Gastroskopi ve kolonoskopi nedir?
Yanlış beslenme alışkanlıkları ve hareketsizlik mide ve bağırsaklarımızda olumsuz etkilerini sıkça gösterir. Son yıllarda ülkemizde giderek yaygınlaşan batılı yaşam tarzı mide ve bağırsaklarımızda pek çok şikayeti de beraberinde getirir. Yanlış beslenme alışkanlıklarına bir de hareketsizlik eklenince şikayetlerin sıklığı giderek artar. Sindirim sistemi hastalıklarının tanı ve tedavisinde kullanılan gastroskopi ve kolonoskopi, endoskopik incelemelerde başı çeker.
Organlara göre endoskopik işlemler
Ucunda kamera bulunan ve kıvrılabilen bir aletle içi boşluklu organların incelenmesine endoskopi denilirken, bu işlem incelenen bölgeye göre özel olarak isimlendirilir. Yemek borusu incelemesinde ‘özofagoskopi’, mide incelemelerinde ‘gastroskopi’, onikiparmak bağırsağı incelemelerinde ‘duodenoskopi’, son bağırsak incelemelerinde ‘rektoskopi’, mesane incelemelerinde ‘sistoskopi’, akciğer bronşlarının incelenmesinde ‘bronkoskopi’, karın boşluğu incelemesinde ‘laparoskopi’, rahim incelenmesinde ‘histeroskopi’ olarak tanımlanır. Endoskopi işlemi sadece kalın bağırsak için yapılacaksa buna da ‘kolonoskopi’ ismi verilir.
Bu belirtiler varsa gastroskopi gerekebilir
Nedeni açıklanamayan ve tekrarlayan karın ağrısı, yutma güçlüğü, ağrılı yutma, yutma esnasında takılma hissi, nedeni açıklanamayan kilo kaybı, uzun süreli ve tedaviye yanıtsız kansızlık, uzun süredir devam eden mide yanma ve ekşimeleri, bulantı, kusma, şişkinlik, ağızdan kan gelmesi, koyu siyah renkte dışkılama, mide bölgesinde yanma, ekşime ve ağza acı su gelmesi durumunda hekim gastroskopi isteyebilir. Daha önceden mide polipleri çıkarılmış ya da mide cerrahisi geçirmiş olan hastalarda kontrol ve takip amaçlı, ailesinde kanser öyküsü olan hastalarda da tarama amaçlı isteyebilir.
Mide fıtığından tümöre kadar inceleme
Gastroskopi işlemi sayesinde yemek borusunda yerleşimli tümörler, mide fıtığı, mide ve onikiparmak bağırsağındaki ülser (yara) ve tümörler saptanabilir, tanı amaçlı biyopsiler alınabilir. Ayrıca polip adı verilen yüzeyden kabarık lezyonlar da ‘endoskopik polipektomi’ ile çıkarılabilir. Bazen hayatı tehdit edebilen mide ve onikiparmak bağırsağındaki derin ülserler ve damarsal sorunlara bağlı gelişen kanamalar ile siroz hastalarında yemek borusunun son kısmındaki kanamalar da endoskopik yöntemlerle durdurulabilir.
Kolonoskopi gerektiren durumlar
- Dışkılama alışkanlıklarının değişmesi (uzun süreli ishal veya kabızlık)
- Dışkı çapında incelme
- Keçi pisliği şeklinde dışkılama
- Dışkılama hissi olup tuvalete gidildiğinde boşalamama
- Açıklanamayan karın ağrısı
- Kilo kaybı
- Makattan kanama
- Dışkıda sümüksü içerik olması
- Uzun süreli ve tedaviye yanıtsız kansızlık
- Ailede kalın bağırsak kanseri öyküsü olanlar (tarama amaçlı)
- İltihaplı bağırsak hastalıklarının (Crohn ve ülseratif kolit) tanı ve takibi
- Bağırsak poliplerinin takip ve tedavisi
- Bağırsak kanseri ameliyatı olmuş hastaların takibi
- 50 yaş üzerinde olan her sağlıklı kişi (tarama amaçlı)
- Kolonoskopi ile bağırsak iç yüzeyinde yerleşimli polip denilen yapıların saptanması ve çıkarılması
- Tümoral kitlelerin görüntülenmesi ve biyopsi alınması
- Bağırsak duvarında cepleşmeler olarak bilinen ‘divertiküller’in saptanması
- Damarsal sorunların görüntülenmesi ve mevcut bir kanama varsa durdurulması
- Bağırsakların kendi etrafında dönmesiyle gelişen bağırsak tıkanıklığı gibi durumların düzeltilmesi
