FOR INTERNATIONAL PATIENTS
Tip 2 Diyabet Nedir?
Tip 2 diyabet , kandaki glikoz seviyesinin yüksekliği ile seyreden bir hastalıktır. Özellikle son yıllarda sağlıklı beslenmemek ve hareketsiz yaşam stiline bağlı olarak yaygınlığı artmaktadır. Diyabet hastalıkları arasında en yüksek oranda görülen diyabet tipi, tip 2 diyabettir. Tip 1 diyabetten farklı olarak vücut insülin üretir ancak üretilen insüline karşı direnç oluşur. Böylece insülin kullanılamaz ve kan şekeri yükselmeye devam eder. Tip 2 diyabet ile obezite arasında doğrudan ilişki bulunmaktadır.
Tip 2 diyabete; genetik yatkınlığın yanında genel olarak yaşam tarzının neden olduğu bilinmektedir. Hareketsiz yaşam tarzı, ideal kilonun üzerinde olmak, yönetilemeyen stres tip 2 diyabetin sebepleri arasında değerlendirilir.
Tip 2 Diyabet Nedenleri Nelerdir?
Tip 2 diyabet bazen, yapısal olarak bir organ ya da fonksiyon bozukluğundan kaynaklanabilir. Ancak genel olarak görülme nedeni yaşam tarzıdır. Kötü beslenme düzeni, yüksek kilo ve hareketsizlik vücudun insülin direnci üretmesine neden olabilir. Tip 2 diyabete sebep olan sağlıksız yaşam alışkanlıkları, kalp ve damar hastalıklarına da sebep olur. Tip 2 diyabet kişinin hayatını olumsuz yönde etkileyen ciddi bir hastalıktır.
Tip 2 Diyabet Risk Faktörleri
Özellikle kilo fazlası olan 40 yaş üstü hastalarda, açlık kan şekeri ölçümü ile diyabet aranmalı, normal (açlık glikoz düzeyi 100 mg/dl’nin altında) ise 3 yılda bir tekrar edilmelidir.
Kilo fazlası olan kişiler, aşağıdaki risk gruplarından en az birine mensup ise diyabetin araştırılmasına daha genç yaşlarda (30’lu yaşlarda) başlanmalı ve diyabet aranması, açlık kan glukoz düzeyleri normal bulunsa bile hekim öngördüğünde şeker yükleme testi (OGTT) yapılması gerekir.
- Diyabetlilerin 1. ve 2. derece yakınları (özellikle anne, baba, kardeş veya çocukları)
- Normalden iri (4 kg’nin üzerinde) bebek doğurmuş veya daha önce gebelik diyabeti geçirmiş olan kadınlar
- Yüksek tansiyonlu kişiler
- Kan yağları (kolesterol ve trigliserid düzeyleri) yüksek olan kişiler
- Daha önce gizli diyabet saptanmış kişiler
- Yumurtalık kistleri (polikistik over hastalığı) bulunan kadınlar
- İnsülin direnci ile ilgili başka klinik hastalığı olan kişiler
- Kalp damar hastalıkları olan kişiler
Tip 2 Diyabet Belirtileri Nelerdir?
- Sık idrara çıkma ihtiyacı
- Ağız kuruluğu
- Sık susama ve çok su içme
- Yorgunluk
- Vücuttaki yaraların geç iyileşmesi
- Tekrarlayan enfeksiyonlar
- El ve ayaklarda karıncalanma, uyuşma hissi
Tip 2 Diyabet Nasıl Tedavi Edilir?
Tip 2 diyabetin esas tedavisi sağlıklı yaşam alışkanlıkları edinmektir. Buna ek olarak; tip 2 diyabet tedavisinde; ilaç ve cerrahi yöntemler kullanılabilir. Diyabetin öncelikli tedavi yöntemi yaşam alışkanlıklarının sağlıklı olanlarla değiştirilmesidir.
Sağlıklı ve Dengeli BeslenmekSağlıklı ve dengeli beslenmek, tip 2 diyabet tedavisinde etkin bir tedavi yöntemidir. Tüketilen besinlerin ne olduğu, ne sıklıkta ve ne miktarda yeneceği sağlıklı beslenmenin bileşenleridir.
Yalnızca diyabet tedavisi için değil, her türlü hastalığın tedavisi ve sağlığın korunması için sağlıklı ve dengeli beslenilmelidir. Beslenme alışkanlıkları kişilerin psikolojik ve mental sağlığı ile ilişkilidir. Vücudun enerji ihtiyacı için kalorilere, besin maddeleri için yemek yemeye ihtiyacımız vardır. Ancak yemek yeme şeklimiz, hızımız ve yediğimiz şeyler; kültürel ve psikolojik tercihlerdir. Tip 2 diyabette ve diğer hastalıklarda, sağlıklı yaşam alışkanlıkları geliştirmek ve dengeli beslenmek önemlidir. Tip 2 diyabette beslenme, sağlığını korumak isteyen herkesin uygulayabileceği bir diyet programından ibarettir.
Egzersiz YapmakYaşa ve kondisyona uygun düzenli egzersiz programı oluşturmak, tüm vücut sağlığı için gereklidir. Kilo kontrolü için, sağlıklı kalp ve damarlar için, güçlü bir omurga ve ruhsal denge için düzenli olarak spor yapılmalıdır. Spor yapmanın bilinen bir yaş sınırı yoktur. Her yaş ve bedene uygun düzenli bir egzersiz programı oluşturulabilir.
İlaç Tedavileriİlaç tedavileri, sağlıklı yaşam alışkanlıklarına ek olarak uygun görüldüğünde hekim tarafından uygulanabilir. Tip 2 diyabetin başlıca tedavisi; sağlıklı beslenmek ve hareketli bir yaşam benimsemektir. Buna karşılık; yaşam tarzında olumlu iyileştirmelere gitmeyen hastalar için insülin kullanımı gerekir. Sağlık, ruhsal ve bedensel olarak bütünlüğü gerektirir. Vücudun ihtiyaçlarını görmezden gelerek yalnızca ilaç kullanmak, diyabeti iyileştirmez.
Tip 2 Diyabetten Korunma Yolları
Egzersiz ve beslenme, Tip 2 diyabetin tedavisinde tedavinin temel öğeleridir.
- İnsülin direncini düşürür.
- İnsülin ihtiyacını azaltır.
- Kan basıncının ayarlanmasına yardımcı olur.
- Kilo verilmesini sağlar.
- Kemik erimesini önler.
- Kişinin kendisini iyi hissetmesine katkıda bulunur.
Diyabetliler egzersize başlamadan önce;
- Düzenli olarak göz muayenesi, ayak muayenesi, böbrek fonsiyonlarının kontrolü ve kalp-damar sağlığını içeren kontrollerini yaptırarak diyabetin kontrol altında olup olmadığı ve yapılacak egzersizin tipininin uygun olup olmadığıyla ilgili olarak hekimine danışmalıdır. Eğer ortaya çıkabilecek diyabet kaynaklı başka sorunlar veya başka sağlık problemleri varsa bazı egzersiz tipleri sakıncalı olabilir.
- Egzersiz programı planlanırken tipi, yoğunluğu, süresi ve sıklığına dikkat edilmelidir.
- Yemekten hemen sonra veya hemen öncesinde egzersiz yapılmamalıdır. Önerilen yemekten 1, 5- 2 saat sonra egzersiz yapılmasıdır.
- Yapılacak egzersizin tipi ve şiddeti; kişinin yaşı, diyabetin metabolik kontrolü, kas-iskelet ve kalp-akciğer sistemlerinin uygunluğuna göre belirlenmelidir. Koşu, yürüyüş, yüzme ve bisiklet tercih edilebilir.
- Erişkin diyabetlilerin, en az haftada 3 gün veya gün aşırı olmak üzere, haftada toplam 150 dakika olacak şekilde, orta yoğunlukta (maksimum kalp hızının %60-75’i, yaşlılarda %50-70’i kadar) egzersiz yapmaları önerilir. Maksimum kalp hızını hesaplamak için 220’den yaş çıkarılır, örneğin 50 yaşındaki biri için maksimum kalp atım hızı, 220-50=170’dir.
- Egzersizin başında 5-10 dakika süreli ısınma hareketleri, sonunda ise yine 5-10 dakika süreli soğuma hareketleri yapılması önerilmektedir.
Tip 2 Diyabet ve Beslenme
Diyabet tedavisinin amacı; yaşamınızı kolaylaştırmak, kendinizi bedensel ve ruhsal açıdan iyi hissetmek, diyabet ekibinden tedavi yollarını öğrenerek diyabetle yaşarken karşılaşacağınız sorunların üstesinden gelmenizi sağlamaktır. Beslenme planı diyabet tedavisinin en önemli basamağıdır. İyi planlanmamış veya hasta tarafından uygulanamayan bir diyetle, ilaçların etkili olması mümkün değildir. Öğreneceğiniz bilgiler, diyabetinizi kontrol etmenin temelini oluşturacaktır. Tedavinin en güç yönü, bu bilgilerinizi gündelik yaşamla bütünleştirmektir. Beslenme planına ne kadar uyduğunuzu, ancak eğitimle ve kan şekerinizi izlemekle anlayabilirsiniz.
- Diyabeti öğrenmek, yemek yeme alışkanlıklarınızı değiştirmek, günlük yiyecek değişimlerini öğrenmek ve belirtileri tespit ederek uygun önlemlerin alınması önemlidir. Beslenme alışkanlıklarınızda yapacağınız değişiklikler, sizinle birlikte ailenizi ve çevrenizdekileri de sağlıklı beslenme konusunda harekete geçirecektir.
- Beslenme programınız ile yaşam kalitenizi yükseltmeniz amaçlanmaktadır. Böylece kanda şeker ve lipid (yağ) seviyelerini dengelemek; ideal ve sağlıklı kiloya ulaşmak ve bu kiloyu korumak; gebe, emzikli veya ergenlik çağında iseniz artan metabolik gereksinimlerinizi karşılayacak düzeyde yeterli kalori ve besin öğelerini almak; uzun vadede gelişebilecek başka sağlık sorunlarından korunmak; hayatınız boyunca uygulayabileceğiniz size özel ve ideal beslenme düzenini sağlamak mümkün olur.
- Beslenme programınız; boyunuza, kilonuza, kullandığınız ilaç veya insülin dozuna, fiziksel aktivite düzeyinize, beslenme alışkanlıklarınıza, günlük iş veya ev ortamınıza ve sosyoekonomik durumunuza göre beslenme ve diyet uzmanı tarafından hazırlanmalıdır. Unutmayınız ki her diyabetli bireyin diyeti kendisine özeldir. Beslenme programınızı bir diğer diyabetlinin programı ile asla karşılaştırmayınız.
- Günlük enerjinizin %50-55 kadarını karbonhidratlardan, %25-30’unu yağlardan ve geri kalanını da proteinlerden karşılamalısınız. Diyabetle birlikte vücudunuzun ürettiği insülin miktarı azalabileceği ya da insülin kullanımında yetersizlik oluşabileceğinden beslenme şekliniz ve yemek saatleriniz ayrı bir önem kazanır. Sizin için en uygun olan besini, gerekli miktarlarda ve doğru zamanda yemeniz ve beslenmenizi ilaç veya insülin tedavinizle bütünleştirmeniz gerekir.
- Vücudumuz için gerekli besin öğelerini temin etmek için her besin grubundan belirli oranlarda almak ve yiyeceklerimizi bir arada yemek önemlidir. Vitamin ve minerallerin yeterince alınması, ancak karışık beslenme ile mümkündür. Ev halkı ile aynı tencereden yemek yemek, kendiniz için farklı yemek pişirmemek, size kendinizi iyi hissettirecek ve beslenme programına uyumunuzu kolaylaştıracaktır. Beslenme programınızı düzenli egzersizlerle desteklemeniz, kan şekeri ve yağlarınızı kontrol etmeniz için tek anahtardır. Bu desteği diyabet ekibinizden sağlamalısınız.