İştahsızlık Nedir?
İştahsızlık; kendinizi aç hissetmemeniz, yemek yeme isteğinizin olmaması ve bununla bağlantılı olarak günlük almanız gereken miktarda kaloriyi alamama durumudur. İştahsızlık bir hastalık değil bir semptom yani belirtidir. İştahsızlık sorunu yaşayan kişiler yemek yeme isteği duymaz, kendisini tok hisseder, yemeğin görüntüsünden ya da kokusundan rahatsızlık duyduğunu söyleyebilirler.
İştahsızlık Neden Olur?
İştahsızlığın arkasında pek çok neden olabilir. İştahsızlık nedenleri:
- Ağrı,
- Dehidrasyon yani susuzluk,
- Ağrıya neden olabilecek diş çürüğü gibi ağız içi sorunlar,
- Tat veya koku kaybı,
- Ameliyat sonrası etki,
- Psikolojide yaşanan değişimler endişe, kaygı, korku gibi durumlar,
- Yeme bozukluğu,
- Soğuk algınlığı, enfeksiyon gibi sorunlar,
- Diyabet,
- Hipotiroidi,
- Kalp, akciğer, böbrek veya karaciğer hastalıkları,
- Demans,
- Kanser,
- İştah kaybına neden olan kemoterapi, antibiyotik ve başka türlerde bazı ilaçların ya da takviyelerin kullanımı.
Hamilelikte İştahsızlık
Gebeliğin ilk üç ayında hamilelerin iştah kaybı yaşaması yaygın bir durumdur. İlk üç aylık dönemde vücut, fetüsün büyümesine yardımcı olmak için çeşitli değişikliklerden geçer. Sonuç olarak ne yediğiniz, ne zaman yediğiniz ve ne kadar yemek istediğiniz değişebilir. Yeme isteğini etkileyebilecek mide bulantısı veya kusma (sabah bulantısı) gibi durumlar yaşanabilir. En sevdiğiniz yiyeceklerden bazıları için kendinizi aç hissetmeyebilirsiniz ya da bazı yiyeceklere karşı aşırı bir antipati yaşayabilir ve onları tattığınızda ya da kokladığınızda midenizin bulanmasına neden olabilecek bir tiksinti duyabilirsiniz. Vücudunuzdaki bu değişiklikler yaygın görülür ve normaldir. İştah kaybınız sizin ve fetüsün sağlıklı kalması için gereken besinleri yemenizi veya tüketmenizi engelliyorsa, sağlık uzmanınıza başvurun.
Bebeklerde İştahsızlık
Bebeklerde görülen iştahsızlıkta, bir hastalık etkeni olmaksızın çocuğun gelişim sürecinde karşılaştığı adaptasyon sorunları yatabilir.
- Diş çıkarma atakları; en bilinen iştahsızlık nedenidir.
- Bir başka fizyolojik etken ise 1 yaşından sonra yavaşlayan büyüme ve gelişmeye bağlı olarak çocuğun beslenme gereksiniminin düşmesidir.
- Ayrıca besinlerdeki geçiş dönemleri çocukların en yoğun iştahsız olduğu fizyolojik evreleri oluşturur. Sütten püreli gıdalara geçiş , yeni tatların denenmesi (gibi) yeni tat ve kıvama alışma sürecinde(süreçlerinde) ciddi iştahsızlık görülebilir.
Çocuklarda İştahsızlık Nedenleri
Çocuklarda işsatsızlığa yol açan nedenler:
- Ailelerin beslenme hataları,
- Demir eksikliği anemisi,
- Gribal enfeksiyonlar,
- İdrar yolu enfeksiyonları,
- Viral bağırsak enfeksiyonları,
- Viral hepatitler,
- Üst ve alt solunum yolu enfeksiyonları.
Ailelerin beslenme hataları ve alışkanlıkları, iştahsızlığın daha doğrusu yemek seçme olarak tanımlanan durumun en sık görülen nedenidir. İştahsızlığın patolojik nedenlerinin başında demir eksikliği anemisi gelir. Et, yumurta, üzüm pekmezi ve yeşil mercimek gibi besinleri diyete ekleyerek demir takviyesi sağlanabilir. Patolojik nedenlerden kaynaklanan iştahsızlığın altında gribal enfeksiyonlar, idrar yolu enfeksiyonları, viral bağırsak enfeksiyonları, viral hepatitler, üst ve alt solunum yolu enfeksiyonları gibi fizyolojik rahatsızlıklar da yatabilir. Bu hastalıklar birkaç gün ile birkaç hafta arasında iştahsızlık yapar ve çocuğun büyüme ve gelişme sürecine belirgin olumsuz etkide bulunmaz ancak 3 haftadan daha uzun süreli iştahsızlığın altında genellikle tüberküloz, kronik enfeksiyonlar, gastrik reflü, kronik böbrek hastalıkları, kalp veya karaciğer hastalıkları hastalıkları ve bazı doğumsal metabolik rahatsızlıklar yatabilir.
Ani İştah Kesilmesi
Ani, açıklanamayan bir iştah kaybı, sağlığınızla ilgili bir şeylerin ters gittiğinin işareti olabilir. Semptomların ani başlangıcı, tedavi gerektiren altta yatan bir sağlık sorunundan kaynaklanabilir. Bu nedenle ani iştah kesilmesi yaşanması halinde altta yatan sorunun belirlenmesi için doktora gidilmesi gerekir.
İştahsızlık Nasıl Geçer?
İştah kaybının tedavisi buna neyin sebep olduğuna bağlıdır. Doktorunuz iştahsızlığınızın neden olduğunu anlamak için sizden yakınmalarınızı dinler. İştahsızlığınızın nedenini anlayabilmek için bazı kan testleri ya da görüntüleme yöntemlerinden yararlanabilir ve tedavi planınızı oluşturur. Bunların dışında siz de iştahsızlığınızı gidermek için bunları yapabilirsiniz:
- Düzenli yemek yiyin,
- Sıvı besinler tüketin,
- Yumuşak besinleri tercih edin,
- Besleyici gıdalar tüketin,
- Öğün atlamayın,
- Düzenli egzersiz yapı.
- Aileniz ve arkadaşlarınızla yemek yeyin,
Düzenli Yemek Yiyin
Aç olmasanız bile kahvaltı, öğle yemeği ve akşam yemeğinde küçük öğünler yemeye çalışın.
Sıvı Besinler Tüketin
Yemek yemeye karşı isteksizseniz, doktorunuzun da onayı ile günlük kalori ihtiyacınızı meyve suyu, çorba gibi sıvı besinlerle giderin,
Yumuşak Besinleri Tercih Edin: Yumuşak yiyeceklerin lif oranı düşüktür ve midenizi rahatsız etmez. Süt ürünleri, baharatsız et, sebze veya patates, ekmek ve kraker tüketebilirsiniz,
Besleyici Gıdaları Tercih Edin
Protein, vitamin ve mineral bakımından zengin besinler tüketmeye çalışın. Böylece eksikliğini yaşadığınız besin maddelerini hızla yerine koyabilirsiniz,
Aileniz veya Arkadaşlarınızla Yemek Yiyin: Keyifli, arkadaşlarla dolu bir sofrada yemek yemek iştahınızın açılmasına katkıda bulunabilir.
Öğün Atlamayın
Sabah, öğlen ve akşam öğünlerini bir şey yemeden geçirmeyin,
Düzenli Egzersiz Yapın
Düzenli olarak hafif egzersiz yapmak iştahınızın artmasına katkıda bulunabilir.
İştahsızlık ve Mide Bulantısı
İştahsızlıkla birlikte mide bulantısı ve kusma, yorgunluk ve enerjisizlik, kas zayıflığı, kabızlık ve ishal, cilt, saç ve tırnaklarda değişiklik görülebilir.
İştahsızlık nedeniyle aşağıdaki aşağıdaki sorunları yaşıyorsanız doktora gitmeniz önerilir. Bir haftadan uzun süredir aynı sorunu yaşıyorsanız ve iştahsızlık devam ediyorsa, ani bir şekilde hızla kilo verdiyseniz, yorgunluk, halsizlik, mide bulantısı, hızlı kalp atışı ve sinirlilik gibi yakınmalarınız varsa zaman kaybetmeden doktora gitmeniz önerilir.
