Girişimsel Radyoloji Nedir?

Girişimsel Radyoloji Nedir?

Girişimsel radyoloji , radyolojinin tedavi edici uygulamalar sunan minimal invaziv alt dalıdır. X-ray, BT, MR ve ultrason gibi görüntüleme yöntemleri eşliğinde, cerrahi kesiye gerek kalmadan kateter, iğne ve kılavuz tel gibi özel ekipmanlarla hastalıklı bölgelere doğrudan müdahale edilir.

Damar tıkanıklıkları, tümör tedavileri, biyopsi ve sıvı boşaltma işlemleri gibi pek çok durumda kullanılır. Girişimsel radyoloji, daha az ağrı, kısa iyileşme süresi ve hedef odaklı yaklaşımıyla hem tanı hem tedavide etkili bir çözüm sunar.

Girişimsel Radyoloji Neye Bakar?

Girişimsel radyoloji, görüntüleme rehberliğinde uygulanan minimal invaziv yöntemlerle birçok hastalığın tanı ve tedavisini sağlar. Cerrahiye gerek kalmadan, özel ekipmanlarla yapılan bu işlemler; damar hastalıklarından tümör tedavilerine, sıvı boşaltma işlemlerinden biyopsiye kadar geniş bir yelpazeyi kapsar.

Özellikle damar tıkanıklıkları, anevrizmalar, karaciğer ve böbrek hastalıkları, safra ve idrar yolu tıkanıklıkları gibi sorunlara etkili çözümler sunar. Bu sayede hastalar, daha konforlu ve hızlı bir tedavi süreci yaşayabilir.

Girişimsel radyoloji şu hastalıklara bakar:

Girişimsel Radyoloji Bölümünde Tanı ve Uygulanan Testler

Girişimsel radyoloji bölümlerinde tanı süreci, görüntüleme teknolojileri kullanılarak minimal invaziv yöntemlerle hastalıklara tanı konulmasını sağlar. Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR), Bilgisayarlı Tomografi (BT), Ultrasonografi (USG) ve Anjiyografi gibi ileri görüntüleme yöntemleri, damar hastalıkları, organ fonksiyon bozuklukları ve tümör tespiti için kullanılır.

Anjiyografi, damar tıkanıklıkları ve damar içi anormalliklerin belirlenmesinde önemli bir testtir.Biyopsi işlemleri, ultrason veya tomografi rehberliğinde gerçekleştirilerek doku örnekleri alınır ve kanser gibi hastalıkların tanısı konulur. Torasentez ve parasentez gibi sıvı boşaltma işlemleri de tanıya yardımcı olabilir.

Girişimsel radyoloji sayesinde cerrahi müdahaleye gerek kalmadan kesin tanı koymak ve gerekli tedaviyi planlamak mümkün hale gelir.

Girişimsel Radyoloji Bölümünde Tedavi ve Uygulanan Yöntemler

Girişimsel Radyoloji bölümünde tedavi, minimal invaziv tekniklerle gerçekleştirilen etkili uygulamaları kapsar. Embolizasyon, kan akışını kontrol etmek veya tümörleri besleyen damarları kapatmak için kullanılan yöntemlerden biridir.

Tümörlerin yok edilmesinde radyofrekans, mikrodalga ve kriyoablasyon gibi yöntemler uygulanır. Ayrıca, drenaj işlemleriyle sıvı birikimleri boşaltılırken, stent ve kateter yerleştirme işlemleriyle damar ve organ tıkanıklıkları giderilir.

Girişimsel radyoloji bölümünde şu yöntemler uygulanır:

• Vasküler Girişimsel Yöntemler
  
• Anjiyografi
• Balon anjioplasti/stentleme
• Embolizasyon
• Tromboliz/Trombektomi
• Kemoembolizasyon/Radyoembolizasyon
• Diyaliz ve venöz erişim yolları
• Vena kava filtre yerleştirilmesi
• Endovenöz lazer/radyofrekans tedavileri
• Kadınlardaki miyomların tedavisi
• Erkeklerde büyümüş prostat tedavisi
• Doğumsal/Edinsel vasküler malformasyonların ve hemanjiom tedavisi
• TIPS (Transjuguler Portosistemik Şant)
• Yabancı cisim çıkarılması
• Kronik pelvik ağrı ya da varikosel tedavileri
• Venöz örnekleme
• Non-Vasküler Girişimsel Yöntemler
• Biyopsi
• Drenaj
• Tümör tedavileri (ablasyon)
• İşaretleme
• Hepato-bilier girişimler
• Üriner sistem girişimleri

Vasküler Girişimsel Yöntemler

Vasküler yöntemler hem arter (atardamar) hem de venler (toplardamar) ile ilgili girişimleri içerir. Genel olarak kalbin atardamar ve toplardamarları (koroner arter ve venler) hariç vücuttaki bütün damarları (aort, bacak, kol, karaciğer, bağırsak, böbrekler, boyun, beyin vb) ilgilendiren hastalıklar bu yöntemlerle tedavi edilebilir.

Anjiyografi

Vücuttaki herhangi bir damarın içerisine girerek, kontrast madde yardımı ile yapılan tanısal bir girişimsel yöntemidir. Arter görüntülemesi arteriografi, ven görüntülemesi venografi olarak adlandırılır.

Kontrast madde olarak en sık olarak iyot bazlı ilaçlar kullanılmakla beraber CO2 (karbondioksit) kullanarak böbrek fonksiyonu bozuk hastalarda da belli koşullarda görüntüleme yapmak da mümkün olur.

Balon Anjioplasti/Stentleme

Damardaki darlıkların veya tıkanıklıkların çeşitli çap ve özellikteki balonlar yardımıyla genişletilmesi yöntemidir. Balon anjioplastiye ilaveten damar içine kalıcı veya geçici metalik stentler (metal boru ya da kafes benzeri tıbbi protezler) yerleştirilmesi de benzer yöntemlerle yapılabilir.

Bu şekilde aort anevrizmaları (damar balonlaşması), diseksiyonlar (damar duvarının yırtılması), vücuttaki herhangi bir damarda oluşan anevrizmalar, bacak-kol-baş-boyun-börek-mezenterik vb damarlardaki darlıklar ve tıkanıkların tedavisi, diyaliz fistüllerinin darlık ve tıkanıklıklarının tedavisi gibi pek çok hastalık minimal invazif olarak iyileştirilebilir.

Teknolojik gelişmelere bağlı olarak bu hastalıkların tedavisinde farklı cihazlar geliştirilmiş olup değişik endikasyonlarla kulanılır; ilaç kaplı balon ya da stentler, kendinden eriyebilen stentler, kumaş kaplı stentler (stent-graft), çok uzun çaplı balonlar, çok geniş çaplı stentler, damar içi ultrasonografi cihazları vb.

Embolizasyon

Embolizasyon, anormal damarlanmanın bulunduğu bir bölgeyi veya organı besleyen damarları endovasküler yöntemlerle geçici veya kalıcı olarak tıkama işlemidir. Bu yöntem, tümör tedavisi, kanamayı durdurma, anevrizma tedavisi, organ büyümesini engelleme, myom ve prostat embolizasyonu gibi hastalıklı bölgelerin küçültülmesi, ameliyat öncesi kanama riskini azaltma ve anormal damarlanmayı kontrol altına alma gibi çeşitli amaçlarla uygulanır.

Hayatı tehdit eden kanamalarda hayat kurtarıcı bir müdahale olabilirken, bazı durumlarda cerrahiye yardımcı veya cerrahiye alternatif bir tedavi seçeneği olarak da kullanılabilir.

Tromboliz/Trombektomi

Damar içerisinde oluşmuş pıhtıların yine damar içerisinden ilerleyerek ilaçlar ya da mekanik bir takım cihazlar yardımı ile eritilmesi (tromboliz) ve/veya parçalanarak damar dışını çıkarılması (trombektomi) işlemleridir. Bu sayede damarın beslediği organın fonksiyonu korunabilir ya da oluşabilecek hasarlar azaltılabilir.

Kemoembolizasyon/Radyoembolizasyon

Kemoembolizasyon ve radyoembolizasyon, özellikle karaciğer ve safra yolları tümörlerinin tedavisinde kullanılan minimal invaziv yöntemlerdir. Bu tekniklerde, tümörü besleyen damarlar yoluyla doğrudan tümör yatağına kemoterapi ilaçları (kemoembolizasyon) veya yüksek dozda radyasyon içeren zerrecikler (radyoembolizasyon) verilir. Böylece, tedavi etkinliği maksimum seviyeye çıkarılırken, çevre dokuların zarar görmesi ve sistemik yan etkiler en aza indirilebilir.

Diyaliz ve Venöz Erişim Yolları

Diyaliz amacıyla geçici ya da kalıcı diyaliz kateterlerinin yerleştirilmesi, diyaliz fistüllerinin darlık veya tıkanıklıklarının tedavisi yapılabilir. Ayrıca çeşitli amaçlarla gerekli olan merkezi toplar damar kateterleri ya da venöz portlarının yerleştirilmesi görüntüleme eşliğinde yapılabilir.

Vena Kava Filtre Yerleştirilmesi

Bacaklarda oluşan derin ven trombozlarına bağlı görülen ve ölümcül olabilen pulmoner emboliyi (akciğere pıhtı atması) önlemek amacıyla, vücudun ana toplar damarı olan vena kava damarının içerisine geçici ya da kalıcı olarak filtre (şemsiye) yerleştirilmesi işlemidir.

Bu şekilde kanın akışı engellenmezken bacaklardaki pıhtılardan koparak akciğere kaçabilecek pıhtı parçacıkları filtre tarafından yakalanabilir.

Endovenöz Lazer/Radyofrekans Tedavileri

Bacak yüzeyel toplardamarlarında oluşan yetmezlikler ve bunlarla ilişkili varis hastalıklarının tedavisi, yine damar içinden lazer/radyofrekans yöntemleri ile yapılabilmekte ve hastaların pekçoğu ameliyat olmadan tedavi edilebilir.

Kadınlardaki Miyomların Tedavisi

Yıllar boyunca cerrahi olarak tedavi edilen miyomların bir bölümü son zamanlarda anjiografik girişimsel yöntemler kullanılarak ameliyatsız olarak küçültülebilmekte ve ağrı, kanama gibi şikayetler azaltılabilir.

Erkeklerde Büyümüş Prostat Tedavisi

Prostatı besleyen arterlere yöenlik embolizasyon işlemleri sonrasında prostat hacminde azalma ve hastanın şikayetlerinde düzelme sağlamak mümkün olabilir.

Doğumsal/Edinsel vasküler malformasyonların ve hemanjiomların tedavisi

Vücudun herhangi bir yerinde oluşan, doğumsal ya da sonradan çeşitli nedenlere bağlı (travma, cerrahi vb) görülen damar yumakları ve bunlara eşlik eden iyi huylu tümörlerin tedavisi, seanslar halinde, damar içi ve damar dışı yöntemlerin birlikte kullanımı ve multidisipliner yaklaşım ile tedavi edilebilir.

TIPS (Transjuguler Portosistemik Şant)

TIPS (Transjuguler Portosistemik Şant), karaciğer sirozuna bağlı portal hipertansiyonun yol açtığı mide ve yemek borusu varis kanamaları ile karın içinde sıvı birikimini (asit) önlemek amacıyla uygulanan girişimsel bir işlemdir. Bu yöntemde, karaciğer içinde normalde bağlantısı olmayan iki toplardamar arasında bir köprü oluşturularak stent yerleştirilir ve portal ven üzerindeki yüksek basınç düşürülür.

Yabancı Cisim Çıkarılması

Damar içerisine yerleştirilirken ya da yerleştirildikten sonra, olması hedeflenen alandan daha başka yere doğru ilerleyen bazı cisimlerin (pekçoğu tıbbı malzeme olmak kaydıyla), damar içerisinde çeşitli kementler yardımıyla yakalanarak vücut dışına çıkarılması işlemleridir.

Çoğunlukla venöz portların ya da çeşitli kateterlerin kopması ya da kırılması sonucu, ya da bazı endovasküler malzemelerin (stent, balon, mikrosarmal vb) yer değiştirmesi sonucu görülür. Genellikle bu işlemlerin alternatifleri odukça büyük ve riskli cerrahi işlemlerdir.

Kronik Pelvik Ağrı veya Varikosel Tedavileri

Karnın alt bölgesindeki (pelvis) toplardamarların genişlemesi sonucu üreme veya cinsel fonksiyonlarda oluşan çeşitli bozukluklar, bu toplardamarlar içerisine girilerek yapılan embolizasyon işlemleri sonucunda iyileştirilebilir.

Venöz Örnekleme

Endokrin sisteme ait organlarda (böbrek üstü bezi, pankreas, hipofiz vb), yeri görüntüleme yöntemleri ile net olarak belirlenemeyen ve hormon salgılayan tümörlerin yerini belirlemek amacıyla, hormonun salgılandığı toplardamarlar içerisinden kan örnekleri alınması işlemleridir.

Non-Vasküler Girişimsel Yöntemler

Non-vasküler girişimsel yöntemler, damar dışı organ ve dokulara yönelik görüntüleme rehberliğinde uygulanan minimal invaziv işlemleri kapsar. Bu yöntemler, cerrahiye gerek kalmadan hastalıkların tanı ve tedavisinde etkili sonuçlar sunar.

Biyopsi, drenaj, tümör ablasyonu ve işaretleme gibi işlemler; genellikle lokal anestezi altında, kısa sürede ve düşük riskle gerçekleştirilir. Bu sayede hem hasta konforu sağlanır hem de iyileşme süreci hızlandırılır.

Biyopsi

Vücuttaki pek çok organ ya da dokunun (akciğer, karaciğer, böbrek, pankreas, tiroid, meme, kemik, lenf düğümü vb) görüntüleme eşiliğinde örneklenmesi hem hastalıkların tanısına yardımcı olmakta hem de çoğu işlemin lokal anestezi yardımıyla kısa sürede ve düşük riskle yapılabilmesini sağlar. Böylece özellikle damar yaralanması ve buna bağlı oluşabilecek kanamaların oranı azaltılabilir.

Drenaj

Özellikle karın ve göğüs boşluklarında çeşitli enfeksiyonlar, travmalar ya da ameliyatlara bağlı oluşan sıvı ya da iltihapların kateter ya da drenler vasıtasıyla boşaltılması hayat kurtarıcı olabildiği gibi, çoğu zaman mevcut hastalığın ya da tıbbi sürecin iyileşmesine önemli katkı sağlar.

Tümör tedavileri (ablasyon)

Karaciğer, akciğer, böbrek, meme, tiroid, kemik vb pekçok organda oluşan sınırlı sayıda ve büyüklükteki tümörün çeşitli büyüklükteki iğneler yardımıyla yakılması (radyofrekans veya mikrodalga ablasyon) ya da dondurulması yöntemleridir.

İşaretleme

Doku ya da organlardaki şüphe duyulan kitle veya alanların, ya da tedavi amacıyla ışınlama yapılacak bölgelerin, cerrahiye ya da radyoterapiye kılavuzluk etmesi amacıyla çeşitli belirteçler ile (mikrosarmal, tel, radyoaktif madde vb) işaretlenmesi işlemleridir.

Hepato-Bilier Girişimler

Karaciğer, safra yolları ve safra kesesindeki iyi huylu ve kötü huylu tıkanıkların kateterler ya da stentler yardımıyla genişletilmesi ya da çeşitli cihazlar yolu ile taşların eritilmesi ya da çıkarılması işlemleridir.

Buna sebep olan hastalıklar arasında safra yollarındaki taş ve çamurlar, ameliyata bağlı darlıklar, kanserlere bağlı darlıklar, karaciğer nakline bağlı darlıklar ve safra kaçakları, pankreas tümörleri ya da doğumsal bazı hastalıklar mevcuttur.

Üriner Sistem Girişimleri

Böbrekler ve mesanede oluşan darlık ve tıkanıklıkların (tümör, taş, travma ya da ameliyatlara bağlı) kateterler veya stentler yardımıyla genişletilmesi işlemleridir.

Girişimsel Radyoloji Sonrası İyileşme Süreci Nasıldır?

Girişimsel radyoloji sonrası iyileşme süreci , geleneksel cerrahiye göre genellikle daha hızlı ve konforludur. Çünkü bu işlemler minimal invaziv yöntemlerle, küçük giriş noktalarından gerçekleştirilir ve çoğu zaman genel anesteziye gerek duyulmaz.

İşlem sonrasında hastalar kısa süreli gözlem altında tutulur ve çoğu zaman aynı gün taburcu edilir. İyileşme süreci yapılan işlemin türüne göre değişmekle birlikte genellikle birkaç gün ile sınırlıdır. İşlem bölgesinde hafif ağrı, morluk ya da sızı hissi olabilir; bu şikayetler genellikle kısa sürede kendiliğinden geçer.

Dikkat edilmesi gerekenler:

• İşlem sonrası bir süre ağır fiziksel aktivitelerden kaçınılmalıdır.
• İşlem yapılan bölge temiz ve kuru tutulmalı, doktorun önerdiği şekilde pansuman yapılmalıdır.
• Olası enfeksiyon belirtilerine (aşırı kızarıklık, ateş, akıntı) karşı dikkatli olunmalıdır.
• Doktorun önerdiği takip randevularına mutlaka gidilmelidir.

Girişimsel Radyoloji Kimler İçin Uygundur?

Girişimsel radyoloji, cerrahiye gerek kalmadan tanı veya tedavi sürecini tamamlamak isteyen pek çok hasta için uygundur. Özellikle kronik hastalığı olan, cerrahi risk taşıyan ya da iyileşme süresini kısaltmak isteyen bireylerde tercih edilir.

Görüntüleme eşliğinde yapılan bu işlemler; genel anestezi gerektirmediği, düşük risk taşıdığı ve kısa sürede tamamlandığı için geniş bir hasta grubuna hitap eder.

Girişimsel radyolojiden faydalanabilecek gruplar:

• Damar hastalıkları olanlar: Damar tıkanıklığı, anevrizma, varis gibi problemleri olan hastalar.
• Tümör hastaları: Karaciğer, böbrek, akciğer gibi organlarda yer alan tümörlerin lokal tedavisinde.
• Biyopsi ihtiyacı olanlar: Görüntüleme eşliğinde güvenli doku örneği alınması gereken durumlarda.
• Sıvı birikimi yaşayanlar: Karın veya akciğer boşluğunda enfeksiyon ya da travmaya bağlı sıvı biriken hastalar.
• Cerrahiye uygun olmayanlar: Yaşı ilerlemiş, kronik hastalığı bulunan veya genel anestezi alamayan bireyler.
• Kısıtlı iyileşme süresi olanlar: Hızlı toparlanması gereken hastalar veya aktif yaşamına erken dönmek isteyenler.

Ancak girişimsel radyoloji her hasta için uygun olmayabilir. Uygunluk, hastanın genel sağlık durumu, mevcut hastalığı ve işlemin türüne göre uzman hekim tarafından değerlendirilmelidir.

Girişimsel Radyoloji Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Girişimsel Radyoloji Riskleri Var mı?

Girişimsel radyoloji işlemleri genellikle güvenli olmakla birlikte, bazı riskler taşır. Bu riskler arasında işlem yapılan bölgede enfeksiyon, kanama, damar veya organ yaralanmaları, kullanılan kontrast maddeye alerjik reaksiyon ve nadiren pıhtı oluşumu yer alır.

Girişimsel Radyoloji Randevusu Nasıl Alınır?

Girişimsel radyoloji bölümüne randevu, Acıbadem Hastanesi'nin online randevu sistemi veya çağrı merkezleri aracılığıyla kolayca alınabilir. Bu yöntemler, işlemler öncesinde detaylı bilgi almayı ve uygun tarih seçimini mümkün kılar.

Girişimsel Radyoloji Nedir?

Girişimsel radyoloji, görüntüleme eşliğinde uygulanan minimal invaziv tanı ve tedavi yöntemlerini kapsar. Cerrahiye gerek kalmadan, kateter veya iğne gibi araçlarla doğrudan hedef bölgeye müdahale edilir.

Girişimsel Radyoloji İşlemleri Ağrılı mıdır?

Çoğu işlem lokal anestezi altında yapıldığı için ağrı genellikle minimaldir. Hastalar genellikle işlem sonrası kısa sürede günlük yaşamlarına dönebilir.

Kimler Girişimsel Radyolojiye Başvurabilir?

Damar hastalıkları, tümör tedavisi, sıvı boşaltma veya biyopsi ihtiyacı olan hastalar bu bölüme başvurabilir. Uygunluk, uzman değerlendirmesiyle belirlenir.

Girişimsel Radyoloji Güvenli midir?

Girişimsel radyoloji, cerrahiye kıyasla daha az risk taşır ve kısa sürede uygulanabilir. Ancak her tıbbi işlemde olduğu gibi bireysel riskler hekim tarafından değerlendirilmelidir.

Hangi Görüntüleme Yöntemleri Kullanılır?

BT, MR, ultrason ve anjiyografi gibi ileri görüntüleme yöntemleri kullanılır. Bu teknikler işlemin güvenli ve doğru şekilde yapılmasına yardımcı olur.

Girişimsel Radyoloji İşlemi Ne Kadar Sürer?

İşlem süresi, yapılacak uygulamaya göre değişmekle birlikte genellikle 30 dakika ile 2 saat arasında tamamlanır. Bazı özel uygulamalar daha uzun sürebilir.

İşlem Sonrası Hastanede Yatmak Gerekir mi?

Çoğu girişimsel radyoloji işlemi günübirlik yapılır ve hastanede kalmaya gerek kalmaz. Ancak bazı vakalarda kısa süreli gözlem gerekebilir.

İşlem Öncesinde Hazırlık Gerekir mi?

Evet, işlem öncesi kan testleri, ilaç kullanımı ve açlık gibi hazırlıklar gerekebilir. Bu hazırlıklar hastaya işlem öncesinde detaylı şekilde bildirilir.

Girişimsel Radyoloji İle Hangi Hastalıklar Tedavi Edilir?

Damar tıkanıklıkları, tümörler, miyomlar, varisler, safra ve idrar yolları tıkanıklıkları gibi birçok hastalık girişimsel radyoloji ile tedavi edilebilir. Ayrıca biyopsi ve sıvı boşaltma işlemleri de bu alanda yapılır.