FOR INTERNATIONAL PATIENTS
Plasenta Nedir?
Plasenta , hamilelik boyunca anne ve bebek arasında hayati bir köprü görevi gören, rahim içinde gelişen ve bebeğin beslenmesini, oksijen alımını sağlayan özel bir organdır. Plasenta, gebeliğin erken dönemlerinde embriyonik hücrelerden gelişir ve gebelik süresince büyümeye devam eder. Hem anne hem de bebek için temel bir besin ve oksijen kaynağı olan plasenta, bebeğin sağlıklı gelişimi için kritik bir rol oynar.
Plasenta, temel olarak anne kanı ve bebek kanı arasında doğrudan bir temas olmadan maddelerin değiş tokuşunu sağlar. Bu süreç, bebeğin kordon bağı aracılığıyla plasentaya bağlanması sayesinde gerçekleşir. Plasenta, fetüs ve rahim duvarı arasında yer alır ve anne kanındaki oksijen, besin maddeleri ve antikorlar gibi hayati bileşenleri bebeğe taşırken, fetüsün ürettiği atık ürünleri anne dolaşımına geçirir. Bu sayede bebek, gerekli olan tüm maddeleri alırken, karbondioksit ve atıklar da plasenta yoluyla anneye ulaştırılarak vücuttan atılır.
Plasentanın yapısı, kan damarları açısından zengindir ve anne ile bebek arasındaki madde alışverişini en verimli şekilde gerçekleştirecek şekilde özelleşmiştir. Plasenta, iki ana bölümden oluşur: fetüs kısmı ve maternal kısmı. Fetüs kısmı, kordon bağı ile bebeğe bağlıdır ve kordon bağı içindeki damarlar aracılığıyla bebeğe besin ve oksijen taşır. Maternal kısım ise rahim duvarına yapışır ve anne kanından besin maddelerinin ve oksijenin alınmasını sağlar. Plasentanın yapısındaki koryon villusları, anne kanı ile bebeğin kanı arasında büyük bir temas yüzeyi oluşturarak madde alışverişini maksimum düzeye çıkarır.
Gebeliğin başında plasenta, embriyonik hücrelerden gelişir ve ilerleyen haftalarda rahim duvarına tutunur. Hamilelik boyunca bebeğin ihtiyaçlarına göre büyümeye ve gelişmeye devam eder. Bu gelişim süreci hormon üretme görevini de kapsar. Plasenta, östrojen ve progesteron gibi hormonlar üreterek rahimdeki kan akışını düzenler ve bebeğin sağlıklı bir şekilde gelişmesini destekler. Ayrıca, bebeği bazı enfeksiyonlardan koruyan antikorları da transfer ederek, bağışıklık sisteminin güçlenmesine katkıda bulunur.
Plasentanın Görevleri Nelerdir?
Plasenta, gebelik boyunca anne ile bebek arasında hayati bir bağ kuran, çok önemli bir organdır. Anne kanıyla bebek arasındaki madde alışverişini sağlayarak bebeğin sağlıklı bir şekilde gelişmesini destekler. Plasentanın görevleri şunlardır:
- Besin ve oksijen taşınmasını sağlamak,
- Atık maddelerin bebeğin kanından uzaklaştırılması,
- Anne kanında bulunan antikorların bebeğe geçmesini sağlamak,
- Hormon üretimini gerçekleştirmek (özellikle hCG, progesteron ve östrojen),
- Anne ile bebek arasındaki kan dolaşımını düzenlemek,
- Bebeği toksinlerden ve zararlı maddelerden korumak,
- Bebekte bağışıklık sisteminin gelişmesine katkıda bulunmak.
Plasentanın Gebelikteki Önemi
Plasenta, gebelik boyunca anne ile bebek arasında hayati bir köprü görevi görür. Anne ile bebek arasındaki madde alışverişini sağlayarak bebeğin sağlıklı bir şekilde gelişmesine katkıda bulunur. Plasentanın gebelikteki önemi şu şekildedir:
- Bebeğin beslenmesini ve oksijen alımını sağlamak,
- Atık maddelerin bebeğin kanından uzaklaştırılmasına yardımcı olmak,
- Bebekte bağışıklık sisteminin güçlenmesini desteklemek,
- Anne kanında bulunan antikorları bebeğe geçirerek enfeksiyonlara karşı koruma sağlamak,
- Gebelik hormonlarını (hCG, östrojen ve progesteron) üreterek gebeliğin devamlılığını sağlamak,
- Amniyon sıvısının miktarını ve bileşimini dengelemek,
- Anne ve bebek arasındaki kan dolaşımını düzenlemek.
Plasenta ile İlgili Yaygın Sorunlar
Plasenta, gebelik sürecinde önemli bir rol oynasa da bazı durumlarda çeşitli sorunlar ortaya çıkabilir. Bu sorunlar hem anne hem de bebeğin sağlığını etkileyebilir ve gebelik sürecinde dikkatle izlenmelidir. Plasenta ile ilgili yaygın sorunlar şunlardır:
- Plasenta previa : Plasentanın rahim ağzını kısmen veya tamamen kapatması durumu,
- Plasenta dekolmanı : Plasentanın, doğumdan önce rahim duvarından kısmen veya tamamen ayrılması,
- Plasenta akreata : Plasentanın, rahim duvarına normalden daha derin bir şekilde yapışması,
- Plasental yetmezlik : Plasentanın, bebeğe yeterli miktarda besin ve oksijen taşıyamaması,
- Plasenta enfarktüsü : Plasentanın bir kısmının kan akışının azalması veya kesilmesi sonucu hasar görmesi,
- Plasenta kistleri ve tümörleri : Plasentada kist oluşumu veya nadir de olsa tümör gelişimi,
- Plasentanın erken yaşlanması : Plasentanın normalden daha hızlı yaşlanarak fonksiyonlarını tam olarak yerine getirememesi.
Plasenta Previa Nedir?
Plasenta previa, plasentanın rahim ağzını tamamen veya kısmen kapattığı bir durumdur. Normal bir hamilelikte plasenta, rahmin üst kısmında yer alır; ancak plasenta previa durumunda, plasenta rahmin alt kısmına yerleşir ve doğum kanalını tıkayabilir. Bu durum genellikle üçüncü trimesterde kanama ile kendini gösterir ve acil tıbbi müdahale gerektirebilir. Plasenta previa teşhisi konan anne adaylarının çoğunlukla yatak istirahati önerilir ve durumun ciddiyetine bağlı olarak sezaryen doğum planlanabilir.
Plasenta Dekolmanı Nedir?
Plasenta dekolmanı, plasentanın rahim duvarından erken ayrılmasıyla karakterize edilen ciddi bir durumdur. Normalde, plasenta doğumdan hemen sonra rahimden ayrılır; ancak plasenta dekolmanı durumunda, bu ayrılma doğumdan önce meydana gelir. Bu, bebeğe giden oksijen ve besin akışını kesebilir ve anne için şiddetli kanamalara yol açabilir. Plasenta dekolmanı belirtileri arasında karın ağrısı, sırt ağrısı, şiddetli vajinal kanama ve rahimde sertleşme bulunur. Durumun şiddetine göre acil tıbbi müdahale ve genellikle erken doğum gerekebilir.
Plasentanın Erken Yaşlanması
Plasentanın erken yaşlanması ise, plasentanın normalden daha erken bir dönemde yapısal olarak bozulması anlamına gelir. Bu durum, bebeğe gerekli olan kan akışını ve besin desteğini kısıtlayabilir, bu da bebeğin gelişimini olumsuz yönde etkileyebilir. Plasentanın erken yaşlanması genellikle hamileliğin son dönemlerinde ultrasonla teşhis edilir ve anne adayının durumu yakından takip edilir. Bu durumda, doktorlar genellikle anne ve bebeğin sağlığını korumak amacıyla erken doğum planları yapabilir.
Plasenta Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Plasenta Normalde Ne Zaman Oluşur?
Plasenta normalde hamileliğin 4. haftasında oluşmaya başlar ve 12. haftaya kadar tamamen gelişir.
Plasenta Hangi Hafta Tam Gelişmiş Olur?
Plasenta, gebeliğin 12. haftasında tam olarak gelişmiş ve işlevsel hale gelir.
Plasentanın Sağlıklı Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?
Plasentanın sağlıklı olup olmadığı, ultrason ile yapılan kontrollerde büyüklüğü, konumu, yapısı ve kan akışı değerlendirilerek anlaşılır. Ayrıca, doktorlar doppler ultrason ve kan testleri gibi ek tetkiklerle plasentanın işlevini ve bebeğe yeterli oksijen ile besin sağladığını kontrol ederler.
Plasenta Anomalileri Nelerdir?
Plasenta anomalileri; plasenta previa (plasentanın rahim ağzını kapatması), plasenta akreata (plasentanın rahim duvarına yapışması), plasenta abruption (plasentanın rahim duvarından erken ayrılması) ve plasenta increta veya percreta (plasentanın rahim duvarını aşırı derecede istila etmesi) gibi durumları içerir.
Plasenta Doğumdan Sonra Ne Yapılır?
Doğumdan sonra plasenta genellikle plasentanın doğumu (doğumun 3. evresi) sırasında anne tarafından doğal bir şekilde rahimden atılır. Bu süreçte doktor veya ebe, plasentanın tamamen çıktığını ve rahimde parça kalmadığını kontrol eder. Plasenta, gerekli görülürse incelenir ve daha sonra tıbbi atık olarak uygun şekilde imha edilir.
Plasenta, Bebekte Hangi Durumları Etkileyebilir?
Plasenta, bebeğe oksijen ve besin sağladığı için sağlığı bebeğin büyüme ve gelişimini doğrudan etkiler. Plasenta sorunları, bebeğin düşük doğum ağırlığı, gelişim geriliği, erken doğum, oksijen yetersizliği gibi durumlarla karşılaşmasına neden olabilir. Ayrıca, ciddi plasenta anomalileri bebekte fetal distrese ve doğum risklerine yol açabilir.