Çocuklarda obezitenin sonuçları
Çocuğunuz sağlıksız beslenip hızla kilo alabilir. Özellikle hazır ve işlenmiş şekerli gıdalar çocuğunuzu kilo almasının nedenlerindendir. Örneğin çocuğunuz sürekli şeker ve çikolata yiyorsa ona dur demelisiniz. Zira obezite kapısını kısa bir süre sonra çalabilir. Obezitenin yetişkinler gibi çocuklara da pek çok zararı vardır. Obezitede vücut yağ kitlesinin artışına bağlı olarak bazı hormonal değişiklikler görülür. Bu hormonal değişiklikler şunlardır:
Üreme fonksiyonlarında bozulma
Obezite sorunu olan çocukta ergenlik normalden erken gelişebilir. Obez kız çocuklarında ergenliğin erken gelişmesinin yanı sıra kıllanma ve adet düzensizlikleri de ortaya çıkabilir. Aşırı kilo ergenlik gecikmesine de yol açabilir.
İnsülin salgısının aşırı artışı
İnsülin salgısının artması, erişkin tipi diyabet hastalığının çocukta da ortaya çıkmasına neden olur. Ailede şeker hastalığı varsa bu tablonun ortaya çıkma olasılığı daha da artar. İnsülin artışına bağlı koltukaltı, boyun gibi derinin kıvrımlı bölgelerinde kahverengi renk artışı görülür. Bu tablo zayıflama ile düzeltilebilir.
Çocuklarda obezitenin doğurduğu sağlık sorunları
- Yüksek tansiyon, hiperlipidemi (kandaki yağ düzeyinin yüksek olması), solunum bozuklukları, diyabet, ortopedik bozukluklar ve psiko-sosyal bozukluklar ortaya çıkabilir.
- Obezite çocuk ve ergende çeşitli organ ve sistemleri etkiler. Obez çocukların yüzde 10-30’unda hipertansiyon vardır. Obez çocuklarda kanda kötü kolesterolde (LDL-kolesterol) yükselme, iyi kolesterolde (HDL-kolesterol) ise düşme gözlenir. Yağların artmasına bağlı olarak; kalp- damar hastalıkları görülme oranında artış, karaciğer yağlanması, safra kesesi hastalıkları ortaya çıkabilir.
- Obezite sorunu olan kızlarda erken kemik gelişimine bağlı erken adet görme ortaya çıkabilir. Ayrıca adet görememe, çeşitli adet bozuklukları da sık görülen şikayetler arasındadır.
- Obez çocuk ve gençlerde ağırlık artışına bağlı olarak; eklemlere aşırı yük binmesi nedeni ile çeşitli ortopedik bozukluklar da ortaya çıkabilir.
- Aşırı kilo çocuklarda solunum fonksiyonlarını bozarak ve kalbe binen yükü artırarak hareket yeteneğini azaltır. Bu azalmaya bağlı ortaya çıkan hareketsizlik enerji tüketimini daha da azaltarak bir kısır döngü oluşturur.
- Hızlı kilo alma sık solunum yolu hastalıkları gelişimi açısından önemli bir risk faktörüdür. Ciddi obezitesi olanlarda uyku sırasında solunum durması görülebilir ve ciddi sorunlara yol açabilir.
- Obezite bazı psikolojik bozuklukların ortaya çıkmasına da neden olur. Bu çocuklar sosyal ortamlarda çekingen davranarak daha içe kapalı hale gelebilirler, karşı cinse yaklaşım da bozulabilir.
Kilolu çocuklar nasıl zayıflar?
Obezite tedavisi diyetisyen, hekim ve kişi işbirliği içinde yapılmalıdır. Tedavinin en önemli amacı, hayat boyu kilo kontrolünün sağlanması, düzgün beslenme ve sporun yaşam biçimi haline getirilmesidir. Bunun için de normal büyümeyi sağlayacak kadar enerji kısıtlaması yapmak gerekir. Beslenme düzenin oluşturulması ve yaşam biçiminin değiştirilmesi tüm aileyi kapsamalıdır.
Kilo verip alma da sakıncalı
Sürekli kilo alıp vermenin de vücut şekline ve metabolizmaya zararlı etkileri vardır. Bu nedenle kilo alıp-vermekten kaçınılmalıdır. Kilo vermenin ardından kilo alma vücutta kas kitlesini azaltır. Yeniden alınan kilo yağ olarak vücuda döner. Kilo alıp verme sakıncalı olduğu için sürekli ve yavaş kilo verme programına hazır olunmalıdır.
Obezite tedavisinde doktorun rolü
Aşırı kilolu çocuk mutlaka doktor kontrolü altında olmalıdır. Başlangıçta beslenme öyküsü, aile öyküsü, sistem muayeneleri, fizik aktivite öyküsü, büyüme kayıtlarının değerlendirilmesi ve bazı laboratuvar incelemelerinin yapılması gerekir. Çocuğun beslenme öyküsü önemlidir. Çünkü bazı çocuklar çok fazla miktarda yememelerine karşın, aldıkları besinlerin yüksek düzeyde karbonhidrat ve yağ içermesi nedeni ile kilo alırlar. Doktorunuz; ailenin beslenme alışkanlığı, ailede başka bir obez bireyin varlığı ve ailede kalp-damar hastalığı ve diyabet öyküsünün öğrenmek ister, çocuğunuzun fiziksel aktivitesi ve ruhsal durumunu değerlendirir.
Büyüme kaydı bilinmeli
Çocuğunuzun büyüme kaydının gözden geçirilmesi gerekir. Obezitesi olan çocuklar genellikle aynı yaş ve cinsteki yaşıtlarına göre daha hızlı büyürler. Ancak erişkin boyları genellikle normal sınırlardadır. Obez çocuklarda bazı laboratuvar incelemeleri yapılıp, obezitenin hormonal bir bozukluğa bağlı olup olmadığı veya obezite sonucu herhangi bir hormonal bozukluk gelişip gelişmediği değerlendirilmelidir.
