FOR INTERNATIONAL PATIENTS
Yumurtalık Kanseri Nedir?
Yumurtalık kanseri ya da diğer ismiyle over kanseri ; yumurtalık dokusunda bulunan hücrelerin kontrolsüzce büyümeleri ve çoğalmaları sonucu oluşur. Yumurtalık kanseri, yumurtalıklara sahip oldukları için kadınlarda görülür.
Yumurtalıklar, kadınlarda üremeden sorumlu tüm işlevleri yerine getirirler. Yumurtalıklar kişinin yaşına bağlı olarak farklı zamanlarda farklı hormonların üretimini sağlayan döngüsel bir çalışma mekanizmasına sahiptir. Dolayısıyla yumurtalık dokusu birbirinden farklı işlev ve yapılarda hücrelerden meydana gelir. Yumurtalık kanserinde, yumurtalığın ana yapısını oluşturan epitelyum hücrelerinde ya da embriyonik döneme ait hücrelerde meydana gelen kontrolsüz bölünme ve çoğalma sonucunda tümör oluşabilir. Yumurtalık kanseri sıklıkla, epitelyum hücrelerden kaynaklanan tümörlerle ortaya çıkar.
Yumurtalık kanserlerinin görülme sıklığı yaşla birlikte artıyor. Menopoz sonrası yumurtalık kanseri teşhisi konan kişilerin önemli bir kısmında epitelyum dokuda oluşan tümörler saptanıyor. Öte yandan çocuklukta ve doğurganlığın hala devam ettiği dönemde embriyonik döneme ait tümörlerle karşılaşılabiliyor. Yumurtalık kanseri yaşam boyu her 100 kadından ortalama 1.4’ünde görülüyor.
Büyük çoğunluğu menopoz sonrası dönemde görülen yumurtalık kanserinde erken dönemde uygun tedaviler ile %80-90 oranında 5 yıllık sağ kalım elde edilebilirken, ileri dönemde bu oran, %30’lara kadar düşüyor. Bu nedenle yumurtalık kanserinin erken evrelerinde fark edilmesi ve tedavi edilmesi önemlidir.
Yumurtalık Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Yumurtalık kanseri belirtilerini erken dönemde fark etmek kolay olmayabilir. Yumurtalık kanseri erken dönemde ayırt edici bir belirti vermeyebilir. Bu nedenle yumurtalık kanserlerinin ancak %20 kadarı erken dönemde saptanabilmektedir.
Yumurtalık kanseri belirtilerinin geç ortaya çıkmasının nedeni; tümörlü dokunun karın boşluğu içinde büyümesi ve uzun süre hastayı rahatsız etmemesidir. Ancak yine de karın iç bölgesinde basınç artışına bağlı yaygın şikayetler görülebilir. Yumurtalık kanseri belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Karın iç basıncında artmaya bağlı olarak şişkinlik hissi
- Kasıklarda şişkinlik ya da ağrı
- Halsizlik, yorgun hissetme
- Gaz ve sindirim sorunları
- Mide bulantısı
- Tuvalet alışkanlıklarında yaşanan değişiklikler; uzun süreli kabızlık ya da sık idrara çıkma
- İştahsızlık, açlığa rağmen tokluk hissi
- Periyodik kanamalardan farklı olarak vajinal kanama yaşanması
- Hormon düzensizliklerine bağlı; adet günlerinde sarkma, tüylenme ya da saç dökülmeleri
- Planlanmamış kilo kaybı
- Bel ağrısı
- İlişki sırasında ağrı
Yumurtalık kanseri belirtileri çoğunlukla kanserin ileri dönemlerinde ortaya çıkmadığından, düzenli olarak kontrole gitmek önemlidir. Yumurtalık kanseri erken dönemde teşhis edildiğinde tedavinin başarı oranı artmaktadır.
Yumurtalık Kanseri İlk Nereye Sıçrar?
Yumurtalık kanseri ilk olarak karın zarına (periton) yayılma eğilimindedir. Karın zarına yayıldığında, hastalığın belirtileri daha belirgin hale gelir ve genellikle karın şişkinliği, ağrı ve sindirim sorunları gibi belirtiler ortaya çıkar.
Kanser, lenf düğümlerine, rahim ve fallop tüplerine de sıçrayabilir. İleri evrelerde ise, karaciğer, dalak ve akciğerler gibi karın dışındaki organlara metastaz yapabilir. Kanserin bu şekilde yayılması, tedavi sürecini zorlaştırır ve hastalığın kontrol altına alınmasını güçleştirir. Erken teşhis için düzenli sağlık kontrolleri çok önemlidir.
Yumurtalık (Over) Kanseri Nedenleri Nelerdir?
Yumurtalık kanserinin nedenleri, diğer kanser türlerinde olduğu gibi net olarak bilinmemektedir. Kanserlere neden olduğu düşünülen yaşam alışkanlıkları, bazı genetik yatkınlıklar ve hormonal faktörler yumurtalık kanserinin nedenleri olarak görülmektedir. Yumurtalık kanserlerinin yaklaşık %5-10 kadarı genetik nedenlerle oluşmaktadır. Bu yüzden birinci derece akrabalarında meme kanseri ve rahim kanseri olan kadınlar, yumurtalık kanseri için risk grubundadır.
Kanser türlerinin birçoğunda olduğu gibi, yumurtalık kanserinde de ilerleyen yaş, hastalığın oluşma ihtimalini artırmaktadır. Yumurtalıklar; ergenlik, erişkinlik ve menopoz dönemlerinde farklı performanslarda ve farklı işlevlerde çalışırlar. Yumurtalık kanserlerinin genellikle oluştuğu zamanlar menopoz sonrasıdır. Menopoz doğurganlık döneminin bitişi anlamına gelse de, yumurtalıklar çalışmaya devam etmektedir. Dolayısıyla menopoz sırasında ve sonrasında da düzenli olarak hekim kontrolünden geçmek hem kişinin yaşam kalitesi için hem de sağlıklı yumurtalıklar için önemlidir.
Kanser, bulunduğu dokulardaki hücrelerin olağandışı büyümesi ve çoğalması sonucu oluşur. Yumurtalıklar tıpkı vücudun diğer organları gibi, genel sağlık durumumuzdan etkilenirler. Sağlıklı yaşam alışkanlıkları, düzenli egzersiz, kontrol altına alınmış stres seviyesi hem yumurtalıkların hem de tüm vücut sağlığının korunması için önemlidir.
Yumurtalık (Over) Kanseri Evreleri Nedir?
Yumurtalık kanseri, farklı evrelere ayrılarak hastalığın yayılma derecesi belirlenir. Bu evreler, kanserin yayılımına göre tedavi yöntemlerinin belirlenmesinde önemlidir.
Yumurtalık Kanseri 1. Evre
- Evre 1: Kanser sadece bir veya iki yumurtalıkta ya da fallop tüplerindedir.
- Evre 1a: Kanser sadece bir yumurtalıkta veya bir fallop tüpündedir.
- Evre 1b: Kanser iki yumurtalıkta da bulunur.
- Evre 1c: Kanser bir veya iki yumurtalıkta/fallop tüpündedir ve ameliyat sırasında tümör kapsülü yırtılmış olabilir ya da karın içi sıvısında tümör hücreleri bulunabilir.
Yumurtalık Kanseri 2. Evre
- Evre 2: Kanser yumurtalıkların dışına, pelvik bölgedeki organlara yayılmıştır.
- Evre 2a: Kanser rahim, fallop tüpleri veya diğer yumurtalığa yayılmıştır.
- Evre 2b: Kanser kalın bağırsak, rektum veya mesaneye yayılmıştır.
Yumurtalık Kanseri 3. Evre
- Evre 3a: Kanser pelvisteki diğer organlara veya karın zarına yayılmıştır.
- Evre 3a1: Kanser, pelvis dışındaki organlara yayılmıştır ama çıplak gözle görülebilen bir yayılım yoktur, lenf düğümlerinde olabilir.
- Evre 3b: Kanser, pelvis dışındaki organlara yayılmış ve 2 cm’den küçük yayılım görülür, lenf düğümlerinde olabilir.
- Evre 3c: Kanser, pelvis dışındaki organlara yayılmış ve 2 cm’den büyük yayılım görülür, lenf düğümlerinde olabilir.
Yumurtalık Kanseri 4. Evre
- Evre 4: Kanser, daha uzak organlara yayılmıştır.
- Evre 4a: Kanser hücreleri göğüs boşluğu sıvısında bulunur.
- Evre 4b: Kanser, dalak, karaciğer veya karın dışı organlara yayılmıştır.
Yumurtalık kanserinin erken evrelerinde belirti vermeden ilerleyebilir, bu yüzden rutin kontroller çok önemlidir. Her evreye özel tedavi yöntemleri uygulanarak hastalığın yayılması kontrol altına alınmaya çalışılır.
Yumurtalık Kanseri Nerede Ağrı Yapar?
Yumurtalık kanseri, özellikle karın ve pelvis bölgesinde ağrı yapar. Bu ağrı genellikle karın şişkinliği, baskı ve dolgunluk hissi ile birlikte ortaya çıkar. İleri evrelerde, ağrı daha yaygın hale gelir ve sırt, bel ve bacaklara da yayılabilir.
Bazı hastalar, yemek yeme sonrası hızla doyma hissi, sindirim sorunları ve kabızlık gibi belirtilerle karşılaşabilir. Karın içindeki sıvı birikimi (asit) nedeniyle de ağrı ve rahatsızlık artabilir. Bu belirtiler, hastalığın ilerlemiş evrelerinde daha belirgin hale gelir ve hastaların günlük yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Erken dönemde bu belirtilere dikkat edilmesi, hastalığın erken teşhisinde yardımcı olabilir.
Yumurtalık (Over) Kanseri Teşhisi Nasıl Yapılır?
Yumurtalık kanserini teşhis etmenin tek bir yöntemi yoktur. Hastalığa pek çok şekilde tanı koyulabilir. Hastaların bir bölümünde tanı, başka nedenler ile yapılan araştırma ve ameliyatlar sırasında konulur. Bu yüzden yukarıda belirtilen şikayetleri olan hastaların mutlaka kadın hastalıkları uzmanı tarafından muayene edilmesi gerekmektedir. Muayene esnasında veya sonrasında yapılan pelvik ultrasonografi ile hastalığın varlığından şüphesi değerlendirilir.
Yumurtalık kanserinde kesin tanı, ameliyatla çıkarılan dokuların patolojik incelemesi sonrasında konulmaktadır. Ultrasonografi dışında tomografi ve benzeri görüntüleme yöntemleri tanıya yardımcı yöntemler arasındadır. Ayrıca kanda tümör belirteci denilen bazı maddelerin araştırılması da yardımcı tanı yöntemi olarak kullanılır. Yukarıda belirtildiği gibi yumurtalık kanserleri erken dönemde bulgu vermediklerinden, özellikle menopoz sonrası yıllık jinekolojik muayene ve kasık ultrasonografisi, hastalığın erken tanısını sağlayabilir. Bu çerçevede menopoz sonrası kontroller önemlidir. Çünkü yumurtalık kanserlerinin %75’i menopoz sonrası dönemde görülmektedir.
Yumurtalık (Over) Kanserinde Erken Teşhisin Önemi
Tüm kanser türlerinde olduğu gibi yumurtalık kanserinde de erken teşhis tedavinin seyrini ve başarı oranını etkileyen önemli bir faktördür. Yumurtalık kanseri erken evrelerinde, tipik belirtiler vermeyeceğinden, düzenli olarak hekim kontrolüne gidilmesi büyük önem taşımaktadır.
Yumurtalıkların sağlığı yalnızca üreme döneminde değil, menopoz döneminde de rutin olarak kontrol edilmelidir. Menopoza girmiş olmak yani doğurganlığın bitmiş olması ya da aktif cinsel yaşam sürmüyor olmak artık jinekolojik muayenenin gerekmediği anlamına gelmez. Yumurtalık kanserleri büyük oranda menopoz dönemlerinde fark edilirler. Dolayısıyla yalnızca üreme dönemlerinde değil, her yaşta yumurtalıkların sağlığı önemsenmelidir. Yumurtalık kanseri tedavi edilebilir ancak aynı zamanda ölümcül bir hastalıktır. Erken teşhisiyle tedavide başarı oranı yükselir.
Yumurtalıklardaki her kist, yumurtalık kanseri anlamına gelmez, yumurtalık kanserine neden olmaz. Bu kistlerin habis yapıda olup olmadığı hekimin muayenesi ve yapılacak tetkikler ile anlaşılabilir. Kanser yapıcı olmayan birçok kist, zararsızdır. Bu kistlerin izlenmesi, bırakılması ya da alınması hekimin değerlendirmesine bağlıdır.
Yumurtalık (Over) Kanseri Risk Faktörleri
- İlerleyen yaş
- İdeal kilonun üzerinde bulunmak
- Geç doğum yapmış olmak veya doğum yapmamış olmak
- Menopoz sonrası hormon terapisi almış olmak
- Ailesinde meme ya da yumurtalık (over) kanseri öyküsü bulunması, genetik yatkınlık
- Yumurtlamayı artırıcı ilaç kullanımı, kısırlık tedavisi görmek
- Meme kanseri geçirmiş olmak
- Sigara kullanmak
Yumurtalık kanserinin belirleyiciliği yüksek bir risk grubu yoktur. Düzenli olarak hekim kontrolüne gitmek, tıbbi öykünüzü hekiminizle paylaşmak ve düzenli yaşam alışkanlıkları edinmek yalnızca yumurtalık kanseri için değil, tüm hastalıklar için koruyucu tedbirlerdir.
Yumurtalık Kanseri Tehlikeli mi?
Yumurtalık kanseri, kadınlarda en tehlikeli ve ölümcül kanser türlerinden biridir. Erken evrelerinde belirti vermemesi ve genellikle ilerlemiş aşamalarda teşhis edilmesi, tedavisini zorlaştırır. Erken teşhis edilen yumurtalık kanserinin tedavi başarısı daha yüksek olsa da, hastalık genellikle ileri evrelerde tespit edilir.
İleri evrelerde kanser karın zarına, lenf düğümlerine ve karın dışındaki organlara yayılabilir. Bu nedenle, düzenli doktor kontrolleri ve belirtilerin dikkate alınması hayati önem taşır. Erken teşhis, tedavi şansını artırır ve yaşam süresini uzatır. Kanser tedavisi cerrahi müdahale, kemoterapi ve radyoterapi ile yapılabilir.
Yumutalık Kanserinin Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Yumurtalık kanserinin ilk tedavisi cerrahi tedavidir. Başka bir deyişle hastalar önce ameliyatla tedavi edilirler. Hastalığın tedaviye vereceği cevap ilk ameliyatın yeterliliği ile doğrudan ilişkilidir. Hastalığın erken dönemlerinde tümörün çıkartılması ile birlikte evreleme cerrahisi denilen bir ameliyat yapılır.
İleri dönemlerinde ise kapsamlı bir ameliyatla, karın boşluğu içindeki tümörler çıkartılır. Ameliyat sırasında gerek görüldüğü hallerde bağırsak parçalarının çıkartılması da söz konusu olabilir. Ameliyat sonrasında çok erken dönemdeki hastalar dışındaki tüm hastalara kemoterapi denilen ilaç tedavisi yapılmaktadır. Başka bir deyişle yumurtalık kanseri tedavisinin önemli bir bölümünde, ilaç tedavisi uygulanır.
Hastalığın tedaviye vereceği cevap tümörün yaygınlığı ile doğrudan ilişkilidir. Tedavi ile erken dönemdeki hastalıklar %80-90 iyileşirken, ileri dönem hastalıklarında iyileşme oranı %40-50 civarındadır. Ameliyat ve kemoterapi sonrası hastalar, uzun yıllar boyunca 4-5 ayda bir muayene ve tetkiklerle kontrol edilirler. Hastalık tekrarladığında ise tedavilerin de tekrarlanması gerekir. Bazen ameliyatların 2 ile 4 kez tekrarlanması dahi gerekebilir.
Yumurtalık Kanseri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Yumurtalık kanseri nedir?
Yumurtalık kanseri, yumurtalıklarda başlayan ve hücrelerin kontrolsüz şekilde büyümesiyle oluşan bir kanser türüdür. Genellikle ilerlemiş evrelerde belirti verir.
Yumurtalık kanserinin belirtileri nelerdir?
Belirtiler arasında karın şişkinliği, pelvis veya karında ağrı, hızlı doyma, iştahsızlık ve sık idrara çıkma sayılabilir.
Yumurtalık kanseri nasıl teşhis edilir?
Teşhis, pelvik muayene, ultrason, kan testleri (CA-125) ve biyopsi gibi yöntemlerle konur. Erken teşhis için düzenli doktor kontrolleri önemlidir.
Yumurtalık kanserinin evreleri nelerdir?
Evreler, kanserin yayılma derecesine göre Evre 1'den Evre 4'e kadar sınıflandırılır. Erken evrelerde kanser sadece yumurtalıklarda iken, ileri evrelerde diğer organlara yayılabilir.
Yumurtalık kanseri tedavi yöntemleri nelerdir?
Tedavi seçenekleri arasında cerrahi müdahale, kemoterapi ve radyoterapi bulunur. Tedavi planı hastalığın evresine ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir.
Yumurtalık kanseri neden olur?
Kesin nedeni bilinmemekle birlikte genetik faktörler, hormonal değişiklikler ve çevresel etkiler rol oynayabilir. BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonları riski artırır.
Yumurtalık kanseri risk faktörleri nelerdir?
Ailede yumurtalık kanseri öyküsü, ileri yaş, doğum yapmamış olmak, endometriozis ve hormon tedavileri risk faktörleri arasında yer alır.
Yumurtalık kanseri önlenebilir mi?
Kesin bir önleme yöntemi olmamakla birlikte, risk faktörlerinin azaltılması ve düzenli kontroller önleyici olabilir. Oral kontraseptif kullanımı risk azaltıcı olarak bilinir.
Yumurtalık kanseri metastaz yapar mı?
Evet, ileri evrelerde yumurtalık kanseri karaciğer, akciğer ve diğer karın içi organlara metastaz yapabilir.
Yumurtalık kanseri prognozu nasıldır?
Erken teşhis edildiğinde prognoz daha iyidir. İleri evrelerde teşhis edilen hastaların tedavi şansı düşer. 5 yıllık sağkalım oranları, hastalığın evresine göre değişiklik gösterir.
