FOR INTERNATIONAL PATIENTS
Sünnet Nedir?
Sünnet , penisin uç kısmını kaplayan ve "prepisyum" olarak adlandırılan deri tabakasının cerrahi bir işlemle alınması işlemidir. Bu işlem, dini, kültürel veya sağlıkla ilgili nedenlerle tercih edilir ve birçok toplumda uzun yıllardır uygulanır. Sünnet, genellikle bebeklik veya çocukluk döneminde yapılır ve uygun koşullar sağlandığında iyileşme süreci oldukça hızlıdır.
Sünnet işlemi için en uygun dönem, doğumdan sonraki ilk birkaç gündür. Bu dönemde yapılan sünnet, yenidoğanın iyileşme kapasitesinin yüksek olması ve ağrı algısının yetişkinlere kıyasla daha düşük olması nedeniyle daha uygun bir dönem olarak kabul edilir. Bu yaş aralığında sünnet operasyonu genellikle daha kısa sürer ve doku hızlı bir şekilde yenilenir. Ayrıca, yenidoğan döneminde yapılan sünnette cerrahi işlem lokal anestezi ile gerçekleştirildiği için genel anesteziye duyulan ihtiyaç minimum seviyededir.
Eğer sünnet işlemi doğumun ilk günlerinde gerçekleştirilemezse, yenidoğan dönemi olarak kabul edilen ilk ayın sonuna kadar lokal anestezi ile yapılabilir. Birinci ayın sonrasında ise, cerrahi müdahale öncesinde anestezi seçenekleri çocuğun yaşına ve genel sağlık durumuna göre yeniden değerlendirilir. Sünnetin, ideal koşullar sağlanarak doğru dönemde yapılması, çocuğun fizyolojik ve psikolojik olarak bu süreçten en az etkilenmesini sağlarken, iyileşme sürecini de hızlandırır.
Sünnet Ne Zaman Yapılır?
Sünnet işlemi, çocuğun psikolojik ve fizyolojik sağlığı dikkate alınarak belirli yaş dönemlerinde yapılması önerilen bir uygulamadır. Yenidoğan döneminin ardından, çocuğun bu süreçten en az etkilenmesini sağlamak için bazı yaş aralıkları tercih edilir.
Sünnet için uygun yaş aralıkları şunlardır:
- Yenidoğan dönemi (doğumdan sonraki ilk birkaç hafta),
- 4 ila 18 ay arası,
- 4, 5-5 yaş arası,
- 6 yaş ve sonrasında (iki yaşını geçmiş çocuklar için bu dönem önerilir).
Sünnet Neden Olunur?
Sünnet çeşitli sağlık, dini ve kültürel nedenlerle yapılan bir cerrahi işlemdir. Erkeklerde penisin baş kısmını kaplayan sünnet derisinin çıkarılmasıyla gerçekleştirilir.
Sünnet olunma nedenleri şu şekilde açıklanır:
- Dini vecibeleri yerine getirmek,
- İdrar yolu enfeksiyonlarını önlemek,
- Daha kolay hijyen sağlamak,
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak,
- Peniste oluşabilecek enfeksiyonları azaltmak,
- Sünnet derisi darlığı (fimozis) gibi tıbbi sorunları çözmek,
- Parafimozis gibi acil sağlık sorunlarını önlemek,
- Cinsel hijyeni ve sağlığı iyileştirmek.
Sünnetin Yapılması Gereken Koşullar
Sünnet, steril ve güvenli bir ortamda yapılması gereken tıbbi bir işlemdir ve genellikle ameliyathane koşullarında yapılması önerilir. Bu işlem hafife alınmamalı ve hijyen koşullarının yetersiz olduğu yerlerde yapılmaktan kaçınılmalıdır. Özellikle yenidoğan sünneti konusunda deneyimli uzman hekimlerin devrede olması, bu süreçte yaşanabilecek risk faktörlerini en aza indirir. Doğru ekipman kullanılmadığında veya uygun olmayan koşullarda sünnet yapıldığında, nadiren de olsa enfeksiyon gibi sağlık sorunları ortaya çıkabilir.
Yenidoğan dönemini geçmiş bebek ve çocuklarda ise sünnet işlemi çoğunlukla genel anestezi altında gerçekleştirilir ve ameliyathane ortamı gerektirir. Bu yöntemin tercih edilmesindeki temel nedenlerden biri, çocuğun ruhsal etkilenmesinin en aza indirilmesi ve etkin ağrı kontrolünün sağlanmasıdır. Böylece çocuklar işlem sırasında herhangi bir ağrı ya da rahatsızlık hissetmezler, bu da onların psikolojik olarak bu süreci daha rahat geçirmesine yardımcı olur.
Sünnet işlemi yaklaşık olarak 15-20 dakika sürer. İşlem genel anestezi ile yapıldıysa çocuk, 3 saat kadar gözlem altında tutulduktan sonra taburcu edilebilir. Eğer işlem lokal anestezi ile yapıldıysa, özellikle yenidoğanlarda bu süre bir saate kadar kısalabilir ve çocuk ailesiyle birlikte evine dönebilir.
Sünnetin Faydaları Nelerdir?
Sünnetin faydaları üzerine yapılan çeşitli bilimsel araştırmalar, bazı tıbbi yararlar sunduğunu öne sürer. Öncelikle, sünnetli erkeklerde idrar yolu enfeksiyonları (İYE) riskinin daha düşük olduğu görülmüştür. Özellikle ilk yaşlarda idrar yolu enfeksiyonu geçirme riski sünnetli bebeklerde belirgin şekilde azalmaktadır. Sünnet derisinin alınması, idrar yolu açıklığının bakteri birikiminden korunmasını sağlar, böylece enfeksiyon riski düşer.
Sünnetin diğer bir potansiyel faydası cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlamasıdır. Bazı araştırmalar, sünnetli erkeklerde HIV ve HPV gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanma olasılığının daha düşük olduğunu göstermektedir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Amerikan Pediatri Akademisi (AAP), özellikle HIV’in yaygın olduğu bölgelerde sünnetin HIV bulaşma riskini azaltıcı etkisinin olduğu sonucuna varmışlardır. Buna ek olarak, bazı çalışmalarda sünnetin penis kanseri riskini azalttığı da öne sürülmüştür; sünnet derisi olanlarda bu bölgedeki hücrelerin bazı kanserojen faktörlere daha açık olduğu düşünülmektedir.
Hijyenin kolaylaşması da sünnetin önemli bir özelliği olarak kabul edilir. Sünnet derisi olmayan erkeklerin cilt altında bakteri, smegma veya diğer yabancı maddelerin birikimi ihtimali azalır. Bu durum, özellikle hijyenin düzenli sağlanamadığı durumlarda enfeksiyon ve kötü koku gibi olumsuzlukların önlenmesine yardımcı olur. Ancak tüm bu faydaların genel sağlığa olan etkisi bireysel koşullara bağlıdır ve sünnetin her birey için gerekli olduğu anlamına gelmez.
Sünnet Nasıl Yapılır?
Sünnet işlemi, kültürel ve dini bir gelenek olmasının yanı sıra tıbbi bir prosedür olarak da kabul edilir. Çeşitli yöntemlerle yapılabilen bu işlemde tercih edilen teknikler, hem hastanın yaşına hem de sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir. Çan yöntemi, lazer veya koter yöntemi ve klasik cerrahi yöntem gibi seçenekler sunulmaktadır. Çan yönteminde sünnet derisi, yaşa uygun boyutlarda iki metal plaka arasında sıkıştırılarak kesilir. Kanamasız olması nedeniyle özellikle yenidoğan sünnetlerinde tercih edilen bu yöntemde, minimal kanama riski sağlanır. Lazer ya da koter yöntemi ise sünnet derisinin elektrikli aletlerle kesilmesini içerir. Ancak, bu yöntem ehil olmayan kişilerce uygulandığında kalıcı sakatlıklara yol açabileceğinden dolayı yaygın olarak önerilmez.
Cerrahi yöntem, sünnetin en yaygın kabul gören şeklidir. Bu yöntemde sünnet derisi klasik olarak kesilir ve uçlar birbirine dikilir. Acıbadem Sağlık Grubu gibi tıbbi kuruluşlar, çocuk cerrahisi birimlerinde sıklıkla cerrahi yöntemi tercih etmektedir. Yapılma yaşı konusunda ise farklı görüşler bulunur. Genel kanı, iki yaşından önce veya altı yaşından sonra sünnetin yapılması yönündedir. Bu yaş aralığı dışında yapılan sünnetin, çocuklar üzerinde özellikle psikolojik etkiler bırakabileceği, hatta bu durumu cezalandırma olarak algılayabilecekleri düşünülmektedir.
Sünnet işlemini yapacak kişilerin kimler olduğu da önemlidir. Ülkemizde sünnet işlemi hekimler ve sağlık memurları tarafından yapılabilirken, uzun süreli deneyime sahip sağlık memurları tarafından da uygulanabilir. Ancak, günümüzde en sık çocuk cerrahları, ürologlar veya genel cerrahlar tarafından yapılması tercih edilir. Bu uzmanlık alanlarına sahip kişiler, sünnet işlemini tıbbi hijyen ve güvenlik kurallarına uygun olarak gerçekleştirebilir.
Sünnet Nerede ve Nasıl Yapılır?
Yapılacak cerrahi işlemin, hastane koşullarında ve hatta ameliyathanede yapılması en doğru seçim olacaktır. Halen pek çok sağlık kurumunda lokal ve genel anestezi ile sünnet yapılmaktadır.
Ancak son yıllarda kullanılacak anestezi şeklinin de genel anestezi olması gerektiği konusunda artık bir fikir birliği oluşmuştur. Günümüzde genel anestezi giderek daha güvenli hale gelmiştir.
Sünnet Sonrası İyileşme Süreci Nasıldır?
Sünnet işlemi sonrasında iyileşme süreci, çocuğun yaşına ve kullanılan anestezi türüne bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Yenidoğan döneminde sünnet edilen bebeklerin iyileşme süreci genellikle daha hızlıdır, çünkü bu dönemde cilt hücreleri hızla yenilenir. Özellikle yaşamın ilk iki haftasında yapılan sünnetlerde bu hızlı iyileşme özelliğinden yararlanmak amacıyla işlem yapılması giderek daha fazla önerilmektedir. Ortalama 15-20 dakika süren işlem boyunca, genellikle penil blok ya da kaudal blok gibi bölgesel anestezi yöntemleri uygulanarak ağrı hissi minimuma indirilir. Bu lokal anestezi, işlemin sonuna doğru yüzeyleşir ve böylece iyileşme süreci hızlanarak çocuğun rahat etmesi sağlanır.
Sünnetin genel anestezi altında yapılması ise çocuğun ruhsal sağlığı açısından bir fayda sunabilir. Genel anestezi altında çocuk, sürecin herhangi bir aşamasını hatırlamaz ve buna bağlı olarak korku ve kaygı yaşamaz. Bu durum, sünnet sonrası iyileşme sürecini de daha konforlu hale getirir. Ancak, lokal anestezi altında yapılan sünnetlerde çocuğun iğne anında yaşayabileceği korku ve panik durumu göz önünde bulundurulmalıdır. Penise yapılacak olan iğne enjeksiyonu, bazı çocuklarda uzun süreli bir korkuya yol açabilir ve bu anıyı ileriki yaşamlarında bile endişe verici bir deneyim olarak hatırlayabilirler.
İyileşme süreci sünnetin yapıldığı yaşa bağlı olarak değişiklik göstermekle birlikte, genellikle birkaç gün ila bir hafta arasında sürer. Ebeveynlerin işlem sonrasında hijyen kurallarına özen göstermesi ve doktorun önerdiği bakım talimatlarını dikkatle uygulaması, iyileşme sürecinin sorunsuz geçmesini sağlar. Bu süreçte düzenli pansuman ve uygun ilaç kullanımı, çocuğun konforunu artırarak iyileşme süresini kısaltabilir.
Olası Riskler ve Sakıncalar
Sünnet sırasında derinin fazla veya az kesilmesi, iyileşme sürecinde kötü nedbe dokusu oluşumu, kanama, şekil bozuklukları ve idrar yolunun hasar görmesi gibi kalıcı sorunlar karşılaşılabilecek riskler arasındadır. Ayrıca, uygun olmayan koşullarda ya da sterilizasyon yetersizliğinde enfeksiyon riski de söz konusu olabilir. Bu tür durumlar, çocuğun ilerleyen dönemlerde hem estetik hem de işlevsel sağlık sorunları yaşamasına yol açabilir. Sünnet işleminin uzman hekimler tarafından steril ve güvenli bir ortamda yapılması bu riskleri en aza indirir.
Sünnet Olacak Çocuk Nasıl Hazırlanmalı?
Anlayabilecek yaştaki çocuklarla sünnet kararı birlikte alınmalıdır. Çocuğun bu konuda çevre ve arkadaşları tarafından yanlış bilgilendirilmesine meydan verilmeden konu anlayacağı basitlikte anlatılmalı, konuşma ile sünnet arasındaki süre de kısa tutulmalıdır.
Operasyondan önce ilgili hekim tarafından muayene edilmelidir. Böylece hem operasyon sırasında karşılaşılabilecek sürprizlerden (örn: doğuştan sünnetlilik-hipospadias gibi) kaçınılmış ve gerekli kan tahlilleri istenmiş olacaktır, hem de çocuk ve aile birinci ağızdan operasyon ile ilgili ayrıntıları öğrenme fırsatını bulacaklardır.
Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar
Doğuştan sünnetli veya halk arasında peygamber sünnetli olarak bilinen hipospadias durumunda kesinlikle sünnet yapılmamalıdır. Hipospadias, idrar deliğinin penisin ucunda değil başka bir yerde bulunması durumudur ve bu hastalığın düzeltilmesi için ameliyat gereklidir. Hipospadias tedavisinde sünnet derisi genellikle bu düzeltici ameliyatta kullanıldığından, bu durumdaki çocukların sünnet edilmesi tedavi sürecini olumsuz etkileyebilir.
Eğer ailede kan hastalıkları veya kanamaya yatkınlık öyküsü varsa, çocukta belirgin bir yakınma olmasa bile doktora danışılmadan sünnet işlemi yapılmamalıdır. Çocuğun düşme, diş çekimi sonrası uzun süre kanaması, iğne veya darbe sonrası büyük şişlik ve morarma oluşması, sık sık diş eti veya burun kanaması gibi belirtileri varsa sünnet öncesinde kan testleri yapılması şarttır. Bu tür durumlar kanama bozukluğuna işaret edebilir ve cerrahi bir işlem öncesinde kanama risklerinin kontrol altına alınması önemlidir.
Ek olarak, çocuğun veya aile bireylerinin sahip olduğu kronik hastalıklar, daha önce geçirilmiş önemli rahatsızlıklar veya cerrahi işlemler sünneti yapacak doktor tarafından mutlaka bilinmelidir. Bu bilgiler ışığında hekim, sünnet öncesinde gerekli önlemleri alarak olası tehlikeli durumların önüne geçebilir.