Çocuk Gastroenterolojisi

Çocuk Gastroenterolojisi Nedir?

Çocuk gastroenterolojisi , çocuklarda sindirim sistemi, karaciğer ve beslenme bozukluklarıyla ilgili hastalıkların tanı, tedavi ve takibini sağlayan uzmanlık alanıdır. Yemek borusu, mide, bağırsaklar, karaciğer, pankreas gibi organları etkileyen reflü, çölyak hastalığı, inflamatuvar bağırsak hastalıkları, karaciğer hastalıkları ve beslenme yetersizliği gibi sorunlarla ilgilenir. Çocukların büyüme ve gelişme süreçlerine uygun yaklaşımlarla, hassasiyet gerektiren bu hastalıkların çözümü hedeflenir.

Yetişkin gastroenteroloji bölümünden farklı olarak çocuk gastroenterolojisi, çocukların anatomik, fizyolojik ve gelişimsel özelliklerine uygun özel yaklaşımlar gerektirir. Çocuklarda sindirim sistemi hastalıklarının belirtileri ve seyrinin yetişkinlerden farklı olması, tanı ve tedavi süreçlerini daha özenli ve bireyselleştirilmiş hale getirir. Ayrıca çocukların büyüme ve gelişme süreçleri tedavi planlamasında önemli bir faktördür. Bu nedenle çocuk gastroenterolojisi, reflü, çölyak hastalığı, inflamatuvar bağırsak hastalıkları ve beslenme bozuklukları gibi durumları ele alırken pediatrik uzmanlık gerektirir.

Çocuk Gastroenterolojisi Neye Bakar?

Çocuk gastroenterolojisi, sindirim sistemi, karaciğer, safra yolları ve pankreasla ilgili doğumsal veya sonradan gelişen hastalıkların yanı sıra beslenme ve büyüme bozukluklarıyla ilgilenir. Reflü, ishal, kabızlık, çölyak hastalığı, inflamatuvar bağırsak hastalıkları (Crohn ve ülseratif kolit), gıda alerjileri, karaciğer yetmezliği ve pankreatit gibi durumların tanı ve tedavisini sağlar. Ayrıca çocukların yaşına uygun beslenme düzeni ve büyüme takibi de bu alanın kapsamındadır.

Çocuk Gastroenterolojisi Hastalıkları Nelerdir?

Çocuklarda gastroenteroloji hastalıkları oldukça yaygındır ve hem işlevsel hem de yapısal sorunlarla ilişkilidir. Fonksiyonel gastrointestinal bozukluklar (FGID), sindirim sisteminde yapısal bir sorun olmaksızın görülen işlev bozuklukları olup, çocuk gastroenterolojisi başvurularının büyük çoğunluğunu oluşturur. Kabızlık, çocukların %3’ünü etkilerken ishal, gelişmekte olan ülkelerde çocuk ölümlerinin ikinci en yaygın nedenidir. Ayrıca, fonksiyonel karın ağrısı sık rastlanan bir gastroenteroloji hastalık türüdür. Yaş, diyet, genetik ve çevresel faktörler hastalık prevalansını etkilerken, erken tanı ve uygun tedavi ile yaşam kalitesi artırılabilir.

Çocuklarda yaygın görülen gastroenteroloji hastalıkları arasında reflü hastalığı, çölyak hastalığı, inflamatuar bağırsak hastalıkları (örneğin, Crohn hastalığı ve ülseratif kolit), laktoz intoleransı, irritabl bağırsak sendromu, kabızlık, besin alerjileri, safra kesesi ve karaciğer hastalıkları ile kronik ishal yer alır. Bu hastalıklar genellikle karın ağrısı, kusma, ishal, kabızlık, büyüme geriliği ve yorgunluk gibi belirtilerle kendini gösterir ve erken teşhis ile tedavi edilmesi önemlidir.

Reflü Hastalığı (Gastroözofageal Reflü)

Mide asidinin yemek borusuna geri kaçması ile karakterizedir. Bebeklerde kusma, huzursuzluk, büyüme geriliği ve yemek yemede isteksizlik gibi belirtilerle ortaya çıkar.

Çölyak Hastalığı

Glüten proteinine karşı bağışıklık sisteminin anormal tepkisi sonucu oluşur. Karın ağrısı, şişkinlik, ishal, kilo kaybı ve büyüme geriliği sık görülen belirtilerdir.

İnflamatuar Bağırsak Hastalıkları (IBH)

Crohn hastalığı ve ülseratif kolit, çocuklarda görülen kronik bağırsak hastalıklarıdır. Karın ağrısı, ishal, kanlı dışkı ve kilo kaybı gibi semptomlarla kendini gösterir.

İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS)

Bağırsakların fonksiyonel bir sorunu olan IBS, karın ağrısı, şişkinlik, ishal veya kabızlık ile seyredebilir. Stres ve beslenme şekli bu durumu etkileyebilir.

Laktoz İntoleransı

Laktozu sindirememe durumu olan laktoz intoleransı, karında gaz, şişkinlik ve ishal ile kendini belli eder. Çocuklarda süt ve süt ürünlerinin tüketimi sonrası rahatsızlık ortaya çıkar.

Safra Kesesi ve Karaciğer Hastalıkları

Safra taşı, karaciğer yağlanması ve hepatit gibi rahatsızlıklar çocuk gastroenterolojisinin ilgi alanına girer. Bu durumlar sarılık, karın ağrısı ve yorgunluk gibi belirtilerle ortaya çıkar.

Kabızlık

Çocuklarda sık karşılaşılan bir sorundur. Düşük lif alımı, yetersiz sıvı tüketimi ve tuvalet alışkanlıkları etkili olabilir.

Kronik İshal

Bağırsak enfeksiyonları, besin alerjileri veya bağırsak emilim bozuklukları gibi nedenlerle ortaya çıkar.

Besin Alerjileri

Bazı çocuklarda gıda proteinlerine karşı bağışıklık sistemi reaksiyonları meydana gelir. Karın ağrısı, ishal, kusma ve cilt döküntüleri gibi belirtiler görülebilir.

Çocuk Gastroenterolojisi Hastalıklarında Görülen Belirtiler Nelerdir?

Çocuk gastroenteroloji hastalıklarında görülen belirtiler, genellikle sindirim sistemi ve ilişkili organların etkilenmesiyle ortaya çıkar. Bu belirtiler arasında karın ağrısı, şişkinlik, kusma, ishal, kabızlık, kanlı dışkı, mide ekşimesi ve yemek yemede isteksizlik gibi durumlar yer alır. Bebeklerde ise huzursuzluk, büyüme geriliği, kilo kaybı ve aşırı kusma sık görülen belirtiler arasındadır. Bazı durumlarda, özellikle karaciğer ve safra yolu hastalıklarında, sarılık ve idrar renginde koyulaşma da görülebilir. Bu semptomların şiddeti ve türü hastalığın nedenine göre değişiklik gösterebilir ve erken müdahale büyük önem taşır.

Çocuklarda görülen gastroenteroloji hastalıklarında şu belirtiler ortaya çıkar:

• Gastroözofageal Reflü Hastalığı (GERD) : Karın ağrısı ve mide ekşimesi, kusma veya sık tükürük çıkarma, yemek yemede isteksizlik, belching (geğirme) ve hıçkırık, gagging (boğulma hissi) ve öksürük.
• Çölyak Hastalığı : Karın şişkinliği ve ağrı, kronik ishal veya kabızlık, kilo kaybı ve büyüme geriliği, halsizlik ve yorgunluk, demir eksikliği anemisi.
• İnflamatuar Bağırsak Hastalıkları (Crohn ve Ülseratif Kolit) : Karın ağrısı ve kramp, kanlı dışkı, kronik ishal, ateş ve kilo kaybı, büyüme geriliği.
• Kabızlık : Seyrek veya sert dışkılama, karın ağrısı ve rahatsızlık hissi, dışkılama sırasında zorlanma, karında şişlik.
• Laktoz İntoleransı : Karın şişkinliği ve gaz, ishal, karın ağrısı, bulantı.
• Fonksiyonel Karın Ağrısı : Belirgin bir organik neden olmadan tekrarlayan karın ağrısı, yorgunluk ve iştahsızlık.
• Karaciğer ve Safra Yolları Hastalıkları : Sarılık (cilt ve gözlerde sararma), idrar renginde koyulaşma, karın sağ üst bölgesinde ağrı, halsizlik.

Çocuk Gastroenterolojisi Bölümünde Tanı ve Uygulanan Testler

Çocuk gastroenterolojisi bölümünde tanı koymak için ayrıntılı bir tıbbi öykü, fizik muayene ve çeşitli testler uygulanır. Kan testleri çoğunlukla anemi, enfeksiyonlar veya organ fonksiyon bozukluklarını tespit etmek için kullanılırken dışkı testleri enfeksiyon, kanama veya sindirim sorunlarını değerlendirmek için yapılır. Endoskopi ve kolonoskopi gibi görüntüleme yöntemleri, yemek borusu, mide ve bağırsakların iç yüzeylerini incelemek için kullanılır. Ayrıca, ultrason ve MR gibi görüntüleme teknikleri karaciğer, pankreas ve safra yolları ile ilgili sorunları belirlemekte yardımcı olur. Laktoz intoleransı testi, çölyak hastalığı taraması ve hidrojen nefes testi gibi özel testler de sıkça uygulanır. Bu yöntemler, doğru tanı koyarak uygun tedavi planı oluşturulmasında kritik öneme sahiptir.

Çocuk Gastroenteroloji Bölümünde Tedavi Seçenekleri

Çocuk gastroenteroloji bölümünde tedavi, hastalığın türüne ve şiddetine bağlı olarak bireyselleştirilir. Diyet düzenlemeleri, çölyak hastalığı veya laktoz intoleransı gibi durumlarda önemli bir rol oynar. İlaç tedavisi, reflü, inflamatuar bağırsak hastalıkları ve kabızlık gibi rahatsızlıkların semptomlarını kontrol etmek için kullanılır. Bazı durumlarda, enfeksiyonları tedavi etmek için antibiyotikler, karaciğer hastalıklarında ise hepatoprotektif ilaçlar reçete edilebilir. Gelişmiş vakalarda, endoskopik müdahaleler veya cerrahi işlemler gerekebilir. Ayrıca, psikolojik destek ve stres yönetimi, özellikle fonksiyonel gastrointestinal bozukluklarda tedavinin bir parçasıdır. Tedavi süreci, çocuğun yaşam kalitesini artırmayı ve uzun vadeli komplikasyonları önlemeyi hedefler.

Çocuk gastroenterolojisi bölümünde uygulanan tedavi seçenekleri şu şekildedir:

• Diyet düzenlemeleri.
• İlaç tedavisi.
• Cerrahi müdahale.
• Enfeksiyon tedavisi.
• Psikolojik destek ve stres yönetimi.
• Besin takviyeleri.
• Uzun vadeli yönetim.