Orta Kulak Cerrahisi Nedir? Ameliyat Türleri ve Süreci

Orta Kulak Cerrahisi Nedir?

Orta kulak cerrahisi , kulak zarı ve işitme kemikçiklerini içeren orta kulaktaki yapısal sorunları tedavi etmek, kronik enfeksiyonları gidermek veya işitme kaybını düzeltmek amacıyla uygulanan cerrahi işlemlerin genel adıdır. Orta kulak cerrahisi kapsamına giren ameliyatlar arasında, kulak zarındaki deliklerin onarımını sağlayan myringoplasti ve timpanoplasti, işitme kemikçiklerini yeniden yapılandıran osiküloplasti, otoskleroz tedavisinde uygulanan stapedektomi ve enfekte mastoid hücreleri temizlemek için yapılan mastoidektomi yer alır. Endoskopik teknikler ve lazer destekli cerrahi gibi yenilikler, daha az invaziv prosedürler sunarak başarı oranlarını artırmaktadır.

Orta Kulak Cerrahisi Hangi Durumlarda Yapılır?

Orta kulak cerrahisi kapsamındaki ameliyatlar işitme kaybını düzeltmek, kronik enfeksiyonları tedavi etmek ve orta kulak yapılarının bütünlüğünü koruyarak ortaya çıkabilecek sorunları önlemek açısından büyük önem taşır.

Cerrahi girişimler, kulak zarındaki delikleri kapatmak (myringoplasti, timpanoplasti), hasarlı işitme kemikçiklerini onarmak veya değiştirmek (osiküloplasti) ve otoskleroz gibi hastalıklarda işitme fonksiyonunu geri kazandırmak (stapedektomi) gibi hedeflere yöneliktir. Bununla birlikte mastoidektomi ile enfekte mastoid hücrelerin temizlenmesi sağlanarak enfeksiyonun yayılması önlenir. Günümüzde gelişen cerrahi teknikler ve endoskopik yöntemler sayesinde bu işlemler daha az invaziv hale gelmiş, iyileşme süreci kısalmış ve başarı oranları artmıştır.

Orta kulak cerrahisinin uygulandığı durumlar şunlardır:

• Kronik orta kulak iltihabı (kronik otitis media) nedeniyle kulak zarında delinme veya enfeksiyonun yayılma riski.
• Kulak zarında delik (timpanik perforasyon) oluşması durumunda zarın onarılması (myringoplasti, timpanoplasti).
• İşitme kemikçiklerinde hasar (osiküler disfonksiyon) nedeniyle işitme kaybı gelişmesi (osiküloplasti).
• Otoskleroz gibi kemik yapılarını etkileyen hastalıklarda işitme kaybını düzeltmek için stapedektomi yapılması.
• Kolesteatom gibi agresif büyüyen kistik yapıların varlığı ve orta kulağa zarar verme riski.
• Mastoidit gibi enfeksiyonların mastoid kemiklere yayılması durumunda mastoidektomi ile iltihaplı dokunun temizlenmesi.
• Orta kulakta sıvı birikimi (efüzyonlu otitis media) nedeniyle tüp yerleştirilmesi.
• Travmaya bağlı işitme kaybı veya kulak yapılarının zarar görmesi durumunda rekonstrüktif cerrahi uygulanması.

Orta Kulak Cerrahisi Türleri Nelerdir?

Orta kulak cerrahisi, hastanın ihtiyacına göre myringoplasti, timpanoplasti, osiküloplasti, stapedektomi, stapedotomi, mastoidektomi ve endoskopik orta kulak cerrahisi gibi farklı teknikler ve prosedürler içeren çeşitli türlere ayrılır.

Myringoplasti, kulak zarındaki küçük deliklerin kapatılmasını sağlarken, daha kapsamlı bir işlem olan timpanoplasti hem kulak zarını hem de işitme kemikçiklerini onarmaya yönelik uygulanır. Osiküloplasti, hasarlı işitme kemikçiklerinin yeniden yapılandırılması veya değiştirilmesiyle işitme fonksiyonunu geri kazandırmayı amaçlar. Otoskleroz gibi hastalıklarda kullanılan stapedektomi ve stapedotomi ise hareket kabiliyetini kaybetmiş üzengi (stapes) kemiğinin çıkarılması veya düzeltilmesini içerir. Mastoidektomi, kronik enfeksiyonların tedavisi için mastoid kemiğindeki hastalıklı dokuların temizlenmesini sağlarken, endoskopik orta kulak cerrahisi daha az invaziv bir yaklaşım sunarak iyileşme sürecini hızlandırır.

Orta kulak cerrahisinde uygulanan yöntemler şu şekildedir:

• Miringoplasti (Kulak zarı delik onarımı).
• Timpanoplasti (Kulak zarı ve orta kulak onarımı).
• Osiküloplasti (İşitme kemikçiklerinin onarımı).
• Stapedektomi (Otoskleroz tedavisi).
• Stapedotomi (Stapes hareketinin yeniden kazandırılması).
• Mastoidektomi (Enfekte mastoid hücrelerin temizlenmesi).
• Endoskopik orta kulak cerrahisi (Minimal invaziv yaklaşım).

Myringoplasti (Kulak Zarı Delik Onarımı)

Myringoplasti, kulak zarında küçük deliklerin veya yırtıkların cerrahi olarak kapatılmasını sağlayan bir işlemdir. Bu işlemde genellikle hastanın kendi dokusundan alınan bir yama kullanılarak zar onarılır. Myringoplasti, işitme kaybını önlemeye yardımcı olur ve kulak enfeksiyonlarının tekrarlamasını engeller. Genellikle lokal anestezi altında yapılan bu operasyon, minimal invaziv bir yöntem olması sayesinde hızlı iyileşme süresi sunar.

Timpanoplasti (Kulak Zarı ve Orta Kulak Onarımı)

Timpanoplasti, kulak zarında meydana gelen büyük perforasyonların onarılması ve orta kulaktaki işitme mekanizmasının düzeltilmesini amaçlayan daha kapsamlı bir cerrahi işlemdir. Bu operasyon sırasında, yalnızca kulak zarı değil, aynı zamanda işitme kemikçiklerinde hasar olup olmadığı da kontrol edilir. Gerekirse osiküloplasti ile işitme kemikçikleri de onarılabilir. Genel anestezi altında gerçekleştirilen timpanoplasti, orta kulak sağlığını koruyarak işitme fonksiyonunun yeniden kazanılmasını sağlar.

Osiküloplasti (İşitme Kemikçiklerinin Onarımı)

Osiküloplasti, orta kulaktaki üç küçük işitme kemiği (malleus, inkus, stapes) hasar gördüğünde yapılan bir rekonstrüksiyon cerrahisidir. Kronik enfeksiyonlar, travmalar veya otoskleroz gibi hastalıklar kemikçiklerin hareketini kısıtlayarak işitme kaybına neden olabilir. Bu operasyon sırasında, hastanın kendi kemik dokusu veya biyouyumlu protezler kullanılarak işitme zinciri yeniden yapılandırılır. Başarı oranı yüksek olan osiküloplasti, işitme fonksiyonunun büyük ölçüde iyileştirilmesine yardımcı olur.

Stapedektomi (Otoskleroz Tedavisi)

Stapedektomi, otoskleroz nedeniyle hareket kabiliyetini kaybeden stapes kemiğinin tamamen çıkarılarak yerine protez yerleştirilmesini içeren bir cerrahi işlemdir. Otoskleroz hastalığında stapes kemiği sertleşerek iç kulağa ses iletimini engeller ve işitme kaybına yol açar. Stapedektomi sayesinde bu kemik çıkarılır ve protezle değiştirilerek işitme fonksiyonu büyük ölçüde düzeltilir. Lazer destekli tekniklerle gerçekleştirilen modern stapedektomi prosedürleri, daha güvenli ve başarılı sonuçlar sunmaktadır.

Stapedotomi (Stapes Hareketinin Yeniden Kazandırılması)

Stapedotomi, stapedektomiye benzer bir cerrahidir ancak burada stapes kemiği tamamen çıkarılmaz, sadece bir pencere açılarak protez yerleştirilir. Bu yöntem, stapesin iç kulağa temas eden taban kısmının korunmasını sağlayarak işitme mekanizmasını daha doğal bir şekilde restore eder. Stapedotomi, otosklerozun ilerlemesini durdurmaya ve işitme kaybını önemli ölçüde azaltmaya yönelik etkili bir yöntemdir.

Mastoidektomi (Enfekte Mastoid Hücrelerin Temizlenmesi)

Mastoidektomi, mastoid kemiğinde bulunan enfekte veya hastalıklı hava hücrelerinin cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Genellikle kronik kulak enfeksiyonları ve kolesteatoma gibi ciddi orta kulak hastalıklarını tedavi etmek için uygulanır. Bu operasyon sırasında cerrah, hastalıklı dokuları temizleyerek enfeksiyonun yayılmasını önler. Gelişmiş endoskopik yöntemler sayesinde mastoidektomi artık daha az invaziv hale gelmiş ve iyileşme süreci hızlanmıştır.

Endoskopik Orta Kulak Cerrahisi (Minimal İnvaziv Yaklaşım)

Endoskopik orta kulak cerrahisi, kulak kanalına yerleştirilen ince ve yüksek çözünürlüklü bir kamera yardımıyla gerçekleştirilen minimal invaziv bir prosedürdür. Bu yöntem, geleneksel mikroskobik cerrahiye göre daha geniş bir görüş alanı sağlayarak daha küçük kesilerle işlem yapma imkanı tanır. Özellikle timpanoplasti, kolesteatoma cerrahisi ve osiküloplasti gibi işlemlerde kullanılan endoskopik teknikler, hastalar için daha hızlı iyileşme süresi ve düşük komplikasyon riski sunmaktadır.

Orta Kulak Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Orta kulak ameliyatı, hastanın durumuna ve uygulanacak cerrahi tekniğe bağlı olarak lokal veya genel anestezi altında gerçekleştirilir. Cerrah, kulak kanalından veya kulak arkasından küçük bir kesi yaparak orta kulağa erişir. İşlem sırasında kulak zarı onarılabilir (miringoplasti, timpanoplasti), işitme kemikçikleri yeniden yapılandırılabilir (osiküloplasti) veya enfekte dokular temizlenebilir (mastoidektomi).

Otoskleroz tedavisinde ise stapes kemiği çıkarılarak protez yerleştirilir (stapedektomi, stapedotomi). Endoskopik yöntemler, daha az invaziv bir yaklaşım sunarak iyileşme sürecini hızlandırır. Ameliyat sonrası hasta, doktorun önerdiği bakım talimatlarına uyarak belirlenen sürede iyileşir.

• Anestezi uygulaması – Çoğu orta kulak ameliyatı genel anestezi altında gerçekleştirilir, bazı durumlarda lokal anestezi de tercih edilebilir.
• Cerrahi kesinin açılması – Kulak kanalından (endoskopik veya mikroskobik yöntemle) veya kulak arkasından (retroauriküler kesi) cerrahi giriş yapılır. Ameliyatın türüne bağlı olarak ilgili bölgeye ulaşılır.
• Orta kulak yapılarının onarılması veya müdahale edilmesi – Kulak zarındaki delik onarılabilir (myringoplasti, timpanoplasti), işitme kemikçikleri onarılabilir veya protezle değiştirilebilir (osiküloplasti), otoskleroz hastalığında üzengi kemiği çıkarılıp yerine protez konulabilir (stapedektomi), kronik enfeksiyon veya kolesteatom durumunda mastoid hücreleri temizlenebilir (mastoidektomi) veya orta kulakta sıvı birikimi varsa ventilasyon tüpü takılabilir.
• Doku kapatma ve ameliyatın sonlandırılması – Onarılan dokular sabitlenir, kesi bölgesi dikilir veya kapatılır. Kulak kanalına tampon veya koruyucu bir materyal yerleştirilir.
• Ameliyat sonrası takip ve iyileşme – Hasta anesteziden uyandırılarak bir süre gözlem altında tutulur. İlk günlerde baş dönmesi, hafif ağrı veya kulakta dolgunluk hissi olabilir. İşitmenin tam düzelmesi birkaç hafta veya ay sürebilir. Kulak kuru tutulmalı ve darbelerden korunmalıdır.

Orta Kulak Ameliyatı Sonrası Süreç

Orta kulak ameliyatı sonrası iyileşme süreci, yapılan cerrahinin türüne bağlı olarak değişmekle birlikte genellikle birkaç hafta sürer. Hastalar, operasyon sonrası bir süre baş dönmesi, hafif ağrı ve kulakta dolgunluk hissi yaşayabilir. İşitme iyileşmesi, özellikle timpanoplasti ve osiküloplasti gibi işlemlerden sonra kademeli olarak gerçekleşir. Ameliyat sonrası dönemde kulak kuru tutulmalı, ağır fiziksel aktivitelerden kaçınılmalı ve burun kuvvetli şekilde sümkürülmemelidir. Doktorun önerdiği antibiyotik ve ağrı kesiciler düzenli kullanılmalı, takip muayenelerine aksatılmadan gidilmelidir. İyileşme sürecinin sorunsuz ilerlemesi için verilen tüm talimatlara uyulması önemlidir.

Orta Kulak Cerrahisinin Riskleri Nelerdir?

Orta kulak cerrahisi, genellikle güvenli bir prosedür olsa da bazı riskler ve komplikasyonlar içerebilir. Enfeksiyon, kanama, kulakta ağrı ve baş dönmesi yaygın görülen yan etkiler arasındadır. Nadir durumlarda işitme kaybı, kulak zarının veya işitme kemikçiklerinin tam olarak iyileşmemesi ve ses iletiminde bozulmalar meydana gelebilir. Ayrıca, orta kulaktan geçen yüz sinirinin zarar görmesi sonucu geçici veya kalıcı yüz felci riski de bulunur. Özellikle stapedektomi gibi işlemler sonrası iç kulakta sıvı kaçağı veya dengesizlik sorunları gelişebilir. Bu riskler, deneyimli cerrahlar tarafından yapılan titiz operasyonlar ve hastanın ameliyat sonrası bakım talimatlarına uymasıyla en aza indirilebilir.

Orta kulak cerrahisinin olası riskleri şunlardır:

• İşitme kaybı – Cerrahi sırasında iç kulak yapıları zarar görebilir ve kalıcı işitme kaybı gelişebilir.
• Baş dönmesi ve denge problemleri – İç kulağın etkilenmesi sonucu ameliyat sonrası geçici veya kalıcı baş dönmesi (vertigo) yaşanabilir.
• Yüz siniri hasarı (fasiyal sinir yaralanması) – Orta kulaktan geçen yüz siniri zarar görebilir ve yüz kaslarında güçsüzlük veya felç oluşabilir.
• Kulak çınlaması (tinnitus) – Ameliyat sonrası yeni veya mevcut çınlama belirtileri artabilir.
• Enfeksiyon ve iltihaplanma – Cerrahi sonrası enfeksiyon gelişme riski bulunur, bu durum antibiyotik tedavisi gerektirebilir.
• Kulak zarı iyileşme problemleri – Zarın tam olarak iyileşmemesi veya tekrar delinmesi mümkündür.
• Tat duyusunda değişiklik – Orta kulaktan geçen "chorda tympani" sinirinin etkilenmesi nedeniyle tat alma duyusunda geçici veya kalıcı değişiklikler olabilir.
• Ameliyatın başarısız olması veya tekrar gerekliliği – İşitme düzelmeyebilir veya zamanla tekrar bozulabilir, bu durumda ek cerrahi müdahaleler gerekebilir.

Orta Kulak Ameliyatı Sonrası Sıkça Sorulan Sorular

Orta Kulak Ameliyatı Sonrası İşitme Ne Zaman Düzelir?

İşitme iyileşmesi ameliyat türüne bağlı olarak değişir ve genellikle birkaç hafta ile birkaç ay arasında sürebilir. Özellikle timpanoplasti ve osiküloplasti gibi işlemlerden sonra tam iyileşme süreci zaman alabilir.

Ameliyattan Sonra Banyo Yapabilir Miyim?

Ameliyattan sonra kulak tamamen iyileşene kadar su ile temas ettirilmemelidir. Genellikle doktorlar, en az 2-4 hafta boyunca kulağı sudan korumanızı önerir.

Ameliyat Sonrası Kulakta Ağrı Olur Mu?

Ameliyat sonrası hafif ağrı ve rahatsızlık hissi normaldir ve genellikle birkaç gün içinde azalır. Doktorun reçete ettiği ağrı kesicilerle bu durum kontrol altına alınabilir.

Günlük Yaşama Ne Zaman Dönebilirim?

Çoğu hasta, ameliyattan 1-2 hafta sonra hafif günlük aktivitelerine dönebilir. Ancak ağır fiziksel aktiviteler ve spor gibi efor gerektiren hareketlerden birkaç hafta boyunca kaçınılmalıdır.

Orta Kulak Ameliyatının Başarı Oranı Nedir?

Orta kulak ameliyatlarının başarı oranı genellikle yüksektir. Timpanoplasti ve osiküloplasti gibi işlemler %85-90 başarı oranına sahipken, stapedektomi gibi ameliyatlarda işitme iyileşme oranı %90’ın üzerindedir.