Erken Doğum Nedir?
Erken doğum, gebelik sürciinin 20’nci haftadan sonra, 37’nci haftadan önce doğumla sonuçlanmasıdır. Zamanında gerçekleşen bir doğum, sağlıklı bir bebek doğurmak, annenin doğum sırasında ve sonrasında sağlığını korumak tüm ebeveynlerin doğuma dair temel istekleridir. Ancak yaşamın her alanında olduğu gibi gebelikte de işler her zaman planlandığı ya da düşünüldüğü gibi gitmeyebilir. Beraberinde çeşitli riskler getiren erken doğum da bu ani gelişen durumlardan biri. Ortalama her 10 gebelikten birinde bebek erken dünyaya geliyor.
Doğum Belirtileri
Düzenli ve şiddeti giderek artan periyodik ağrılar, özellikle rahmin tepe noktasında olan sertleşme ve gevşemeler başlıca erken doğum belirtileri arasında yer alır. Dinlenmekle veya bazen hareketle düzelmeyen periyodik ağrıların, giderek aralıkları kısalan ağrıların, erken doğum ağrıları ve rahim kasılmaları olarak değerlendirilmesi ve kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurulması gerekir.
Erken Doğum Kaçıncı Haftada Olur?
Doğum şekli ister sezaryen ister vajinal yolla olsun fark etmez, hafta aralığı önemli. Erken doğumla sonuçlanan gebeliklerin üçte biri 34’üncü haftadan önce gerçekleşir. Bu grupta, prematüre kaynaklı sorunlar önem kazanır. Doğum sonrasında erken doğan bebeğin karşılaştığı sorunlar, gebelik haftası kadar doğum ağırlığı ile de ilişkili.
Erken Doğum Neden Olur?
Erken doğumların bazıları kendiliğinden olur. Bazıları ise anne veya anne karnındaki bebeğin sağlığı nedeni ile beklenen zamandan önce hekimlerin müdahalesi ile gerçekleşir. Daha önceki gebeliğin erken doğumla sonuçlanması, rahim ağzı yetersizliği, rahim ağzına yapılan cerrahi girişimler, gebelikte gerçekleştirilen cerrahi girişimler, kanamalar, tedavi edilmeyen alt genital kanal veya idrar yolu enfeksiyonları, sigara içme, rahime ait yapısal anomaliler, çoğul gebelikler, anemi, gebelik arasının kısa olması, yoğun fiziksel aktivite başlıca risk faktörleri arasında yer alır. Annenin hipertansiyonu, diyabet hastalığı, erken su gelmesi, anne karnındaki bebeğin büyümesinin ve iyilik halinin bozulması ise tıbben doğumun erken gerçekleştirilmesinin nedenleri arasında yer alır.
Erken Doğum Riski Önceden Tespit Edilebilir
Risk faktörü taşıyan gebelerde, gebeliğin 16 ile 24’üncü haftaları arasında ultrasonografi ile serviks (rahim ağzı uzunluğu) uzunluğu ölçülmesi ile erken doğum riski önceden tespit edilebilir. Bunun dışında önceki gebeliğinde erken doğum yapmış kişiler en baştan yüksek risk grubu kabul edilir. Çoğul gebeliklerde rahim ağzı uzunluğu ölçümü standart bir prosedür olmasa da yapılabilir.
Erken Doğum Önlenebilir
Yüksek risk grubu içine giren ve rahim ağzında kısalma izlenen veya kısa olarak ölçülen gebelerde bazı ilaç tedavileri uygulanabilir. Bu konuda öykü, muayene, ultrasonografide rahim ağzı uzunluğu kriter olarak alınır. İlaç tedavisi uygulanan gebelerde erken doğum riski azaltılabilir veya gebelik süreci içinde ciddi süre kazanımları olabilir. Rahim ağzı yetersizliği düşünülen tek gebeliklerde (önceki gebeliklerdeki kayıp haftaları göz önüne alınarak) seçilmiş hasta grubunda rahim ağzına dikiş konması 14’üncü haftadan itibaren düşünülür. Ancak bu grup gebe küçük bir yüzdeyi teşkil ettiğinden dikkatli hasta seçimi yapılması gerekir.
Erken Doğum Yapanlar Bu Hafta Kritik
24’üncü hafta altı olan çok düşük ağırlıklı bebekler veya ekstrem prematüre denen grupta hayatta kalma ve prematüriteye bağlı sorunların oranı çok yüksek olur. Hayatta kalabilme sınırı dünya üzerinde ülke ve merkezler arasında farklılık gösterebilir. Hayatta kalma adına bakıldığında bebeğin doğum ağırlığının 600 gr ve üzeri olduğu grupta sonuçlar daha iyi olur. Özellikle 30’uncu gebelik haftasına kadar olan dönemde bebeğin anne karnında geçirdiği her gün başına hayatta kalma şansı yüzde 2 artar. Erken doğan bir bebekte neden erken doğumun olduğu, doğuma kadar geçen sürede uygulanan tedaviler, hayatta kalma ve ciddi sağlık sorunları ile karşılaşma oranlarını etkiler. Erken doğan bebeklerde özellikle 30’uncu haftanın altında; yeni doğanın solunum sıkıntısı, bağırsak sorunları, beyin içine kanama, prematürenin görme sorunları, kronik akciğer sorunları ile daha çok karşılaşılır.
Yenidoğanlar Üzerindeki Erken Doğum Tehdidi
Yenidoğan can kayıplarında erken doğum ve düşük doğum ağırlığının katkısı çok büyük. Bu nedenle bu sorunları önlemenin yolu erken doğum için risk grubu olanları belirleyip zamanında önlem almaktan geçer. Erken doğumu önlemek, prematüre doğan bir yeni doğanın sorunlarını tedavi etmekten çok daha kolay olur.
Erken Doğum ile ilgili Hurafeler
Toplumda yaygın bilinen erken doğum hurafelerinden bazıları şöyle:
- 7 aylık doğan bebek ölür, 6 aylık bebek yaşar.
- Risk faktörü bulunmayan hastaların günlük yaşamlarına devam etmeleri doğumun zamanından önce olmasına sebep olur.
- Kız bebek erken doğar, erkek bebek geç. Bu yüzden kız bebeğe hamile isen erken doğurursun.
- Cinsel birliktelik bebeğin erken doğmasına sebep olur.
Erken Doğum İçin Dikkat!
Erken doğum riskiniz varsa doğumunuzu tam donanımlı bir yenidoğan yoğun bakım ünitesi olan ve 7 gün 24 saat prensibi ile çalışan bir hastanede planlamanız büyük önem taşır.
