Rutin kontroller ile hangi risklerin önüne geçilebilir?
Kadınlarda görülen birçok hastalık belirti vermeden ilerleyebildiği için tehlikeli boyutlara ulaşabilir. Oysa rutin kontroller sayesinde bu sorunlar fazla büyümeden çok daha kolay yöntemlerle önlenebilir. İyi huylu miyomlardan rahim ağzı kanserine, aşırı adet kanamalarından cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara kadar bir dizi hastalık, hiçbir belirti vermeden ilerler. Kısırlıktan yaşam kaybına kadar birçok olumsuz sonuca yol açabilen bu hastalıkların erken dönemde fark edilerek tedavi edilmesi ise rutin kontrollerin aksatılmaması ile mümkün olur. Bu nedenle kadınların cinsel açıdan aktif hale geldikleri andan itibaren önceleri yılda bir, daha sonra ise birkaç yılda bir belirli kontrolleri ve tetkikleri yaptırmaları büyük önem taşır. Rutin kontrol, hiçbir yakınması olmayan, kendini sağlıklı hisseden kadının düzenli olarak yaptırdığı tetkikler anlamına gelir. Bu kontroller, erken tanı ile hayat kurtaran kimi ciddi hastalıkların olup olmadığının anlaşılması için yapılır. 15-45 yaş arasındaki dönemde olduğu kadar menopoz sonrasında da bazı kontrollerin ihmal edilmemesi gerekir. Kadınların yaptırması gereken kontroller…
Smear testini ihmal etmeyin
Rutin kontrol denince akla ilk gelen, rahim ağzındaki hücrelerde herhangi bir değişiklik olup olmadığının görülmesini sağlayan pap smear testi. Rahim ağzı bölgesindeki hücreler sürekli aktivite ve çoğalma içinde olur ve burada değişik yapıda hücreler bulunur. Hormonal etkilerle bu hücreler büyüyüp genişleyebilir. Böylece aktif değişikliklerin sürekli yaşandığı bu bölge, anormal gelişimlere de açık hale gelir. Rahim ağzındaki değişiklikler özellikle 30’lu ve 40’lı yaşlardaki kadınlar için önem taşır. Cinsel yolla bulaşan virüsler (HPV-Human Papilloma Virus), rahim ağzındaki hücrelere yerleşerek bu hücrelerde kansere kadar gidebilen değişikliklere yol açabilir. Dünya genelinde cinsel yaşamı olan kadın ve erkeklerde en fazla bulaşan virüs olan HPV, cinsel yaşamı olan her iki kişiden birinde görülebilir. Hastalık, bu virüsü aldıktan yıllar sonra ortaya çıkabilir. Bu virüsle yaşayan kadınlar tamamen sağlıklı hissederler, bazen 5-10 yıl hiçbir belirti vermeyebilir. Hastalık, kanser aşamasına gelene kadar sessiz, hiçbir belirti vermeden seyreder. Rutin kontrolün önemi burada ortaya çıkar. Smear testi ile rahim ağzı akıntısından alınan örnek incelenir. Hücreler anormal bir aktivite içinde ise bu fark edilir.
Cinsel hayatı olmayan kadınlar da risk taşır
HPV nedeniyle rahim ağzında kanser öncesi lezyon oluşumu meydana gelebilir. Smear testi ile bu değişim ortaya konmuşsa, LEEP Yöntemi ile değişim geçiren hücreler yüzeysel olarak alınır. Böylece kansere giden süreç durdurulur. Smear testinin ilerleyen yaşlarda da yapılması gerekir. Avrupa ülkelerinde 60, hatta 70 yaşlarına kadar düzenli olarak yaptırılması önerilir. Çünkü HPV’nin kansere yol açması bazen 15-20 yılı bulabilir. Kadınların, cinsel hayatlarının olmaması bu hastalığa yakalanmayacakları anlamına gelmez.
Miyom ve kistleri kontrol ettirin
Kadın hastalıkları açısından önem taşıyan ve kontrol edilmesi gereken diğer noktalar da miyomlar ve kistler. Miyomlar genellikle rahim bölgesinde oluşup iyi huylu olurken; kistler, yumurtalıklarda görülür ve tehlikeli olabilir. Yumurtalık kanserinin türü, kadının yaşına göre değişebilir. Bu hastalığın da erken dönemde hiçbir belirtisi bulunmaz. Ancak karın içine yayılmaya başladığında fark edilebilir. Yılda bir kez yapılan jinekolojik ultrason ile miyom ve kistlerin kontrol edilebilmesi mümkün olur.
Düzensiz kanamaları önemseyin
Menopoz sonrası en sık rastlanan kanser türü ise rahim içi kanseridir. Hastalık erken dönemde kanama ile belirti verir. Bu nedenle menopoz sonrası en ufak bir kanama dahi ihmal edilmemeli ve hekime başvurulmalı. Bu kanser, en iyi tedavi edilebilen kanserdir. Kişi gecikmezse, erken dönemde hekime giderse basit bir rahim ameliyatı ile hayatı kurtulur. Bu nedenle menopoz sonrası kadınlarda vajinal kanamaya çok dikkat etmek gerekir.
Bu kanserler adet dışı kanamaya neden olur
30-40’lı yaşlardaki kadınların adet dışı kanamalara dikkat etmesi gerekir. Genellikle adet kanamalarının fazla olması iyi huylu, adet dışı kanamaların olması ise kötü huylu nedenlere bağlı olabilir. Çünkü rahim, yumurtalık ve rahim ağzı kanserleri, adet dışında da kanamaya neden olabilir.
Spiral varsa…
Rutin kontroller sadece kanser hastalığının erken tanısı için önem taşımaz. Doğum kontrol yöntemi olarak yerleştirilen rahim içi araçların (spiral) yılda bir kez kontrol edilmesi gerekir. Uzun süre kalan rahim içi araçlar iltihaplanmaya neden olur. Bazen de yeri değiştiği için gebelik meydana gelebilir. Rahim içi araç kullanan kadınların adet dışı kanaması varsa, adet kanaması çoksa ya da kokulu akıntısı varsa hekime başvurması gerekir.
İdrar yolu enfeksiyonu gelişebilir
Kadınlar anatomik yapı olarak idrar yolu enfeksiyonlarına açık olduğu için iyi tedavi edilmeyen bu hastalığın kronik hale gelmesi çok ciddi sıkıntılara yol açabilir.
Akıntının rengi önemli
Kadınların vajinal enfeksiyonlara karşı da dikkatli olması gerekir. Bazen, vajinal enfeksiyonlar çok aktif belirti vermez. Hafif bir akıntı olabilir. Kadınlar bunu geçiştirir. Aradan bir süre daha geçer, yine benzeri bir durum yaşanır. Ancak klamidya adı verilen bu enfeksiyonlar kadınların tüplerine zarar verdiği için kısırlık nedenlerinden biri olabilir. O nedenle beyaz, kokusuz, renksiz akıntılar hariç her akıntının dikkate alınması ve tedavisi için hekime başvurulması gerekir.
Aşırı kanamaları ciddiye alın
Kadınların günlük yaşam kalitesini etkileyen durumların başında aşırı adet kanamaları gelir. Aşırı kanamanın, kadınlardaki kansızlığın da en önemli nedenlerinden biri olduğu bilinir. Büyük bölümü miyomlara bağlı olsa da bazen hormonlardan kaynaklanan aşırı kanamalar, kadınlarda yorgunluğa, sinirli bir ruh haline ya da uyku bozukluğuna yol açabilir. Sorunun çözümü için aşırı kanama nedeninin bulunması ve ortadan kaldırılması yeterli olur.
