Kabızlık neden olur?
Kabızlık (konstipasyon) tanımını tutarsızlıktan arındırmak için Roma kriterleri (Rome criteria) olarak bilinen bazı tanım kriterleri geliştirilmiş ve geliştirilmeye devam ediyor. Buna göre; haftada iki veya daha seyrek dışkılama, aşırı ıkınma, sert ya da katı gaita (dışkı) çıkarma, tam boşalamama hissi kriterlerinden en az iki tanesinin üç aydan daha uzun süre olması durumunda kronik kabızlık tanısı kesinleşir. Ancak, hastada İBS (irritabl bağırsak sendromu) olmaması ve laksatif kullanmıyor olması koşulu da aranır. Özellikle kadın hastalar tarafından ifade edilen takılma hissi ve dijital rektal muayene (parmak yardımlı/anal kanalın etrafından veya vajenden baskı uygulayarak boşalabilme) tanımı da özellikle rektosele (bağırsak fıtığı) bağlı kabızlıkta yine sık rastlanan bir belirti. Tam ve kolay boşalamama nedeniyle karın ağrısı ve sık sık tuvalete gidilmesi de kronik kabızlığın neden olduğu diğer şikayetler arasında bulunur.
Kabızlığın nedenleri
Kabızlık aslında bir hastalık değil, bir sonuçtur. Genelde dışkının çok sert olması, düzenli aralıklarla yapılamaması ve yapmada zorluk olarak tarif edilir. Posasız beslenme, yetersiz su tüketimi, yanlış öğrenilmiş bağırsak alışkanlıkları, hareketsizlik gibi nedenlerle bağırsakların yeterince çalışmaması, kabızlığa yol açabilir.
Bu hastalıklar varsa…
Parkinson hastalığı, multiple skleroz, Alzheimer hastalığı gibi nörolojik hastalıklarda omuriliği zedeleyen hastalıklarda da gelişebilir. Ayrıca sinirleri tutan diyabet ve hipertiroidi gibi bazı hastalıklar; kalsiyum fazlalığı ve gebelik gibi durumların yanı sıra bazı ilaçlar da aynı sorunun ortaya çıkmasına neden olabilir.
Kabızlık tedavisinden önce…
- Muayene bulguları normal olan ve risk faktörü bulunmayan kişilerde kabızlık, posasız beslenme ve hareketsizlik gibi nedenlerle ortaya çıktığı tespit edildiğinde yalnızca beslenme ve kronobiyoloji (biyolojik ritmi inceleyen bilim dalı) önerileri sunulur.
- Yaşam tarzı ile açıklanamayan kabızlık sorunu olanlarda ise karın ağrısı, kilo kaybı gibi başka sorunlar da varsa, tanı için kolonoskopi gibi ileri incelemelere de ihtiyaç duyulabilir.
- Az görülse de, divertiküler hastalık (kolonik divertikülozis), kolon kanseri gibi daha ciddi hastalıklarda da kabızlık gelişebilir. Organik bir pataloji saptanmadığında anorektal monametre, defekografi, geçiş zamanı (colonic transit time) ölçümleri, balon çıkartma (expulsion) testi gibi gelişmiş testler de karmaşık bu durumun tanılanmasına yardımcı olur.
