Dış kaçırma tedavisi
İnkontinans gaz çıkarma veya dışkılamayı kontrol yetisinin bozulmasına denir. Şiddet derecesi gaz çıkarma kontrolündeki hafif zorluktan, sıvı veya katı dışkıların kaçırılmasına kadar değişir. Dışkı inkontinansı sık görülen bir sorun olmasına rağmen çoğu kez utanma nedeniyle konuşulamaz. Hem idrar hem de dışkı kaçırma yaşla birlikte artma eğilimi gösterir.
Doğum travması inkontinans nedeni
İnkontinansın birçok nedeni bulunur. Doğum travması en sık görülen nedenlerinden biri. Bu travmalar anal kaslarda yırtılmaya ve kas gücünde azalmaya neden olabilir. Anal kasları besleyen sinirler de zarar görebilir. Bazı yaralanmalar doğum sonrası hemen fark edilebilmesine rağmen birçoğunun farkına varılmayabilir ve ileri yaşlara kadar bir sorun oluşturmayabilir. Bu koşullarda doğum olayı bir inkontinans nedeni olarak kabul edilmeyebilir. Anal bölge ameliyatları veya anal bölgeyi çevreleyen dokuların travması da benzer şekilde anal kaslara zarar verebilir ve gaz-dışkı kontrolünü güçleştirebilir. Anal bölge etrafındaki enfeksiyonlar da kas dokusunu harap ederek inkontinans sorunlarına yol açabilir. Ayrıca kişiler yaşlandıkça anal kasları güçsüzleşir. Sonuçta, genç kişilerde önemsiz bir sorun, yaşamın ileri döneminde önem kazanabilir.
İshal varsa…
İshal (diyare) anal açıklıktan sık sık sıvı dışkıların geçişine bağlı olarak acil dışkılama hissi veya dışkı kaçağına neden olabilir. Bağırsak hareketlerinin kontrolsüzlüğüne kanama da eşlik ederse mutlaka doktorunuza danışmalısınız. Bu belirtilerin tümü bir doktor tarafından hemen değerlendirmeyi gerektiren kolon yangısı (kolit), bir rektum tümörü veya rektum sarkmasına işaret edebilir.
İnkontinans teşhisi
Doktorla sorunun ayrıntılı olarak konuşulması, sorunun kontrol edilme zorluğunun derecesini ve yaşam tarzının üzerine etkisini belirlemede yardımcı olabilir. Hasta öykülerinde inkontinansın kaynağına ilişkin birçok ipucu bulunabilir. Örneğin, kadının eski doğumlarının öyküsü çok önemli. Çoğul gebelikler, doğum tartısı yüksek bebekler, forsepsle doğumlar veya epizyotomiler (yani doğum sırasında rasgele yırtılmayı engellemek için yapılan cerrahi kesi işlemi), doğum sırasında kas ve sinir yaralanmalarına sebep olabilir. Bazı olgularda tıbbi rahatsızlıklar ve ilaçlar kontrol sorunlarında rol oynar. Anal bölgenin fiziksel muayenesi yapılmalı. Muayeneyle anüs kaslarında oluşmuş belirgin bir yaralanma kolayca tanımlanabilir.
İnkontinansın nedenleri
- Obstetrik (doğum süreci) yaralanmalar
- Anüs kaslarının yaralanması
- Anal enfeksiyonlar
- Yaşla birlikte kas gücünde azalma
Anal bölgeyi daha eksiksiz tanımlamak için ilave çalışmalar gerekir. Manometri denilen bir testte hastalar anüs kaslarını gevşetir ve sıkarken, kas basıncını kaydetmek amacıyla anüs içine küçük bir kateter yerleştirilir. Bu test kasın gerçekte ne kadar zayıf veya güçlü olduğunu gösterebilir. Anüs kaslarına giden sinirlerin uygun işlev görüp görmediklerini belirlemek için başka bir test de (elektromiyografi) yapılır. İlaveten, kasları görmek ve anüs kaslarının zedelendiği alanları göstermek için anal bölge içine bir ultrason probu yerleştirilebilir (endoanal ultrasonografi).
Sorunu gidermek için ne yapılabilir?
Hastalık öyküsü ayrıntılı bir şekilde dinlenir. Sonraki aşamada sorunun nedeni ve şiddet derecesini belirlemek için dikkatli fiziksel muayene ve testler yapıldıktan sonra tedaviye geçilebilir. Diyette yapılan değişiklikler ve bazı kabızlık giderici ilaçlarla hafif sorunlar çok basitçe tedavi edilebilir. Doktorunuz ayrıca hafif olgularda makat kaslarını güçlendirebilen basit ev egzersizleri önerebilir.
Dışkı kaçırma ortadan kaldırılabilir
Başka olgularda hastaların dışkının çıkmaya hazır olduğunu hissetmelerine ve kaslarını güçlendirmelerine yardımcı olmak için biyolojik geri bildirim kullanılabilir. Anal kaslara ilişkin yaralanmalar ameliyatla onarılabilir. Rektum iltihabına neden olan kolit gibi hastalıklar anal kontrol sorunlarına katkıda bulunabilir. Bu hastalıkların tedavisi dışkı tutamama belirti ve bulgularını ortadan kaldırabilir veya iyileştirebilir. Bazen reçetelendirilmiş ilaçlar yararlı olabilir. Eskiden bağırsak hareketlerini yeniden kontrol etme umudu olmayan hastalar için kolostomiye gerek duyulurdu. Artık bu girişim nadiren gerekir. Ayrıca yapay anal kas geliştirmeye yönelik güncel araştırmalar da, kontrole zorlanan hastaların tedavisinde çok geçmeden bir yer edinebilir.
Dışkı tutamamanın tedavisi özetle aşağıdakileri içerebilir:
- Diyette değişiklikler
- Kabızlık yapıcı ilaçlar
- Kas güçlendirme egzersizle
- Biyolojik geribildirim
- Cerrahi yolla kas onarımı
Kolon ve rektum cerrahisi
Kolon ve rektum cerrahları kolon ve rektum sorunlarının cerrahi ve cerrahi olmayan tedavisinde uzmanlardır. Genel cerrahide tam bir eğitime ek olarak kolon ve rektum rahatsızlıklarının tedavisinde de ileri uzmanlık eğitimlerini tamamlamışlardır. Kolon ve rektum cerrahları iyi ve kötü huylu hastalıkları tedavi eder, rutin tarama incelemelerini yapar ve gerektiğinde sorunları cerrahi yolla tedavi ederler.
