Fibroscan

Fibroscan Nedir?

Fibroscan, karaciğerin sağlık durumunu değerlendirmek için kullanılan, ultrason dalgalarıyla çalışan girişimsel olmayan bir tıbbi cihazdır. Bu yöntem, karaciğerde oluşan nedbe dokusu ( fibrozis ) yoğunluğunu ve yağ birikimini ölçerek, karaciğer biyopsisine alternatif olarak öne çıkar. Karaciğer biyopsisinden farklı olarak, herhangi bir cerrahi müdahale gerektirmez ve daha geniş bir karaciğer alanını değerlendirme imkanı sunar.

Karaciğer vücudumuz için gerekli yapı taşlarını üreten bir fabrika ve aynı zamanda zararlı maddeleri vücuttan uzaklaştıran bir arıtma merkezi gibi çalışan organımızdır. Karaciğere zararlı olabilecek pek çok durumda geçici hasarlar oluşsa bile, karaciğerin kendini yenileyebilme kapasitesi bu hasarları çoğu zaman bertaraf edebilmektedir. Ancak; alkol, karaciğer hasarı oluşturma potansiyeli olan bazı ilaçların uzun süreli kullanımı Hepatit B , Hepatit C ve karaciğer yağlanması gibi kronik hastalıklarda karaciğer yapısı zamanla bozulur ve sertleşmeye başlar. Zamanında tanı konup gerekli tedaviler başlanmaz ise karaciğer sirozu ortaya çıkabilir.

Karaciğer dokusunun büyük kısmı kalıcı olarak hasara uğramadan herhangi bir şikayet oluşturmadığı ve bu dönemde genellikle kan tetkikleri de tanı koymada yardımcı olmadığı için karaciğer hasarını erken saptayabilmek her zaman mümkün olamamaktadır. Bu dönemde karaciğerde hasar olup olmadığını, varsa derecesini değerlendirebilmek için karaciğerde oluşan nedbe dokusunun (fibrozis) yoğunluğunu değerlendirmek gerekir. Bu amaçla yıllardır kullanılan ve altın standart olarak kabul edilen yöntem karaciğer biyopsisidir. Karaciğer biyopsisi kanama, ağrı, safra yolu zedelenmesi gibi bazı riskler taşıdığı ve belli bir süre hastane yatışı gerektirdiği için ancak sınırlı gerekçeler ile uygulanmaktadır.

Fibroscan Kimler İçin Gereklidir?

Fibroscan, aşağıdaki durumlarda mutlaka değerlendirilmesi gereken bir yöntemdir:

• Karaciğer yağlanması (NAFLD veya alkolik yağlanma) şüphesi varsa,
• Hepatit B veya Hepatit C tanısı konmuşsa,
• Alkole bağlı karaciğer hastalığı bulunuyorsa,
• Karaciğer sirozu riski taşıyan kişilerde,
• Uzun süreli ilaç kullanımı nedeniyle karaciğerin zarar görme ihtimali varsa.

Fibroscan Nasıl Uygulanır?

İşlem için hastanın en az 3 saatlik açlığı gerekmektedir. Açlık dışında işlem için bir hazırlığa gerek yoktur. İşlem, hasta sırt üstü yatarken sağ tarafından ve kaburgaların arasından yapılır. Bu işlem için geliştirilmiş özel problar bahsedilen bölgelerde cilt üzerine yerleştirilerek ölçümler yapılır. Ölçümlerin doğruluğu hem doktor hem de cihazın üzerindeki yazılım tarafından kontrol edilir. Yaklaşık 5-10 dakika arasında süren işlem sırasında hasta hiçbir ağrı hissetmez. İşlem bittiğinde rapor otomatik olarak düzenlenir ve sonucu hastaya verilir.

Karaciğer biyopsisi yerine kullanılan fibroscan ile karaciğer yağlanmasının düzeyini ve karaciğer sertliğini (fibrozis ) ölçerek hasar düzeyi tahmin edilebilmektedir. Ayrıca fibroscan sonucuna göre kişiye özel tedavi planı yapılabilmektedir. Pek çok karaciğer hastalığının takibinde ve tedavi etkinliğinin değerlendirilmesinde etkili yöntem olarak kullanılabilir.

• Kolay uygulanabilir ve tekrarlanabilir. Bu nedenle sadece tanı koymak için değil, takip amacı ile de kullanılabilir.
• Girişimsel bir işlem değildir, hiçbir yan etkisi yoktur ve hastada ağrı, rahatsızlık oluşturmaz.
• İşlem süresi kısadır. (5-10 dk)
• Hemen sonuç verir. Çıkan sonucun güvenilirliği hekim ve cihazın yazılımı tarafından değerlendirilir.

Fibroscan Neden Tercih Edilir?

Fibroscan, karaciğer sağlığını değerlendirmek için kullanılan hızlı, ağrısız ve güvenli bir yöntemdir. Karaciğer biyopsisine alternatif olarak tercih edilen bu yöntem, invaziv olmaması ve kısa sürede sonuç vermesi sayesinde hastalar için konforlu bir deneyim sunar.

• Cerrahi girişim gerektirmez: Kesi veya enjeksiyon kullanılmaz.
• Hızlı sonuç alınır.
• Detaylı analiz yapar: Karaciğer yağlanması ve fibrozis gibi durumların seviyesini net olarak belirler.
• Sürekli takip imkânı sunar: Tedavi sürecinin her aşamasında kullanılabilir.
• Hem yetişkinler hem de çocuklar için güvenlidir.

Fibroscan Sonucu Ne Anlama Gelir?

Fibroscan sonuçları, karaciğerin yapısal durumu ve sağlık seviyesi hakkında ayrıntılı bilgi sunar. Bu test, karaciğer yağlanması ve sertliğini ölçerek hastalık riskini belirlemeye yardımcı olur. Elde edilen değerler doktorlara, karaciğerdeki hasarın derecesini ve olası hastalıkları değerlendirme imkânı sağlar.

Karaciğer Yağlanması (Steatoz)

Fibroscan, karaciğerdeki yağlanmayı %0 ile %100 arasında bir oranla değerlendirir. Yağlanma oranı %33’ün üzerindeyse bu, karaciğer yağlanması (steatoz) olduğunu gösterir. Yüksek oranlar, genellikle obezite , diyabet veya alkol tüketimi gibi faktörlerle ilişkilidir.

Karaciğer Sertliği (Fibrozis)

Fibrozis seviyesi, karaciğerin ne kadar sertleştiğini ölçer ve sonuçlar kPa (kilopascal) birimiyle ifade edilir.

• 6.5 kPa’nın altındaki değerler, sağlıklı bir karaciğerin göstergesidir.
• 6.5-12.5 kPa aralığı, fibrozis seviyesinin artabileceğini ve karaciğer dokusunda hasar geliştiğini işaret eder.
• 12.5 kPa’nın üzerindeki değerler, siroz gibi ciddi bir karaciğer hastalığının belirtisi olabilir.

Fibroscan ile Karaciğer Hastalıklarının Erken Teşhisi

Fibroscan, karaciğer hastalıklarının erken evrede teşhis edilmesini sağlayarak ciddi sağlık sorunlarının önlenmesinde kritik bir rol oynar. Ağrısız ve hızlı bir yöntem olması, hastaların düzenli takiplerini kolaylaştırır ve erken müdahale şansı tanır. Bu cihazın sağladığı veriler, karaciğerin durumu hakkında ayrıntılı bilgiler sunar ve hastalıkların yönetiminde yol göstericidir. Fibroscan’ın kullanım alanları aşağıdaki gibidir:

Hepatit B ve C Enfeksiyonlarının Takibi

Fibroscan, hepatit virüslerinin karaciğere verdiği hasarı fibrozis seviyesini ölçerek izler. Düzenli kontrollerle hastalığın ilerleme durumu takip edilir ve tedavi süreci optimize edilir.

Yağlı Karaciğer Hastalığının Yönetimi

Karaciğer yağlanması , zamanında tespit edilmezse fibrozis ve siroz gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Fibroscan, yağlanma oranını belirleyerek erken önlemler alınmasına yardımcı olur. Uygun diyet, egzersiz ve medikal tedaviyle hastalığın ilerlemesi durdurulabilir.

Alkol Tüketimine Bağlı Hastalıkların Önlenmesi

Alkol tüketimi nedeniyle karaciğerde gelişen hasar, Fibroscan ile kolayca tespit edilebilir. Karaciğer sertliğini ölçerek, alkolün verdiği zararın boyutunu ve geri dönüşebilirlik potansiyelini değerlendirme imkânı sunar.

Siroz Riskinin Belirlenmesi

Fibroscan, sirozun erken belirtilerini saptayarak hastalara zamanında müdahale şansı tanır. Karaciğer sertliği yüksek seviyelerde tespit edildiğinde, ileri tetkikler ve tedavi planlaması ile daha ciddi komplikasyonlar önlenebilir.

Fibroscan Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Fibroscan sonuçları güvenilir mi?

Evet, Fibroscan sonuçları hem cihaz yazılımı hem de uzman hekim tarafından doğrulanır ve yüksek doğruluk oranına sahiptir.

Fibroscan için hazırlık gerekir mi?

Evet, işlemden önce 2-3 saat boyunca yemek yememek ve sıvı tüketimini sınırlandırmak önerilir. Bu, ölçümlerin daha doğru olmasını sağlar.

Fibroscan ne sıklıkla yapılmalıdır?

Fibroscan’ın sıklığı, hastanın durumuna ve doktorun önerilerine bağlıdır. Genellikle hepatit, fibrozis veya yağlanma takibi için yılda bir kez yapılması yeterlidir.

Fibroscan işlemi sonrası dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Fibroscan işlemi sonrası özel bir önlem almanıza gerek yoktur. Günlük aktivitelerinize hemen dönebilirsiniz. Ancak sonuçların yorumlanması ve takip planı için doktorunuzla iletişime geçmelisiniz.

Fibroscan neden karaciğer biyopsisine tercih ediliyor?

Fibroscan, hızlı, ağrısız ve güvenli bir yöntem olduğu için karaciğer biyopsisine alternatif olarak tercih edilir. İnvaziv bir işlem gerektirmez ve sonuçlar aynı gün alınabilir.

Fibroscan sonuçlarımı hemen öğrenebilir miyim?

Evet, Fibroscan sonuçları işlem tamamlandıktan hemen sonra elde edilir ve doktorunuz bu verileri sizinle aynı gün paylaşabilir.

Fibroscan obez bireylerde de uygulanabilir mi?

Evet, ancak ileri evrede obezite durumlarında ölçüm hassasiyeti azalabilir. Doktorunuz gerektiğinde farklı yöntemler önerebilir.

Fibroscan hangi yaş grupları için uygundur?

Fibroscan, genellikle yetişkinlerde kullanılır, ancak çocuklar ve ergenlerde de güvenle uygulanabilir. Doktorun değerlendirmesi bu konuda belirleyici olacaktır.

Fibroscan ile karaciğer yağlanması tamamen tespit edilebilir mi?

Evet, Fibroscan karaciğerdeki yağlanma oranını %0 ile %100 arasında belirleyerek yağlı karaciğer hastalığının erken teşhisine olanak tanır. Bu oran, yaşam tarzı değişikliklerinin ne kadar etkili olduğunu izlemek için de kullanılabilir.

Siroz riski taşıyıp taşımadığımı Fibroscan ile öğrenebilir miyim?

Kesinlikle. Fibroscan, karaciğer sertliğini ölçerek siroz riskini belirlemede etkili bir araçtır. Erken evrede tespit edilen risk faktörleri, ciddi komplikasyonların önlenmesine olanak sağlar.