Obezite nedir?
Yemeyi seviyor ve kilo almanızı durduramıyor olabilirsiniz. Ya da çok yemeden, kalıtsal ya da çevresel etkenler nedeniyle kilo alabilirsiniz. Sağlıklı yaşam başta olmak üzere her zaman yediklerinize dikkat etmenizde fayda var. Zira bir gün siz de obezite sorunuyla karşı karşıya kalabilirsiniz. Obezite, vücutta yağ dokusunun aşırı miktarda olması veya yağ miktarının vücut kitlesine göre fazla artmasıdır. Çocukluk döneminde obezite önemli bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkar. Erişkin dönemde obez olanların 1/3’ünde obezite çocukluk çağında başlar. Obezite hormonal bozukluklara bağlı olarak görülebilir. Ancak obez çocukların çoğunda kiloya neden olacak herhangi hormonal bozukluk saptanmaz.
Aşırı yemekten mi?
Obezitenin nedeni çoğunlukla aşırı yemek yemeye bağlı olabilir ve bu tip obeziteye ‘basit obezite’ veya ‘ekzojen obezite’ denir. Ekzojen obezitesi olan çocukların boyları da yaşıtlarına göre uzun olur. Bazı durumlarda da obezite nedeni olarak tıbbi bir sorun saptanabilir. Bir rahatsızlığa bağlı olarak obezite tablosu ortaya çıkar ki, buna ‘patolojik obezite’ denir ve çoğunlukla kısa boy eşlik eder.
Neden kilo alırız?
Çevresel faktörler: Özellikle enerji tüketimi açısından önemlidir. Kentlerde yaşayan çocuklarda fiziksel aktivitenin kısıtlanması genel bir sorun. Çocuğun aktivitesi kısıtlanırken, önüne sınırsız olarak tüketebileceği yiyecekler sunulur. Bu iki önemli koşul birleştiğinde de obezite riski artar. Çevresel faktörlerden en çok dikkat edilmesi gereken konular içinde televizyon seyretmek ve bilgisayar kullanmak sayılabilir. Bu iki işlem çocuğun aktivitesini kısıtlar ve enerji tüketimini azaltır. Televizyon seyretme sırasında ayrıca besin tüketimi de artar. Televizyonun bir başka olumsuz etkisi çocukların reklamlarda gösterilen ve besin değeri olmayan yiyecek ve içeceklerin cazibesine kapılmaları.
Beslenme: Beslenmede öğün sayısı ve alınan besin maddelerinin içeriği son derece önemli. Obez çocuk her zaman yaşıtlarına göre daha fazla yiyen çocuk değil, az enerji harcayan çocuktur. Düşük enerji tüketimi kilo alımı için önemli bir risk faktörü olabilir. Beslenme sıklığının azalması, bir veya iki öğün yemek yeme ve yiyeceklerin yüksek kalori içermesi, karbonhidrat ve yağdan zengin olması kilo alma riskini artırır. Süpermarket diyeti denilen çikolata, gofret, patates kızartması gibi maddeler kilo alımında önemli rol oynar.
Genetik faktörler: Anne ve babanın her ikisi birden kilolu ise çocuklarda obezite görülme ihtimali yüzde 80’dir. Ebeveynlerden sadece biri kilolu olduğunda çocuğunun obez olma ihtimali yüzde 40’a düşer. Kilolu olmanın en önemli nedeni harcanan enerjiden daha fazla enerji alınması. Obezite sorunu yaşamamak için fiziksel aktivitenin artırılması yani alınan enerjinin harcanması da son derece önemli. Obez çocukların ailelerinde de fiziksel aktivitenin, enerji tüketiminin az olduğu görülür. Bu nedenle fiziksel aktivitenin arttırılması tüm aile bireyleri için önerilir.
Hormonal faktörler: Diyabet hastalığı, tiroit bezi hastalıkları, böbrek üstü bezi hastalıkları gibi bazı hormonal nedenler de obeziteye sebep olabilir. Bu nedenle obez olan her çocuğun mutlaka bir çocuk hormon hastalıkları uzmanı tarafından değerlendirilmesi gerekir.
