Anorektal hastalıklar bu testlerle teşhis ediliyor!
Anorektal tanı yöntemleri kolon bölgesinde yaşanan sorunların belirlenmesi için kullanılan yöntemler olarak özetlenebilir. Teşhis ve tedaviden önce tanı koymaya yardımcı olan anorektal yöntemler hastaların sağlığına kavuşmalarında önemli bir rol oynar.
Kolonoskopi nedir?
Kolonoskopi, kalın bağırsağın incelenmesi amacıyla kullanılan, ucunda kamera ve ışığın olduğu, bükülebilen, yaklaşık bir insan parmağı kalınlığında tıbbi bir cihazdır. Muayene makattan başlayarak yapılır. Bağırsak ile ilgili yakınmalar ya da bulguların incelenmesinde anorektal kanserlerin en sık görülenlerinden kolon ve rektum kanseri taramasında kullanılır.
Adım adım kolonoskopi işlemi
- Bu anorektal incelemede her iki bacak göğse doğru çekilerek, sola yana yatar pozisyonunda muayeneye başlanır.
- Kişiye anestezi hekimi eşliğinde, derin uyku dalmasını sağlayan lokal anestezi verilir.
- Uzman, cihazını önce kalın bağırsağın son kısmına (rektum) doğru ilerletir. Bundan sonra hava verilerek, bağırsak şişirilir ve bağırsak iç yüzeyinin görünür hale gelmesi sağlanır.
- Cihaz ileri doğru itilerek, ince bağırsak ile kalın bağırsak birleşim yerine kadar olan tüm kalın bağırsak bölümleri incelenir. Bu işlem yaklaşık 20-30 dakika sürer. En son kalın bağırsaktan ince bağırsağa da geçilerek ince bağırsağın son kısmı olan terminal ileum da incelenir.
- Doktor, işlem sırasında karşılaştığı normal olmayan oluşumları (polip gibi) kolonoskopi yardımıyla çıkarabilir. Uygun ve gerekli görüldüğü durumlarda, kişinin şikayetleri de göz önünde bulundurularak bağırsağın çeşitli yerlerinden biyopsiler de alınabilir.
- İşlem bittikten sonra verilen ilaçların etkisinin geçmesi ve bilincinin işlem öncesi hale dönmesi amacıyla kişi, dinlenme odasına alınır.
Balon atım testi ve tedavisi nedir?
Dissinerjik defekasyon (uyumsuz dışkılama) sorunu olan kişilerde tanı için kullanılır. Ayrıca kişilerin davranışsal tedavi uygulamasında da balon atım tedavisinden yararlanılır. Bu yöntem şöyle uygulanır:
- Kateter ucundaki balon rektum içine yerleştirilir.
- Balon belli hacimdeki bir hava veya ılık su ile şişirildikten sonra, makata yerleştirilir ve hastadan ıkınarak bunu çıkarması istenir.
- Normalde 40 cc hava ile şişirilmiş balonun ıkınma ile 1-5 dakika içinde çıkarılabilmesi gerekir. Kişinin balonu çıkarabildiği süre veya çıkaramıyorsa not edilir.
Kolon geçiş (transit) zamanı nedir?
Bağırsak sistemi oldukça uzun bir sistemdir. Özellikle kabızlık sorunu olanlarda, problemin bağırsağın hangi bölgesinden kaynaklandığını ve ne tip bir sorun olduğunu belirlemek için ek tetkikler kullanılır. Kolon geçiş zamanı tayini, bu konuda fikir verecek basit bir incelemedir. Kişiye radyolojik görüntülenebilen işaretleri içeren kapsül yutturulduktan 5 gün sonra kontrol grafisi çekilir. Kolon içerisinde kalan işaretli içeriğin yeri ve miktarına göre kolon geçiş zamanı değerlendirilir. Böylelikle bağırsak sisteminde geçiş kusuru olan bölge belirlenerek tedavi planlamasına katkı sağlanmış olur.
Defekografi nedir?
Skopik görüntüleme altında rektal içeriğin kontrast ile işaretlenmesini takiben kişinin normal defekasyonunun eş zamanlı incelenmesidir. Kontrast madde içeren sıvı, inceleme öncesi kişiye rektal yoldan verilerek rektal içeriğin kontrast madde ile karışması sağlanır. Kişinin skopi odasında, radyolojik görüntüleme altında, normal pozisyonda defekasyonu sağlanır ve radyolojik olarak içeriğin defekasyon esnasındaki hareketlenme yönü, biçimi ve açılanması değerlendirilir. Bu inceleme, olası hastalıklar ve tedavilerini planlama konusunda ek fikir verir.
Üç boyutlu endoanal-endorektal ultrason
Rektal ultrason, endorektal ultrason, anorektal ultrason, endoanorektal ultrason, anal ultrason, EAUS, ERUS gibi isimlerle de bilinir. Rektum, anüs ve çevre doku hastalıklarının teşhisinde kullanılır. Basit bir deyimle makat kaslarının resmi çekilip değerlendirilir. Küçük çaplı prob (ultrason ucu) kullanımı sayesinde makat kanalında hasar oluşturmaz, acı vermez. Endoanal ultrason; anal inkontinans (dışkı-gaz kaçırma), rektum ve anal kanal kanserleri, perianal fistül ve apse, anal fissür, makat ağrısında, kabızlık ve tıkayıcı dışkılama bozuklukları şikayeti olanlarda önemli bir tanısal yöntemdir. Ayrıca, cerrahi tedaviler sırasında, tedavi sonrası anal kanal ve rektumun takibinde de oldukça etkili bir görüntüleme cihazıdır. Çünkü klasik iki boyutlu endorektal problar, anorektal bölge rahatsızlıklarının tanısında yeterli olamayabilir.
Adım adım üç boyutlu endoanal ultrason
- Kişi yatar pozisyonda iken 360 derece görüş açısı olan çubuk şeklindeki prob ile inceleme gerçekleştirilir. Prob, anal kanal yoluyla rektumun lümen bölgesine yerleştirilir. Gerektiğinde probun ucundaki balon su ile şişirilir. Bu anorektal incelemede rektum duvar katmanları net olarak görülebilir.
- Ultrason cihazının ekranındaki görüntü, prob belli seviyelerde tutularak, saat ölçümleri ile standart şekilde kayda alınır.
- Bu anorektal inceleme ortalama 5-10 dakika sürer.
