Pelvisin Anatomik Yapısı ve Bölümleri
Pelvis (leğen kemiği), alt karın bölgesinde yer alan kemik yapısıyla vücudun omurga ile bacaklar arasında bir bağlantı sağlar. İlium, iskiyum ve pubis adı verilen üç ana kemikten oluşur. Bu kemikler pelvik kuşağı oluşturarak hem organları korur hem de vücut ağırlığını bacaklara dengeli bir şekilde aktarır. Pelvis, üreme organları, mesane ve bağırsakların bir kısmını barındıran koruyucu bir çatı görevi de görür. Erkek ve kadın anatomisinde farklılık gösteren pelvis yapısı, doğum gibi özel işlevler için kadınlarda daha geniş ve yuvarlaktır.
Pelvisin anatomik bölümleri şunlardır:
- İlium: Pelvisin geniş ve kanat benzeri üst bölgesi.
- İscium: Pelvisin alt ve arka kısmında yer alan kemik bölümü.
- Pubis: Pelvisin ön kısmında bulunan ve iki tarafın birleştiği kemik bölümü.
Pelvisin İşlevleri Nelerdir?
Leğen kemiği olarak da bilinen pelvis, iç organların korunmasını sağlar; mesane, bağırsaklar ve üreme organları gibi hassas yapıları çevreler ve korunmasını sağlar. Omurganın alt kısmını sabitler ve vücut ağırlığını bacaklara dengeli bir şekilde iletir, bu sayede yürüme, koşma ve oturma gibi hareketler sağlıklı bir şekilde gerçekleşir.
Pelvisin başlıca işlevleri şunlardır:
- Destek ve koruma: İç organları darbelere karşı korur.
- Hareket ve denge: Yürüme ve koşma gibi aktivitelerde denge sağlar.
- Doğum kanalı görevi: Kadınlarda, doğum sırasında genişleyerek doğum kanalının oluşmasına yardımcı olur.
Pelvis İçerisinde Bulunan Organlar
Pelvis, üreme, boşaltım ve sindirim sistemine ait hayati organları barındıran koruyucu bir bölgedir. Kadınlarda rahim, yumurtalıklar, fallop tüpleri gibi üreme organlarının yanı sıra mesane ve rektum gibi boşaltım ve sindirim sistemine ait yapılar bulunur.
Rahim (Uterus)
Rahim, kadın üreme sisteminin en önemli organlarından biridir. Pelviste yer alır ve hamilelik süresince fetüsün gelişimine olanak tanır.
Yumurtalıklar
Yumurtalıklar, yumurta hücrelerinin üretildiği ve hormonların salgılandığı küçük organlardır. Pelvisin iki yanında yer alır.
Fallop Tüpleri
Fallop tüpleri, yumurtalıkları rahime bağlayan ince tüplerdir. Döllenme süreci burada gerçekleşir.
Serviks (Rahim Ağzı)
Serviks, rahmin vajinaya açıldığı dar bir kanaldır. Doğum sırasında genişleyerek doğum yolunu oluşturur.
Vajina
Vajina, dış genital organları rahim ile bağlayan kaslı bir kanaldır. Cinsel ilişki ve doğum esnasında işlev görür.
Mesane
Mesane, idrarı depolayan ve boşaltım sürecinde aktif rol alan kaslı bir organdır. Pelvisin ön kısmında bulunur.
Rektum
Pelvisin arka kısmında yer alan rektum, sindirim sisteminin son bölümüdür ve dışkıyı depolayarak anüse iletir.
Üretra
Üretra, mesaneden idrarın dışarı atılmasını sağlayan ince bir kanaldır. Kadınlarda kısa, erkeklerde daha uzundur ve pelviste konumlanır.
Kadın ve Erkek Pelvisi Arasındaki Farklar
Kadınların pelvis yapısı daha geniş ve ovaldir. Erkeklerin pelvis yapısı ise daha dardır ve kalp şeklindedir. Bu farklar kadınların doğum süreci ve vücut ağırlığının taşınması gibi fonksiyonlardan kaynaklanır.
Kadın ve erkek pelvisi arasındaki başlıca farklar şu şekildedir:
Özellik | Kadın Pelvisi | Erkek Pelvisi |
Pelvis Genişliği | Daha geniş ve oval yapıdadır, doğuma uygundur. | Daha dar ve kalp şeklindedir. |
Pubik Açı | Geniş açıya sahiptir. (80-85 derece) | Daha dar açıya sahiptir. (50-60 derece) |
Pelvik İskelet Şekli | Hafif ve ince kemik yapısına sahiptir. | Kalın ve ağır kemik yapısına sahiptir. |
Sakrum | Geniş, kısa ve daha düz yapıdadır. | Dar ve kavisli yapıdadır. |
Pelvik Kaslar ve Pelvik Tabanın Rolü
Pelvik kaslar, pelvis tabanında yer alan kas gruplarıdır. Vücudun alt karın bölgesini destekler. Pelvik taban ise iç organların korunmasında ve idrar, dışkı, cinsel işlevler gibi fonksiyonların yerine getirilmesinde rol oynar. Bu kas grupları; idrar torbası (mesane), rahim, bağırsak ve rektum gibi organları sabit tutarak onların işlevlerini yerine getirmesine yardımcı olur.
Pelvik tabanın görevleri şu şekilde özetlenebilir:
- Mesane, rahim ve bağırsakları korur ve destekler.
- İdrar ve dışkı kontrolünü sağlar, bu sayede idrar ve dışkı kaçırma önlenir.
- Kadınlarda pelvik taban kasları doğum sırasında genişler, bebeğin doğum kanalından geçmesine yardımcı olur.
- Hem erkeklerde hem de kadınlarda cinsel işlevlerin sağlıklı yürütülmesinde etkilidir.
Pelvik kasların düzenli olarak güçlendirilmesi, pelvik organ sarkması, idrar kaçırma ve bel ağrısı gibi sorunların önlenmesine yardımcı olur. Pelvik tabanı güçlendirmek için Kegel egzersizleri uygulanabilir. Bu egzersizler idrar kaçırma gibi problemleri en aza indirebilir.
Pelvik Ağrı Nedir ve Belirtileri Nelerdir?
Pelvik ağrı alt karın bölgesinde hissedilir. Kadınlarda adet döngüsü, üreme organları, idrar yolları ve sindirim sistemi problemleriyle ilişkili olabilir. Kronik ya da ani gelişen pelvik ağrılar günlük hayatı etkileyebilir. Kronik pelvik ağrı, altı aydan uzun sürer ve sürekli hissedilir. Akut pelvik ağrı ise ani başlangıçlıdır ve genellikle kısa sürer. Enfeksiyon veya travma kaynaklı olabilir. Siklusla ilişkili pelvik ağrısı ise adet döngüsü sırasında ortaya çıkan ağrılardır ve hormonlarla ilişkilidir.
Pelvik ağrının belirtileri genellikle şu şekildedir:
- Alt karın bölgesinde sürekli ya da aralıklı ağrı
- Vajina, rektum veya bel bölgesine yayılan ağrı
- İdrar yaparken yanma veya zorlanma hissi
- Cinsel ilişki sırasında ağrı (disparoni)
- Adet dönemlerinde şiddetlenen kramplar
- Sindirim problemleri ve kabızlık
Pelvis Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Pelvis kemikleri nelerdir?
Beş ayrı kemik pelvisi oluşturmak için birleşir. Pelvis kemikleri sakrum, koksiks, ilium, iskiyum ve pubis kemiklerinin birleşiminden oluşur.
Pelvis ağrısı neden olur?
Pelvik ağrı yaralanma veya inflamasyon kaynaklı nedenlerden kaynaklanabilir. Akut pelvik ağrı, dış gebelik veya burkulmuş yumurtalık riski gibi ani durumlara bağlı olarak gelişir. Kronik pelvik ağrı ise adet krampları veya endometriozsiz gibi uzun süreli hastalıklardan kaynaklanabilir.
Pelvis kırığı nedir ve nasıl tedavi edilir?
Pelvis kırığı, pelvisi oluşturan kemiklerden bir veya daha fazlasında çatlak oluştuğunda meydana gelir. Stabil bir kırıkta dinlenme, koltuk değneği, yürüteç veya tekerlekli sandalye kullanılabilir.
Pelvis bölgesi nerede bulunur?
Pelvis, alt karın bölgesinde kaçla kemikleri arasında yer alır. Omurganın en alt kısmındandır.
Pelvis MR'ı hangi durumlarda çekilir?
Pelvis MR’ı ağrı, enfeksiyon, kanser veya anormal kitlelerin değerlendirilmesi amacıyla çekilebilir.
Pelvis ağrısı hamilelikte neden olur?
Hamilelikte pelvis ağrısı genellikle rahim genişlemesi, hormon değişiklikleri ve eklemlerdeki gevşemeden kaynaklanır.
Pelvik iltihap nedir?
Pelvik inflamatuar hastalık yani pelvik iltihap, üreme organlarının enfeksiyonudur ve antibiyotiklerle tedavi edilir.
Pelvis kırığı iyileşme süreci ne kadar sürer?
Pelvis kırıkları durumun ciddiyetine göre 8-12 hafta arasında iyileşebilir.
Pelvis ameliyatı ne zaman gereklidir?
Pelvis ameliyatı, kırıklar, tümörler veya doğuştan gelen yapısal sorunlar nedeniyle gerekli olabilir.
Pelvik taban kasları nasıl gevşetilir?
Pelvik taban kasları, derin nefes egzersizleri ve yoga gibi rahatlama teknikleriyle gevşetilebilir.
Pelvik taban disfonksiyonu nedir?
Pelvik taban disfonksiyonu, pelvik kasların düzgün çalışmaması durumudur ve idrar kaçırma gibi sorunlara yol açar.
Pelvis ağrısına hangi doktor bakar?
Pelvis ağrısı için jinekolog, ürolog veya ortopedistlere başvurulabilir.
Pelvis neden genişler veya daralır?
Pelvis, doğum gibi süreçlerde genişleyebilir, bazı anatomik farklılıklar da dar veya geniş olmasına yol açabilir.
Pelvis hangi organları içerir?
Pelvis içinde mesane, rahim, bağırsak ve rektum gibi organlar yer alabilir.
Pelvik egzersizler nelerdir?
Pelvik egzersizler arasında Kegel egzersizleri, köprü hareketi ve squat hareketleri bulunabilir.