Hamilelik riskleri
Hamilelik takibinin amacı hem anne sağlığının korunması hem de bu sürecin anne ve bebek için sağlıklı şekilde sonuçlanmasına yardımcı olmaktır. Hamilelik öncesi dönemde başlayan ve esnasında da devam eden dönemde hamileliği etkileyecek faktörler, riskler belirlenebilir.
Hamilelikte en kritik haftalar hangileridir?
Anne adayı, gebeliği boyunca biraz heyecan biraz da endişeyle bebeğini beklerken, kadın doğum uzmanları, hem annenin hem de bebeğin sağlığını korumak ve bebeğin sağlıklı bir şekilde dünyaya gelmesini sağlamak için hamilelik boyunca titiz bir takip süreci yürütürler. Yaklaşık 40 haftada tamamlanan bu süreçte, bazı haftalar ise özel bir öneme sahiptir. Hamilelik sürecini hem anne adayının hem de bebeğin sağlıklı olarak tamamlaması için en az ayda bir düzenli takipler şarttır. İlaveten 12’nci haftada genetik ultrasonografi ve ikili test, 16 ve 20’nci haftalarda afp testi, 18 ve 22’nci haftalarda detaylı ultrasonografi, 24 ve 28’inci haftalarda şeker yükleme testi yapılır.
Gebelikte takip için dikkat edilmesi gerekenler şöyle sıralanabilir:
Risklerin belirlenmesi: Sosyal ve demografik riskler anne ve baba yaşı, ailede genetik geçişli hastalıkların bulunması, alerjiler, akraba evliliği, düşük sosyo-ekonomik durum, mesleki maruziyetler, sigara, alkol ve ilaç kullanımları, aile içi şiddet ve tıbbi riskler.
Annenin hastalıkları: Diyabet, hipertansiyon, epilepsi, kalp-damar, böbrek, kan, tiroit, romatizmal ve karaciğer hastalıkları ile mide ülseri, bel fıtıkları, kalça çıkıklığı.
Annenin enfeksiyonları: Üriner enfeksiyonlar, tüberküloz, genital uçuk, HIV enfeksiyonu, kızamıkçık, CMV enfeksiyonları, sifiliz, toksoplazma.
Annenin geçirdiği ameliyatlar: Myomektomiler, intrauterin cerrahi girişimler, dış gebelik, yumurtalık kistleri, apendektomiler ve bağırsak operasyonları.
Obstetrik riskler: Geçirilmiş gebelik sayısı, doğum şekli, erken doğum, bebeğin geliş şekli, suyun erken gelmesi, plasentanın önde gelmesi, canlı doğan bebeklerin kilosu ve sağlığı.
Hamilelikte tiroit tehlikesi
Hamilelerde tiroit bezinin az ya da çok çalışması bebeği ve anne adayını olumsuz etkileyebilir. Düşük doğuma yol açabilen bu durum bazen de bebekte büyüme ve gelişme geriliğine neden olabilir. Tiroit bezlerinin düzenli çalışması çok önemli olduğu için gebeliğin rutin testlerinden biri de tiroit fonksiyonunu belirleyen TSH seviyesinin ölçülmesidir. Bir sorun olduğunun görülmesi durumunda bu işlevi düzenleyecek ilaçlar verilir. Ancak, gebelikte ilaç kullanımının kesinlikle doktor kontrolünde olması gerekir. İlaç kullanmaya başlandıktan sonra da belirli aralıklarla TSH takibi yapılır. Çünkü kandaki TSH düzeyine göre ilacı yeniden ayarlamak gerekebilir.
Kansızlık erken doğum sebebi
Gebelikte en sık görülen kansızlık tipi demir eksikliğine bağlı anemidir. Kansızlık erken doğum oranını yaklaşık iki kat artırabilir. Aneminin en sık görülen etkisi ise bebeğin gelişmesini ve büyümesini engellemesidir. Hamilelik boyunca bir gebenin toplam demir ihtiyacı ortalama 1000 mg'dır. Bunun 300 mg'ı bebek ve plasentaya aktarılır. 200 mg'ı mide ve bağırsaktan normal olarak kaybolur. 500 mg'ı ise artan kan hücresi ihtiyacını karşılamak için kullanılır. Gebelikteki günlük ihtiyaç ise ortalama 6,5 gramdır.
Çok az kadının gebelik öncesinden gelen demir depoları bu ihtiyacı karşılayacak düzeydedir. Kırmızı et ve yeşil sebzeler iyi demir kaynakları olmakla beraber, diyetle alınan demir miktarı da bu ihtiyaca cevap veremeyebilir. Bu nedenle gebelikte dışardan demir takviyesi almak gerekir. Gebelikte demir alımı ilk 16 hafta içinde var olan bulantı ve kusmayı bir miktar artırabilir. Bu yüzden, demir takviyesine ara verilerek bu zamandan sonra tekrar başlanabilir.
Sigara zeka geriliğine neden olabilir
Sigara kullanan annelerin bebeklerinin, kullanmayan annelerin bebeklerine göre, yüzde 10-15 kilo eksikliği ve zeka geriliğiyle dünyaya gelme ihtimali vardır. Ayrıca sigara içen annelerin bebeklerinde erken doğum ve düşük yapma riski daha fazladır. Sigaraya hiç başlamamak en iyisi. Ancak bağımlı olan kişilerin geç dönemde bile olsa sigarayı bırakması kişinin sağlığını iyileştirebilir. Ne kadar erken bırakılırsa kalp krizi riski başta olmak üzere diğer hayati risklerde büyük oranda azalabilir. Sigara bağımlılığı birçok kullanıcının, yokluğuyla uzun bir dönem mücadele etmesi gereken kronik ve nüksedici bir durumdur.
Şeker bebeğe kilo aldırır
Diyabet sorunu olan ve insülin tedavisi gören bir kadın anne olmak istiyorsa öncelikle şeker dengesinin sağlanması gerekir. Anne ve bebek sağlığı için gereken bu düzenleme ile doğumda meydana gelebilecek güçlükler de azaltılabilir. Şeker düzeyinin fazlalığı bebeğin aşırı kilo almasına, dolayısıyla da doğumun zorlaşmasına yol açar. Ayrıca gebelik öncesi diyabetin varlığı bebekte doğumsal anomali riskini artırır. Bazen anne adayında hamileliğe bağlı olarak diyabet gelişebilir. Hamilelik diyabeti geçirenler diyabete daha yatkındır. Ancak bazı kadınlarda doğumdan sonra şeker düzeyi normale dönebilir.
Hamileyken sorun olan burun tıkanıklığı doğumu zorlaştırabilir
Sağlıklı bir hamilelik süreci yaşamak için, hamile kalmadan önce sağlık kontrolünden geçmek şarttır. Çünkü annenin genetik yapısından beslenmesine, hastalık risklerinden hayat biçimine kadar pek çok faktör, hamilelik sürecini olumlu ya da olumsuz etkiler. Bu dönemi etkileyen ve hamilelik risklerinden biri de burun sağlığıdır. Burunda görülen etler ya da eğrilikler, hamilelik döneminde hem annenin hem de bebeğin yeterli oksijen almasını engeller. Hamilelik döneminde burunda oluşabilecek sorunlar:
- Burundaki eğriliklerin bir kısmı doğum sırasında yüzün anne rahminden çıkarken sıkışması yani bir anlamda travma geçirmesi sonucu oluşabilir. Büyüdükçe fark edilen burun eğrilikleri nefes alıp vermede sıkıntı çıkarabilir.
- Hamilelik sırasında değişen hormonlar vücut dengesini değiştirir. Gebelik sırasında salgılanan hormonlar burun içi kılcal damarların genişlemesine neden olur.
- Burun eti büyüyebilir bu da nefes alıp vermeyi güçleştirir.
- Doğum sırasında yaşanan nefes problemleri doğumu zorlaştırabileceğinden hamilelik riskidir.
