Kurdeşen (Ürtiker) Nedir? Kurdeşene Ne İyi Gelir?

Kurdeşen (Ürtiker) Nedir?

Kurdeşen, kaşıntılı ve cilt yüzeyinde görülen kabarcıklar olarak tanımlanır. Açık ten rengine sahip kişilerde bu kabarcıklar kırmızı ya da pembe tonlarına sahip olurken, koyu ren rengine sahip kişilerde ten rengine yakın ya da daha açık veya koyu olabilir.

Kurdeşenin diğer adı ürtikerdir. Kurdeşen kabarcıkları yanabilir ve acı verici olabilir. Çoğu vakada bir ilaca veya gıdaya karşı gelişen alerjik reaksiyonlar ya da tahriş eden bir maddeye karşı vücutta oluşan bir tepkidir.

Kurdeşen, alerji ilaçları ile hafifletilebilen geçici bir problemdir. Ancak kronik kurdeşen vakaları veya ciddi bir alerjik reaksiyonla birlikte görülen kurdeşen daha ciddi tıbbi sorunlara neden olabilir.

Kurdeşen (Ürtiker) Neden Olur?

Kurdeşen genellikle karşılaşılan ya da yutulan bir maddeye karşı vücudun geliştirdiği alerjik bir reaksiyon sonucu ortaya çıkar. Alerjik bir reaksiyon meydana geldiğinde, vücut histamin adı verilen kimyasalları kana salgılamaya başlar. Histaminler, vücudun enfeksiyonlara ve diğer dış tehditlere karşı kendini savunma amacıyla ürettiği maddelerdir.

Alerji dışında da kurdeşen ortaya çıkabilir. Stres, dar giysiler, egzersiz, hastalıklar veya enfeksiyonlar da kurdeşene neden olabilen yaygın faktörlerdir. Aşırı sıcak veya soğuk havaya maruz kalmak, fazla terleme gibi durumlar da kurdeşeni tetikleyebilir. Bu kadar çok faktör olduğu için çoğu zaman kurdeşenin kesin nedeni belirlenemez.

Kurdeşen aşağıdaki durumlarda da görülebilir:

• Enfeksiyonlar
• Bağışıklık sistemini etkileyen hastalıklar
• Böcek ısırıkları veya sokmaları, hayvanlar, bitkiler ya da gıdalara karşı alerjiler
• Tıbbi testler sırasında kullanılan kontrast maddeler (örneğin, BT taraması)

Diğer tetikleyiciler şunlar olabilir:

• Soğuk hava veya su
• Sıcaklık veya güneş ışığı
• Titreşim
• Kaşınma
• Terleme
• Baharatlı yiyecekler, alkol ya da kahve

Çocuklarda ise genellikle viral bir enfeksiyona bağlı olarak ortaya çıkar, bazen soğuk algınlığı ve ishalle birlikte görülür.

Kurdeşen (Ürtiker) Çeşitleri Nelerdir?

Kurdeşen, bazen alerjik bir reaksiyon sonucu ortaya çıkar, bazen ise belirgin bir sebep olmadan gelişebilir.

Alerjik Reaksiyonlar

Kurdeşenin en yaygın nedeni alerjik reaksiyonlardır. Hassas olduğunuz bir alerjene maruz kaldığınızda ortaya çıkabilir. Bu alerjenler şunları içerebilir:

• Yiyecekler (fındık, süt ve yumurta gibi)
• Hayvan tüyleri
• Polen
• Toz akarları
• Böcek ısırıkları veya sokmaları
• İlaçlar (özellikle antibiyotikler, kanser ilaçları vb.)

Alerjiden kaynaklanan hafif kurdeşen vakaları genellikle alerji ilaçları ve tetikleyiciden kaçınma ile tedavi edilir.

Anafilaksi

Anafilaksi, hayati tehlike taşıyan ciddi bir alerjik reaksiyondur. Bu durumda, kurdeşen genellikle nefes alma zorluğu, bulantı veya kusma, şiddetli şişlik ve baş dönmesi gibi belirtilerle birlikte görülür. Eğer anafilaksi yaşadığınızdan şüpheleniyorsanız, acilen 112’yi arayın.

Kronik Kurdeşen

Kronik kurdeşen, nedeni belirlenemeyen uzun süreli vakalardır. Aynı zamanda kronik ürtiker olarak da bilinen bu durum, günlük yaşamı etkileyebilecek tekrar eden kurdeşenler ile kendini gösterir. Bu vakalar haftalar, aylar hatta yıllar sürebilir.

Eğer 6 hafta boyunca geçmeyen kabarcıklarınız varsa, kronik kurdeşen yaşıyor olabilirsiniz. Hayati tehlike taşımamakla birlikte, kronik kurdeşen rahatsızlık verici olabilir ve tedavisi zor olabilir. Kronik kurdeşen, bazen otoimmün hastalıklar, çölyak hastalığı, lupus, tip 1 diyabet, romatoid artrit ve tiroid hastalıkları gibi altta yatan sağlık sorunlarının belirtisi olabilir.

Dermatografizm

Bu, aşırı kaşınma veya cilde sürekli baskı uygulanması sonucu ortaya çıkan hafif bir kurdeşen türüdür. Dermatografizm genellikle tedaviye ihtiyaç duymadan kendiliğinden geçer.

Sıcak veya Soğuk

Bazı insanlar sıcaklık değişikliklerine karşı hassas olabilir ve bu durum kurdeşene yol açabilir. Soğuk hava ya da soğuk suya maruz kalmak soğuk kaynaklı kurdeşene, fiziksel aktiviteden kaynaklanan vücut ısısı ise egzersizle tetiklenen kurdeşene neden olabilir. Güneş ışığına veya solaryum cihazlarına maruz kalmak da bazı kişilerde güneş kaynaklı kurdeşene neden olabilir.

Enfeksiyon

Hem viral hem de bakteriyel enfeksiyonlar kurdeşene neden olabilir. İdrar yolu enfeksiyonları ve boğaz enfeksiyonları gibi yaygın bakteriyel enfeksiyonlar kurdeşene yol açabilir. Enfeksiyöz mononükleoz (mono), hepatit ve soğuk algınlığına neden olan virüsler de kurdeşene sebep olabilir.

Kurdeşen (Ürtiker) Belirtileri Nelerdir?

Kurdeşen lekeleri genellikle birleşerek daha büyük, şişmiş yama şeklinde alanlar oluşturur. Etkilenen cilt bölgesi küçük olabileceği gibi, bir yemek tabağı büyüklüğüne kadar genişleyebilir. Kurdeşen lekeleri sık sık birleşir, birkaç dakika ila birkaç saat arasında da sürebilir. Kurdeşen belirtileri şu şekilde görülebilir:

• Yoğun kaşıntı
• Cilt yüzeyinde şişlik
• Kırmızı ya da ten renginde kabarcıklar
• Büyüyen ve yayılan kabarcıklar

Yoğun kaşıntı ve yanma hissi: Kurdeşende, tıbbi olarak ürtiker olarak bilinen pembe, kırmızı veya beyaz kabartılar tipik olarak yanar, kaşınır veya batar.

Deride kırmızı döküntüler ve lekeler: Kurdeşen, cilt yüzeyinde kabarık, genellikle kaşıntılı, kırmızı yumrulardır.

Oluşan kabarcıkların şekil değiştirmesi: Kurdeşen birkaç milimetre veya birkaç santimetre çapında, beyaz veya kırmızı renkli olabilir ve genellikle kırmızı bir parlama ile çevrelenir. Dakikalar veya saatler sürebilir ve yuvarlaktan oval şekle dönüşebilir, halkalar veya yamalar oluşturabilir.

Kurdeşene Ne İyi Gelir?

Kurdeşen için en yaygın tedavi antihistaminiklerdir. Bu ilaçlar kaşıntı ve kızarıklığı hafifletir. Ayrıca, soğuk kompres, soğuk banyo ve serinletici losyonlar rahatsızlığı hafifletebilir. Yulaf ezmesi banyosu da cildi yatıştırmak için etkili olabilir. Sıkı giysilerden kaçınmak, cildin tahrişini önlemeye yardımcı olur. Ancak açık yaralar veya enfekte bölgelerde topikal kremler önerilmez.

Kurdeşen (Ürtiker) Nasıl Geçer?

Kurdeşeni geçirmek için izlenebilecek yollar şunlardır:

• Aşırı ısınmaktan kaçının.
• Pamuk gibi rahat ve gevşek giysiler giyin.
• Soğuk kompres uygulayın (eğer soğuk, kurdeşeni tetiklemiyorsa).
• Reçetesiz satılan antihistaminikler veya kalamin losyonu kullanın.
• Cildinizi nemlendirmek için kokusuz bir nemlendiriciyi birkaç kez uygulayın.

Kurdeşen (Ürtiker) Teşhisi Nasıl Konur?

Sağlık uzmanınız kurdeşeni cildi inceleyerek teşhis edebilir. Alerji testleri, özellikle akut kurdeşen vakalarında tetikleyici belirlemeye yardımcı olabilir. Bu testler, alerjenlerden kaçınmaya ve kurdeşenin tekrarlanmasını önlemeye yardımcı olur.

Cilt ve kan testleri, kurdeşenin nedenini belirlemeye yardımcı olabilir. Cilt testinde, kızarıklık ve şişlik oluşursa bu maddeye alerjiniz olduğu anlamına gelir. Kronik kurdeşen için genellikle cilt testi yapılmaz. Kan testleri ise alerjenlerle savaşan antikorların seviyesini kontrol eder. Antikorların fazlalığı kurdeşene neden olabilir.

Kurdeşen (Ürtiker) Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Antihistaminik kullanımı, kaşıntı giderici krem ve losyonlar, soğuk kompres, yulafla banyo yapma, geniş kıyafetler kurdeşenin evde tedavi yöntemleri arasındadır.

Antihistaminik Kullanımı

Bazı oral antihistaminikler kurdeşen nedeniyle oluşan kaşıntı ve kızarıklığı hafifletmeye yardımcı olur. Antihistaminikler, bağışıklık sistemindeki mast hücrelerinin alerjen veya tahriş edici maddelere karşı histamin salgılamasında etkili olur.

Kaşıntı Giderici Krem ve Losyonlar

Topikal tedaviler kurdeşen tedavisinde seçenek olabilir. Doktorunuzun tavsiyesiyle, kaşıntı giderici losyonlar veya hidrokortizon kremleri kullanılabilir. Bazı yetişkin ve çocuklarda kortikosteroidler gibi topikal ilaçlara karşı hassasiyet oluşabilir. Eğer etkilenen bölge enfekte olmuş veya açık yaraya sahipse topikal tedaviler genellikle önerilmez. Bu durumda kurdeşen yaraları daha kötü bir hale gelebilir.

Serinletici Ev Tedavileri

Kurdeşen olduğunda serinletici bir his ciltteki tahrişten kaynaklanan rahatsızlığı giderebilir. Kaşıntılı bölgeye soğuk veya ıslak kompres uygulanabilir. Buz kullanılabilir veya soğuk bir banyo yapılabilir. Ayrıca losyon ve kremlerinizi buzdolabında saklayarak cildinize sürdüğünüzde serin bir hisse sahip olabilirsiniz.

Yulaf ezmesi, cilt sorunları için geleneksel bir tedavi yöntemi olarak bilinir. Yulaf, kurdeşen semptomlarına karşı etkili olabilir. Yulafın yapısında bulunan anti-inflamatuar ve antioksidan özellikler kaşıntıların hafiflemesini ve yara iyileşmesini teşvik edebilir. Küvete eklenecek pişmemiş yulaf ezmesi veya cilt bakımına yönelik ince öğütülmüş koloidal yulaf, yoğun kaşıntı hissini azaltmayı sağlayabilir. Ekstra rahatlama için karbonat da tercih edilebilir. Banyo suyunun serin olmasına dikkat edilmelidir.

Cildinizi rahatlatmak için geniş kıyafetler giyilmesi önerilir. Kaşındırmayacak kumaşlardan yapılmış bol giysiler giymek gerekebilir. Özellikle yün gibi kaşıntıya ve alerjiye neden olabilecek kumaşlardan kaçınılmalıdır. Pamuk giysiler en iyi tercih olacaktır.

Kurdeşenle Yaşamak ve Yönetmek

Kurdeşen genellikle hayati tehlike oluşturmasa da, boğazda şişlik olması durumunda hayati tehlike oluşturabilir. Akut kurdeşen genellikle kendiliğinden ya da tedaviyle geçse de, kronik spontan ürtiker veya tetiklenebilir ürtikerler için bir tedavi bulunmamaktadır.

Kurdeşen genel olarak yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Özellikle kronik ürtiker, uyku bozuklukları, yorgunluk ve odaklanma zorluklarına neden olabilir. Sık sık kurdeşen belirtileri yaşayan kişiler anksiyete, utanma, üzüntü ve sosyal hayattan soyutlanma gibi duygulara daha yatkın olabilir.

Tıbbi tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile kurdeşeni etkili bir şekilde yönetmek mümkündür. Alevlenmeleri önlemek, semptomları hafifletmek için bilinen tetikleyicilerden kaçınmak gerekir. Bol giysiler tercih etmek faydalı olabilir. Ürtiker vakalarının çoğu akut olup altı hafta içinde düzelirken, bazıları daha ciddi ve kronik olabilir.

Kurdeşen İçin Hangi Doktora Gidilmeli?

Kurdeşen birkaç gün boyunca geçmezse, bir doktorla görüşmeyi düşünmelisiniz. Eğer kurdeşeniniz sürekli tekrarlıyorsa, örneğin birkaç gün ya da haftada bir ortaya çıkıyorsa, bir dermatolog veya alerji uzmanına görünebilirsiniz.

Yeni bir ilaç veya takviye kullanmaya başladıysanız, bunun bir alerjik reaksiyon olma ihtimali olabilir. Durumunuzu en kısa sürede doktorunuza bildirin ve ateş veya nefes darlığı gibi başka semptomlar yaşarsanız acil servisi arayın.

İlaçlara karşı alerjik reaksiyonlar, ilacı kullanmaya başladıktan birkaç saat içinde gelişebileceği gibi günler veya haftalar sonra da ortaya çıkabilir. Kurdeşenin nedenini bulmak zor olabilir çünkü düzenli olarak temas ettiğiniz sabunlar, yiyecekler veya evcil hayvanlar gibi herhangi bir şeye tepki veriyor olabilirsiniz. Alerji uzmanı, alerjenin ne olduğunu belirlemek için alerji testi önerebilir.

Kurdeşen Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Kurdeşen ne kadar sürede geçer?

Kurdeşen genellikle 24 saat içinde kaybolur. Bazı vakalarda birkaç gün sürebilir. Kronik kurdeşen ise günler, haftalar hatta aylarca tekrarlayabilir. Akut kurdeşen kısa sürede tedavi edilirken, kronik kurdeşenin tedavisinde yaşam tarzı değişikliği de etkilidir.

Kurdeşen bulaşıcı mıdır?

Kurdeşen bulaşıcı bir hastalık değildir. Alerjik reaksiyonlar veya bağışıklık sistemi kaynaklıdır. Bu nedenle kişiden kişiye temas yoluyla geçmesi söz konusu değildir.

Kurdeşen tekrarlar mı?

Evet, kurdeşen tekrar edebilen bir hastalıktır. Kronik ürtiker, tekrarlayan kurdeşen ataklarına yol açar. Tetikleyici faktörlere bağlı olarak ara ara ortaya çıkabilir. Tetikleyicilerden kaçınmak tekrarlama riskinin azalmasını sağlar.

Kurdeşen dökmek nedir?

Kurdeşen dökmek, vücutta ani ve yoğun şekilde kabarcıkların oluşması durumuna denir. Bu kabarcıklar birkaç saat içerisinde ortaya çıkar, kaybolup tekrar çıkabilir. Alerjik reaksiyonlara veya strese bağlı olarak meydana gelir.

Kurdeşen hastalığı nedir?

Kurdeşen (ürtiker), ciltte ani ve kaşıntılı kabarcıklar veya şişliklerle kendini gösteren bir rahatsızlıktır. Genellikle alerjik reaksiyonlar veya bağışıklık sisteminin aşırı tepkisi sonucu ortaya çıkar. Akut ve kronik olarak iki formda görülebilir.

Stresten kurdeşen dökülür mü?

Evet, stres kurdeşeni tetikleyici bir faktör olabilir. Yoğun stres vücudun bağışıklık sistemini etkileyerek kurdeşen atakları oluşturabilir. Stresin yönetilmesi kurdeşen ataklarının sıklığını azaltır.

Kurdeşenin kesin çözümü var mı?

Kurdeşenin kesin bir tedavisi yoktur. Ancak antihistaminikler ve diğer ilaçlarla semptomları kontrol altına alınabilir. Kronik vakalarda tedavi, tetikleyicilerin tanımlanması ve önlenmesine dayanır. Yaşam tarzı değişiklikleri ve tedavi planlarıyla semptomlar hafifletilir.

Kurdeşen ile uyuz arasındaki fark nedir?

Kurdeşen genellikle alerjik reaksiyonlardan meydana gelirken bulaşıcı değildir. Uyuz ise mikroskobik akarların neden olduğu bulaşıcı bir deri hastalığıdır. Kurdeşen kaşıntılı kabarcıklarla ortaya çıkar, uyuz ise daha belirgin deri döküntüleri ve yoğun kaşıntı ile karakterizedir.