Zencefil Nedir, Faydaları Nelerdir? Zencefil Neye İyi Gelir?

Zencefil Nedir?

Zencefil (Zingiber officinale), zencefilgiller (Zingiberaceae) familyasına ait, tropikal iklimlerde yetişen çok yıllık otsu bir bitkinin köksapından (rizomundan) elde edilen baharattır.

Ana vatanı Güneydoğu Asya olan zencefil, özellikle Hindistan, Çin ve Endonezya gibi bölgelerde binlerce yıldır hem şifalı bitki olarak hem de yemeklere aroma katmak amacıyla kullanılmıştır.

Kök kısmı yoğun lifli bir dokuya sahip olup açık sarı renkte ve belirgin bir kokuya sahiptir. Zencefilin keskin, ferahlatıcı ve hafif acı tadı, içerdiği gingerol adlı biyoaktif bileşikten kaynaklanır. Bu bileşik sayesinde zencefil, güçlü antioksidan, antienflamatuar ve sindirimi kolaylaştırıcı özellikleriyle bilinir.

Ayrıca geleneksel tıpta mide bulantısını gidermede, bağışıklık sistemini güçlendirmede ve solunum yolu rahatsızlıklarının tedavisinde sıkça tercih edilen bir doğal destekleyicidir. Mutfak kültüründe ise çaylardan tatlılara, çorbalardan et yemeklerine kadar geniş bir kullanım alanına sahip olan zencefil, dünya mutfaklarında kendine özgü aroması ve şifa veren doğasıyla vazgeçilmez bir yere sahiptir.

Mutfaklarda ağırlıklı olarak baharat olarak kullanılan zencefilin çayı da yaygın olarak tüketilir.

Zencefil Besin Değerleri Nelerdir?

Zencefil, düşük kalorili ve besin açısından zengin bir bitkidir. 100 gram zencefil yaklaşık 79 kalori içerirken, 1,8 gram protein, 0,8 gram yağ ve 18 gram karbonhidrat barındırır. Potasyum (415 mg) ve magnezyum (43 mg) açısından zengin olup, sindirim ve kas fonksiyonlarını destekler. Ayrıca C vitamini (5 mg), B6 vitamini (0,2 mg) ve demir (0,6 mg) içeriğiyle bağışıklık sistemine katkı sağlar.

100 gram zencefilin besin değerleri şu şekildedir:

Çeyrek fincan dilimlenmiş taze zencefilin besin değerleri:

• Kalori: 19,
• Protein: 1 gramdan az,
• Yağ: 1 gramdan az,
• Karbonhidrat: 4 gram,
• Lif: 1 gramdan az,
• Şeker: 0 gram.

Zencefil Faydaları Nelerdir?

Zencefil, güçlü antioksidan ve antiinflamatuar özellikleri sayesinde vücutta bağışıklık sistemini destekleyici etkiye sahiptir. Sindirim sistemini rahatlatarak mide bulantısı, hazımsızlık ve midede şişkinlik gibi sorunların giderilmesine yardımcı olur. Ayrıca, kan dolaşımını hızlandırarak kalp-damar sağlığını korur ve kolesterolü dengeleyici rol oynar. Solunum yollarını açıcı etkisi sayesinde boğaz ağrılarını hafifleterek grip ve soğuk algınlığı gibi rahatsızlıkların belirtilerini azaltır.

Zencefilin ayrıca kas ağrıları ve romatizmal rahatsızlıklarda ağrı giderici özelliği vardır. Düzenli tüketildiğinde metabolizmayı hızlandırarak kilo vermeyi kolaylaştırır. Bunların yanı sıra, zencefilin hafızayı güçlendirdiği ve stresi azaltarak zihinsel odaklanmayı artırdığı da bilinmektedir.

Zencefilin faydaları şu şekilde sıralanabilir:

• Bağışıklık sistemini güçlendirir.
• Mide bulantısını ve kusmayı önlemeye yardımcı olur.
• Sindirimi destekler ve mide rahatsızlıklarını hafifletir.
• Anti-inflamatuar etkisiyle eklem ve kas ağrılarını azaltır.
• Soğuk algınlığı ve gribe karşı koruyucu etkisi vardır.
• Kan dolaşımını hızlandırarak kalp sağlığını destekler.
• Kan şekerini dengelemeye yardımcı olur.
• Metabolizmayı hızlandırarak kilo kontrolünü destekler.
• Baş ağrısı ve migren semptomlarını hafifletebilir.
• Antioksidan içeriği sayesinde hücreleri serbest radikallerin zararına karşı korur.

Hazımsızlığa İyi Gelir

Birçok kişinin özellikle yemeklerden sonra yaşadığı hazımsızlığa karşı iyi gelebilen zencefil yaşanan ağrı ve rahatsızlığı rahatlatabilir. Zencefilin bu özelliği midedeki besinlerin boşalma sürecini kısaltmasından kaynaklanır. Bu durum, yapılan araştırmalarla da desteklenmiştir ve zencefil tüketiminin mide boşalma süresini yaklaşık yüzde 30 oranında hızlandırdığı ölçülmüştür.

Ağrılara İyi Gelir

Zencefilin yapısında gingerol adlı bir biyoaktif bileşik bulunur. Bu bileşik sayesinde zencefil, iltihabı azaltarak ağrı kesici etki gösterir. Bu etki özellikle taze zencefilde daha güçlüdür. Bir araştırmada taze zencefilin egzersiz sonrası yaşanan kas ağrılarını yaklaşık yüzde 25 oranında azalttığı ölçülmüştür. Zencefil tüketiminin kadınların adet ağrılarını azaltmada etkili olduğu da araştırmalarla tespit edilmiştir.

Beyin Sağlığına Katkıda Bulunur

Zencefil, yapısında bulunan antioksidanlar ve bileşikler sayesinde yaşlanmayla ortaya çıkan bilişsel sorunların giderilmesine katkıda bulunabilir. Beyin fonksiyonlarının gelişmesine yarayan zencefilin hafıza üzerinde de olumlu etkileri olduğu düşünülmektedir. 2012 yılında orta yaş grubundaki kadınlar üzerinde yapılan bir çalışma zencefilin bu katkılarını desteklemektedir.  

Kanser Riskini Azaltır

Zencefilin güçlü antioksidan etkisi stresi azaltmada etkilidir. Stres ise vücuttaki toksik maddeler olan serbest radikallerin birikimini artırır. Serbest radikaller, kanser dahil olmak üzere birçok rahatsızlığa neden olabilir. Zencefil tüketimi vücudun serbest radikallerden kurtulmasına katkıda bulunarak kansere yakalanma ihtimalini azaltabilir.

2013 yılında yapılan bir araştırma ile kolorektal kanser riski taşıyan kişilere düzenli olarak zencefil verildi ve bu sürecin ardından deneklerin kolorektal yapısındaki olumsuzlukların azaldığı görüldü. Zencefilin bu olumlu etkilerinin yine yapısında bulunan gingerolden kaynaklandığı öngörülmektedir. Kolorektal kanserlerin dışında zencefilin mide-bağırsak, meme ve yumurtalık kanserlerinde de etkili olduğu düşünülmektedir. Kanser hastalarının zencefil tüketmeden önce hekimlerine danışmaları önerilir.

Kan Şekerinin Düzenlenmesine Katkıda Bulunur

Zencefilin yapısındaki gingerolün sağlığımıza bir diğer katkısı ise kan şekerinin dengelenmesine olan katkısıdır. Zencefilin Tip 2 diyabet üzerindeki olumlu etkileri 2015 yılında yapılan bir araştırma ile de desteklendi. Bu çalışmada Tip 2 diyabet sorunu olan 41 kişiye düzenli olarak zencefil tozu verildi. Araştırmanın sonuçlarına göre açlık kan şekerinde yüzde 12 oranında düşüş görüldü.

Kilo Vermeye Destek Olur

Düzenli olarak tüketilmesi halinde zencefil kilo vermeye de yardımcı olabilir. Bilindiği üzere diyabete sıklıkla yüksek kilo eşlik eder. 2016 ve 2019 yıllarında yapılan iki araştırma zencefilin kilo vermede etkili olabileceğini ortaya koymuştur. 2016 yılında obezite sorunu olan kadın hastalarla yapılan çalışmanın sonuçlarına göre zencefil hem vücut kitle endeksinin dengelenmesine hem de kan şekeri seviyesinin düşmesine katkıda bulunabilir.

2019 yılında yapılan araştırmanın sonuçlarına göre ise zencefil kilolu insanlarda yağ miktarının ve bel-kalça ölçülerinin azalmasına katkıda bulunabilmektedir. Zencefilin zayıflamaya yönelik etkilerinin enerji harcamasını artırmasından ve vücuttaki iltihabı azaltmasından kaynaklandığı düşünülmektedir.

Mide Bulantısına İyi Gelir

Mide bulantılarına olumlu etkileri olan zencefil özellikle hamilelikte yaşanan mide bulantılarını hafifletebilir. Düzenli alınan zencefilin hamilelik sürecinde yaşanan mide bulantılarını azalttığı araştırmalarla da desteklenmiştir. Hamilelik süreci kadın sağlığı üzerinde pek çok değişikliğe neden olabileceği için hamilelerin bulantıya karşı zencefil tüketmeye başlamadan önce doktorlarına danışmaları önerilir. Zencefil, ameliyatlar sonrasında görülen mide bulantılarını da azaltabilir.

Kolesterolü Düşürür

Düzenli zencefil tüketimi kolesterolün düşmesine olumlu katkılarda bulunabilir. Yüksek kolesterol kalp sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden olduğu için zencefilin kalp sağlığı üzerinde de olumlu etkileri bulunur. Özellikle kötü kolesterol olarak da adlandırılan LDL’nin kalp sağlığına zararları vardır ve zencefil tüketimi kötü kolesterolün düşürülmesinde de etkilidir. 

Kalp Sağlığını Destekler

Kan dolaşımını artırarak kalp sağlığını destekler ve yüksek tansiyon riskini azaltabilir.

Öksürük ve Boğaz Ağrısına İyi Gelir

Soğuk algınlığı ve grip semptomlarını hafifletir, öksürük ve boğaz ağrısını azaltır.

Adet Ağrılarını Hafifletir

Adet dönemindeki ağrıları hafifletebilir.

Bağışıklık Sistemini Güçlendirir

Antioksidan özellikleri ile vücudu serbest radikallere karşı korur.

Zencefilin faydalarından yararlanmadan önce doktorunuza ya da diyetisyeninize danışmanız önerilir.

Zencefil Çayının Faydaları

Zencefil çayı özellikle hamilelikte sabahları yaşanan mide bulantılarına iyi gelir, Gaz ve şişkinliği önlemeye yardımcı olur, antioksidan içeriği sayesinde soğuk algınlığı ve enfeksiyonlara karşı koruma sağlar, anti-inflamatuar özellikleri artrit ve kas ağrılarına iyi gelir, kalp sağlığını destekler.

Zencefil Çayı Nasıl Yapılır?

Zencefil çayı hazırlamak için taze zencefili rendeleyerek ya da halkalar halinde doğrayarak kaynayan suya koyun. Ocakta 10 dakika tuttuktan sonra içime hazır hale gelir. İçmeden önce bal, limon, tarçın koyarak tadında değişiklikler yapabilirsiniz. 

Zencefil Nasıl Tüketilir?

İnce dilimlenmiş veya rendelenmiş taze zencefil, salatalara veya yemeklere eklenerek, taze veya kurutulmuş zencefil kaynar suya eklenip çay haline getirilerek, kurutulmuş ve öğütülmüş zencefil, baharat olarak yemeklere eklenerek, zencefilin çıkarılarak, zencefil kapsülleri şeklinde ve taze zencefilin turşusu yapılarak tüketilebilir.

Zencefilin taze haliyle tüketilmesi faydalarını artırır. Tavuk ve balık yemeklerine özellikle yakışan zencefil damak tadına göre farklı yemeklerde de kullanılabilir. 

Zencefilin Zararları

Bazı durumlarda aşırı zencefil tüketimi, mide ekşimesi, reflü, ishal, kanama riski artışı, kan şekerinde ani düşüş (hipoglisemi), tansiyon düşüklüğü, safra taşı ağrılarında artış ve hamilelerde düşük riski gibi sağlık sorunlarına neden olabilir.

Zencefil, kan inceltici etkisi nedeniyle yüksek miktarlarda tüketildiğinde kanama riskini artırabilir, bu sebeple kanama bozukluğu olanlar, ameliyat olacak kişiler veya antikoagülan ilaç kullananlar için risklidir. Hipoglisemiye yol açabileceği için diyabet hastalarında aşırı tüketimi kan şekeri dengesini bozabilir. Ayrıca kalp hastalığı ve hipertansiyon tedavisi görenlerde, kullanılan ilaçlarla etkileşime girip tansiyonu aşırı düşürebilir.

Hamilelikte aşırı zencefil kullanımı rahim kasılmalarını artırarak düşük riskini yükseltebilir. Safra taşı bulunan hastalarda ise safra üretimini artırarak ağrıların şiddetlenmesine neden olabilir. Bu nedenle kronik hastalığı olan kişilerin zencefili dikkatli ve kontrollü tüketmeleri önem taşımaktadır.

Zencefilin küçük miktarlarda tüketilmesi halinde önemli yan etkileri yoktur. Günlük 5 gramın üzerindeki tüketimi yan etkilerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Zencefilin olası yan etkileri şöyle sıralanabilir:

• Ağızda tahriş,
• Mide sorunları ve bulantı,
• Gaz,
• Tansiyon düşüklüğü,
• Kan sulandırması nedeniyle kanama sorunu.

Zencefil tüketimi, kullanılan ilaçlara bağlı olarak farklı etkileşimlere neden olabilir. Bu nedenle ilaç kullanıyorsanız zencefil tüketimi konusunu doktorunuza danışmalısınız.

Zencefil Hakkında Sık Sorulan Sorular

Zencefil Çayı Nasıl Yapılır?

Taze zencefili rendeleyerek ya da küçük parçalara bölerek kaynayan suya koyun ve ocakta 10 dakika bekletin. Daha sonra bal ekleyerek zencefil çayınızı içebilirsiniz.

Toz Zencefil Çayı Nasıl Yapılır?

Toz zencefil kullanarak zencefil çayı yapmak için bir çay kaşığı toz zencefili bir bardak kaynar suya ekleyin. Beş dakika demlenmesini bekledikten sonra süzerek için. 

Zencefil Nasıl Tüketilir?

Zencefil; çiğ şekilde, çayı demlenerek, toz halde, suyu çıkartılarak, toz hali yemeklere baharat olarak serpilerek, turşu yaparak tüketilir.

Zencefil Neye İyi Gelir?

Zencefil; mide bulantısına, sindirim sorunlarına, ağrıya, soğuk algınlığı belirtilerini gidermeye, adet ağrılarına iyi gelir

Zencefil Ne İşe Yarar?

Zencefil, mide bulantısını azaltır, sindirim sistemine iyi gelir, iltihap ve ağrıyı hafifleştir, öksürük ve boğaz ağrısına iyi gelir, kan şekerini düzenler.

Taze Zencefil Nasıl Tüketilir?

Taze zencefil, küçük parçalara bölünüp çiğ olarak salatalara katılarak tüketilir. Taze zencefil ayrıca çayı demlenerek veya suyu çıkarılarak da tüketilir.

Zencefilin Faydaları Nelerdir?

Hazımsızlığa iyi gelir, beyin sağlığına katkıda bulunur, kan şekerini düzenler, mide bulantısına iyi gelir, kalp sağlığını destekler, öksürük ve boğaz ağrısına iyi gelir, adet ağrılarını hafifletir.

Zencefil Zayıflatır mı?

Zencefil, metabolizmayı hızlandırarak fiziksel aktivite ile birlikte kilo vermede yardımcı olabilir.Toz Zencefil Nasıl Tüketilir?
Toz zencefil, yemeklere baharat şeklinde katılarak, çayı yapılarak, meyve sularına karıştırılarak, soslara katılarak, marinasyonlarda kullanılarak tüketilir.

Zencefil Öksürüğe İyi Gelir mi?

Ağrı giderici ve mikrop kırıcı özellikleri zencefil öksürüğe iyi gelir. Ayrıca boğaz ağrısını azaltır ve nefes almayı kolaylaştırır.