Suni Sancı Nedir?
Hamilelik normal koşullarda ortalama 39-40 hafta sürer. 39’uncu haftadan itibaren üçüncü trimester denilen dönemin sonuna yaklaşılmaya başlanmış olur. 39-40 hafta arası doğum zamanında doğumdur. Ancak bazı durumlarda bebekler 39 haftadan önce doğabilir veya 40 haftadan sonra doğum gerçekleşebilir. 37 ila 42’nci haftalar arası gerçekleşen doğumlar da normal kabul edilebilir. 42’nci haftadan sonra devam eden gebeliklere günü geçmiş gebelikler (sürmatür gebelik, gün aşımı gebelik, miad aşımı gebelik) denir. Gebelik süreci sağlıklı ilerleyen bir kadında 42’nci haftadan sonra doğum kasılmaların kendiliğinden başlamaması durumunda doğumun suni sancı verilerek başlatılması önerilir. Günü geçmiş gebeliklerde müdahale edilmemesi hem annenin hem de bebeğin sağlığı açısından risk oluşturabilir.
“Suni sancı nedir?” diye düşünüldüğünde kısacası vajinal doğum için doğum başlamadan rahmin kasılmasının sağlanması için uygulanan yöntemdir. Normal doğumda rahim ağzı yumuşar, açılmaya başlar ve kasılmalar gelişir. Suni sancı yönteminde ise doğumun bu aşamaları dışarıdan verilen ilaç ya da müdahalelerle gerçekleştirilir.
Günü geçmiş gebeliklerde sezaryen ve müdahaleli doğum oranları suni sancının da eklenmesi ile bir miktar artmaktadır.
Suni Sancı Neden Uygulanır?
Doğum indüksiyonu olarak adlandırılan suni sancının verilme nedenleri çeşitlidir. Suni sancının gerekli olup olmadığına Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanları karar verir. Annenin ve bebeğin sağlığı, rahim ağzı açıklığı, bebeğin rahimdeki konumu, gebelik ayı ve bebeğin kilosu bu kararı vermede belirleyici olabilir. “Suni sancı neden verilir?” diye düşündüğünüzde aklınıza hemen günü geçmiş doğum gelebilir. Ancak suni sancı verilme nedeni sadece günü geçmiş doğum değildir. Suni sancı verilme nedenleri şunlardır:
- 41-42 haftanın üzerindeki gecikmiş doğumlar
- Plasentanın (bebek eşi) bebeği besleme fonksiyonunda azalma
- Diyabet, kalp hastalıkları, böbrek problemleri, yüksek tansiyon ve preeklampsi (gebelik zehirlenmesi), intrahepatik kolestaz (gebelikte ortaya çıkan karaciğer hastalığı) gibi sağlık sorunları (gebelik diyabeti ve yine gebelikte oluşan yüksek tansiyon gibi sorunlar dahildir)
- Bebeğin az hareket etmesi, kalp atış hızındaki değişiklikler ve iyiye gitmeme
- Suyun gelmesi ama yeterli süre beklenmesine rağmen kasılmaların başlamaması
- Koryoamniyonit olarak bilinen rahimdeki bir enfeksiyon varlığı
- Bebeğin tahmini ağırlığının gebelik ayına göre yüzde 10’un altında olması (fetal büyüme geriliği)
- Bebeği saran amniyotik sıvının yeterli düzeyde olmaması
- Rahim ağzı yeterli açıklıkta ve anne-bebek sağlıklı iken plasental abrupsiyon denilen plasentanın doğumdan önce rahmin iç duvarından kısmen veya tamamen ayrılması
“Suni sancı hangi durumlarda verilir?” sorusu sorulduğunda kısaca ‘doğum geciktiyse, yukarıdaki sebeplerle anne ve/veya bebeğin güvenliği söz konusu ise suni sancıya başvurulur’ cevabı verilebilir. Suni sancı kararı verilirken riskler göz önünde bulundurulmalıdır. Ancak bebeğin 42 haftadan önce doğmamış olup ölü doğum yaşanması, farklı yaşam riskleri olması, doğum başlamadan 24 saat önce suyun gelmesi enfeksiyon riskini artırması söz konusudur.
Suni Sancının Zararları Nelerdir?
Suni sancının nadir de olsa risk teşkil ettiği unutulmamalıdır. Bu nedenle doktorunuza suni sancı ile ilgili tüm merak ettiklerinizi sormalısınız. Bu sorular şunlar olabilir:
- Suni sancıya neden ihtiyacım var?
- Suni sancı beni ve bebeğimi nasıl etkiler?
- Suni sancı olmazsa ne olur?
- Suni sancı ile ilgili hangi prosedürler olacak? Bunlar beni ve bebeğimi nasıl etkileyecek?
Suni sancı şu riskleri doğurabilir:
- 24 saatten uzun bir süre verilen suni sancı sonrası vajinal doğumun gerçekleşmemesi başarısız suni sancı kabul edilir ve doğum sezaryen yolla gerçekleştirilir.
- Kullanılan suni sancı ilaçları (oksitosin ve prostaglandinler) rahmin çok kasılmasına ve bunun sonucunda bebeğin oksijen alamamasına ve kalp atış hızının düşmesine neden olabilir. Ancak bu durum oluşmadan bebek kalp atışları düzenli olarak kontrol edilmektedir.
- Özellikle daha önce rahim ameliyatı (sezaryen, miyom alınması) olan kişilerde rahim yırtılması riski az da olsa artabilir.
- Uzamış doğum indüksiyonu rahim kaslarının doğumdan sonra düzgün şekilde çalışıp kasılmaması riskini artırır. Bu da doğumdan sonra çok kanama olması sonucunu doğurabilir.
Suni sancı ile doğum her gebeye uygulanamaz. Sezaryen doğum geçmişiniz, plasenta previanız (bebek eşinin rahim ağzı ve doğum yolunu kapatması), aktif bir genital uçuk enfeksiyonunuz varsa, bebeğin göbek kordonu sarkması varsa, bebeğin gelişi ters veya yan şekildeyse suni sancı uygulanamaz.
Suni Sancı Doğumun Hangi Aşamasında Uygulanır?
“Suni sancı kaçıncı haftada verilir?” sorusu her zaman merak edilir. Hamileliğin 39’uncu haftasından itibaren yeterli doğum kasılması olmayan gebelere suni sancı verilmesi uygun olabilir. Suyun gelmesinden sonra 24 saat geçtiyse ve yeterli kasılmalar yoksa suni sancı verilebilir. 34’üncü haftadan itibaren, suyunuz geldiyse ve bunun üzerinden 24 saat geçtiyse suni sancı verilmesi enfeksiyon riskinin önüne geçmek için önerilebilir. Yine yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, böbrek sorunları ve yukarıda sayılan herhangi bir sağlık riski söz konusu ise suni sancı 39’uncu haftadan önce de verilebilir. “Suni sancı ne zaman verilir?” sorusu ise tıbbi olarak buna karar verildiği andan itibaren verilebilir. Öncesinde vajinal yoldan rahim ağzı muayenesi yapılır. Bu muayene ile de rahmin doğuma ne kadar hazır olduğu, bebeğin pozisyonu ve leğen kemiğinin uygunluğu da anlaşılır. Suni sancı verildikten sonra birkaç saat içinde doğum başlar. Bu süre bazen 24 saatten daha uzun sürebilir. Bu süre, ilk hamilelik olması veya 37 haftadan daha kısa bir gebelikse uzayabilir.
Suni Sancı Nasıl Uygulanır?
Suni sancı için hastaneye yatışınız gerekir. Suni sancının uygulaması ve miktarı-süresi vajinal muayene sonrası tamamen belli olur. Çünkü suni sancıyı verme şekilleri farklıdır. Peki suni sancı nasıl verilir? Suni sancı yöntemleri şunlardır:
Membran (Su Kesesi) Sıyrılması (Stripping): Vajinal muayenede rahim ağzı çevresinde parmaklarla dairesel hareketler yapılır. Bu prostaglandin adı verilen hormonunun salınmasını sağlar. Bu sayede doğum eylemi başlatılabilir. Herhangi bir risk taşımayan bu uygulama işe yarayamayabilir, biraz rahatsız edici hissettirebilir, az miktarda kanamaya yol açabilir.
Oksitosin: Oksitosin hormonu kasılmaların başlaması amacıyla damar yolundan verilir. Kasılmalar başladığında, bebek doğana kadar oksitosin miktarı ayarlanır ve kasılmalar devam eder. Suni sancıda sıklıkla kullanılan bu yöntem birkaç saat sürebilir. Oksitosinin yarattığı bu kasılmalar, doğal doğuma nazaran daha sık ve daha ağrılı olabilir. Karnınıza bağlanan monitör ile bebeğinizin kalp atımları ve rahim kasılmaları takip edilir. Bazen rahim kasılmaları çok hızlı gelişip bebeğin kalp atışını etkileyebilir. Bu durumda suni sancının devam edip etmeyeceğine hekim değerlendirmesi sonrası karar verilir.
Membran Rüptürü: Membran yırtılması suyun gelmemesi üzerine yapılır. Doktorunuz tarafından amniyotik sıvıyı tutan zar kesesine bir delik açmak suretiyle uygulanır. Bununla birlikte bebeğin başının rahim ağzına yaptığı baskı artar ve bu da doğumu başlatabilir. Ancak yine oksitosin uygulaması ile destek verilebilir. İşlem biraz rahatsızlık verebilir. Az da olsa göbek kordonun sarkması, kanama veya enfeksiyon riski oluşabilir.
Prostaglandin Uygulaması: Rahim ağzının yumuşaması ve vücudun doğuma hazırlanması için sentetik prostaglandin hormonunu içeren bir ilaç vajinaya yerleştirilir. Su gelmemişse yapay zar rüptürü veya kasılma için oksitosin doğum eylemini hızlandırabilir. Prostaglandinden sonra bazı gebelerde mide bulantısı, kusma ve ishal görülebilir. Kanama gelişmesi ve bebeğin daha az hareket etmesi bu yöntemle ilgili nadir de olsa görülebilen bir risktir. Bu nedenle bebeğin kalp atımları ve kasılmalar işlem boyunca sürekli takip edilir.
Servikal Olgunlaştırma Amaçlı Balon Kateteri: Bu yöntem, rahim ağzına yerleştirilerek şişirilen bir balon aracılığıyla yapılır. Balon şişirilerek rahim ağzının açılması sağlanır. Bu balon kateter, sancılar başlayıp yeterli rahim ağzı açıklığı elde edilinceye kadar tutulur ve muayene yapılır. Kasılmalar hemen başlarsa veya su gelirse bu doğumun başladığı anlamına gelir.
Suni sancı ile doğum yöntemleri düşünülürken “suni sancı ile doğum kaç saat sürer?” sorusu aklınıza gelebilir. Tüm bu yöntemlere bağlı olarak suni sancı süresi değişebilir. Doğal doğuma göre biraz daha uzun süreli, daha çok kasılma sebebiyle de daha ağrılı olabilir. Ancak suni sancının gerektiği durumlarda hem anne hem bebek hayatını koruma amacıyla uygulanması gereken bir işlem olduğu akılda tutulmalıdır.
