Ortoreksiya nervoza hakkında bilmeniz gerekenler
Ortoreksiya nervoza, en doğru ve basit haliyle ‘doğru ve sağlıklı beslenme takıntısı' olarak açıklanabilecek bir yeme bozukluğudur.
Ortoreksiya nervoza belirtileri
- 'Sağlıklı' beslenmeyi saplantı haline getirme ve 'sağlıksız' yiyeceklerden hastalık yaratacağına inanarak kaçınma durumunda şu belirtiler görülür.
-
Bir takım yiyeceklere karşı sağlığı olumsuz etkileyeceğine dair aşırı bir korku,
-
Günün büyük bir bölümünde yiyecek ve ne yiyeceğini düşünme,
-
Dışarda yemek yeme konusunda huzursuzluk ve gerginlik hissetme,
-
Besin tercihi, alışverişi ve hazırlanması konusunda aşırı ve takıntılı bir şekilde içerik sorgulama,
-
Bazı besinleri beslenmeye dahil etmekle veya çıkarmakla hastalık önleme etkisine abartılı bir inanç duyma,
-
Sağlıklı beslenmeyeceğini düşündüğü ortamlardan, aile ve arkadaş toplantılarından kaçınma.
Bu belirtiler, obsesif (takıntılı) kişilerde çok daha belirgin olmakla birlikte, başka bir konuda takıntısı olan kişilerin ortoreksiya nervozaya yatkınlığı da diğer kişilere göre daha yüksektir. Mevcut yeme bozukluğu olan ve aşırı kontrollü bireylerde de ortoreksiya nervozaya daha sık rastlanır. Ortareksik kişiler bu sürece tek bir besin grubunu sağlıklı olmadığı düşüncesiyle beslenmeden çıkarmakla başlarlar ve zaman içerisinde bu besin gruplarının arttığı gözlenir.
Sağlıklı besin nedir?
Sağlıklı besin; besin değerini kaybolmamış, her türlü bozulma ve bulaşmaya yol açan etkenden arındırılmış, fiziksel kimyasal ve mikrobiyolojik açıdan temiz tüketime hazır besindir. Bu nedenle “sadece organik besinler sağlıklıdır” diyemeyiz çünkü bazı besin gruplarının içeriğindeki patojenlerden ayrılıp sağlıklı hale gelebilmesi için bir takım işlemlerden geçmesi gerekir. Bu besinin katkı maddesi içermesi anlamına da gelmez. Örneğin süt hayvansal bir üründür ve sütün içerisinde zararlı mikroorganizmaların ölmesi, güvenilir hale gelmesi için birtakım işlemlerden ve kontrollerden geçmesi gerekir. Evde kaynattığımız sütte her zaman zararlı mikroorganizmaları yok edemeyiz ve hangi mikroorganizmaları yok ettiğimizi de kontrol edemeyiz. Bu nedenle hayvandan insana taşınabilecek patojenleri önlemek adına belirli standartları sağlamış ve denetimden geçmiş süt ve süt ürünlerine tercih etmek çok daha doğru olacaktır.
Ortoreksiya vitamin eksikliğine neden olabilir
Ortoreksiya kilo verme isteğinden ziyade sağlıklı olma isteğiyle ortaya çıkar. Kişiler, besinlerin miktarından çok içeriğine yoğunlaşırlar. Sürekli beslenmelerinden sağlıksız olduğu düşüncesiyle bir besin grubunu çıkarmaları (şeker, gluten, süt ürünleri, tuz, et ve et ürünleri vb.) ile uzun vadede mikrobesin denilen vitamin ve mineral eksikliklerine, bazı kadınlarda hormonal dengenin bozulmasıyla adet kesilmesine neden olabilir.
Ortoreksiya nervoza tanısı nasıl konulur?
Kişiye ortoreksiya nervoza tanısı konulabilmesi için, duygusal sıkıntıya sokacak kadar takıntı sahibi olması, sürekli sağlıklı beslenme ile zihninin meşgul olması, kendisinin sağlıksız olarak etiketlediği besinlerden yediğinde anksiyete oluşması ve tüm bunların sonunda tüm besin gruplarını yemeyi bırakmaya uzanan şiddetli kısıtlamalarının olması ve mutlaka bir uzman tarafından değerlendirilmiş olması gerekir.
Ortoreksiya nervoza tedavisi
Kişi ortoreksiya nervoza tanısı aldıktan sonra bir beslenme uzmanı ve terapistin desteği ile doğru sağlıklı beslenmeyi, bedenine ve zihnine zarar vermeden sürdürebiliyor hale getirebilir. Kişilerin hangi besin veya besin grubundan neden uzaklaştığı saptamak ve o besinin tüketimi ile ilgili zarar algısını değiştirmek, doğru sağlıklı beslenmeyi öğrenip uygulaması, bireysel bir tedavi sürecidir. Sonuç olarak ortoreksiya nervoza sağlıklı beslenme ile ilgili sağlıksız bir takıntı, beslenme bozukluğudur ve mutlaka bir uzman yardımıyla tedavi edilmesi gerekir.
