Crohn hastalığı olanlar bunlara dikkat!
Bazı sağlık sorunlarında kişilerin yaşadığı şikayetler, vücudun sadece bir bölümünde değil, neredeyse tamamında hissedilir. Bunun gibi birbirinden farklı pek çok belirtinin görüldüğü sağlık sorunları arasında, ağızdan anüse kadar tüm sindirim sistemini etkileyebilen ve daha çok bağırsaklarda görülen crohn hastalığı da yer alır. Bağırsaklarda iltihaplanma ve ülserler (yaralar) olarak ortaya çıkan crohn hastalığı, en sık ince bağırsağın son bölümü ve kalın bağırsakta oluşur.
Crohn hastalığı nedenleri
Yüksek sosyo-ekonomik gruplarda ve kentsel bölgelerde yaşayan kişilerde daha sık görülen crohn hastalığının nedeni henüz bilinmez. Araştırmaların çoğunluğu, genetik olarak rahatsızlığa yatkın bireylerde, bilinmeyen çevresel veya mikrobik bir faktörün, mide-bağırsak kanalında anormal bir iltihaba neden olarak crohn hastalığına yol açtığını gösterir. Crohn hastalığı anne babadan çocuğa direkt geçmese de, bu tür rahatsızlığı olan kişilerin akrabalarında yüzde 5 ile yüzde 20 oranları arasında görülür. Sigara içmek, romatizmal ilaç ve aspirin kullanmak, hormonal değişiklikler ve enfeksiyonlar crohn hastalığını tetikleyen faktörler arasında yer alır.
Crohn hastalığının belirtileri
- Sık sık karın ağrısı yaşamak
- Kimi zaman kanlı olmak üzere ishal geçirmek
- İştahsızlık, kilo kaybetmek
- Halsizlik ve yorgunluk hissi
- Kansızlık ve ten renginde solukluk
- Zaman zaman ateş, üşümek, titremek
- Bazı kişilerde bulantı, kusma ve şişkinlik hatta bağırsak tıkanmaları ve kabızlık
- Ağızda yaralar
- Gözde kızarıklık ve yanma
- Eklemlerde ağrı
- Ciltte döküntüler
- Karaciğer fonksiyon testlerinde bozukluklar
- Kişilerin bir kısmında bağırsaklar ile diğer organlar, cilt veya makat arasında kanalların açılması (fistüller) ve buralardan akıntıların gelmesi
- Makatta şişlikler ve yaraların olması
- Dönem dönem bağırsaklarda tıkanmalarla birlikte karın ağrısı ve kabızlık atakları
Apandiste benzer belirtiler gösterir
Crohn hastalığında bütün bulgular aynı anda görülmeyebilir. Bazen gizli kansızlığa bağlı, sadece halsizlik ve yorgunluk yakınmaları veya eklemlerde şişmeler ile kendini göstermeye başlayabilir. Bazı kişilerde hastalığının başlangıcı apandisit şikayetlerine benzer ve tanı ancak apandisit olduğu düşünülerek yapılan cerrahi işlem sırasında konulabilir. Yanlış tanı olmaması için kişinin öyküsü, fiziki muayene, laboratuvar bulguları, ince ve kalın bağırsakları görüntüleme yöntemleri kadar, dışkı ve kanın laboratuvarda değerlendirilmesi, kalın bağırsaklar ve ince bağırsağın son bölümünün kolonoskopi ile ayrıntılı olarak görüntülenmesi gerekir. Karın bölgesinin bilgisayarlı tomografisi ve manyetik rezonansı da (MR) tanıya yardımcı olur. Mide-bağırsak kanalı duyarlı bir yapıda olmadığı için, kişi hiçbir şey hissetmeden gereken bölgelerden biyopsi alınabilir. Alınan parçalar patolojik açıdan mikroskop ile değerlendirilerek crohn hastalığının tanısı konulabilir.
Crohn hastalığı tedavisi
Crohn hastalığının tedavisi, şiddetine ve rahatsızlığın tutulum yerine (ince bağırsak, kalın bağırsak, makat vb.) göre belirlenir. Tedavi genellikle ağızdan alınan ilaçlar ve makattan verilen lavmanlar ile başlar. Bu ilaçların yetersiz kaldığı veya rahatsızlığın en başından şiddetli seyrettiği olgularda, tedaviye ağızdan veya damar yolu ile kullanılan ilaçlar eklenir.
Özel bir diyet listesi yok
Crohn hastalarına herhangi bir gıdanın zararlı olduğu ve herhangi bir diyet uygulamasının faydalı olduğuna dair bilimsel bir kanıt bulunmaz. Toplumda yüzde 5-10 sıklığında görülen süt tahammülsüzlüğü (laktoz intoleransı) zaten var olan ishale katkıda bulunabildiğinden, bu durumlarda süt ve süt ürünlerinden uzak durulması veya marketlerde bulunan laktozlu sütlerin tüketilmesi önerilebilir. Crohn hastalığında genel olarak temiz, dengeli ve sağlıklı beslenmeye dikkat edilmesi, doktor bilgisi ve tavsiyesi ile ilaçların düzenli kullanılması tedaviyi kolaylaştırır.
