Oksitosin Nedir? Oksitosin Hormonu Ne İşe Yarar?

Oksitosin Nedir?

Oksitosin, hipofiz bezi tarafından vücuda salgılanan bir hormondur. Oksitosin hormon olmanın yanı sıra nöronlar arasında iletişim sağlayan nörotransmitterlerden biridir. Kalp atış hızı, sindirim ve kan basıncı gibi fizyolojik süreçleri kontrol eden hipotalamusta üretilir. Ardından hipofiz bezi oksitosin hormonunu depolar ve salgılar. Aşk veya bağlanma hormonu olarak da bilinen oksitosin, bağışıklık sisteminden üreme sistemine, sosyal ilişkilerden cinsel uyarılmaya kadar pek çok süreç üzerinde oldukça etkilidir.

Oksitosin Hormonu Ne İşe Yarar?

Oksitosin hormonunun psikolojik ve fizyolojik olarak vücuda pek çok faydası bulunur. Bu hormon sağlıklı biçimde salgılandığında vücutta şu etkiler gözlemlenir:

• Oksitosin hormonu doğumun başlamasını sağlar. Bebek servikse doğru hareket etmeye başladığında beyin oksitosin salgılamak üzere sinyaller gönderir. Oksitosin salgılandıkça rahmin iç duvarındaki hücrelerde kalsiyum artışı ve kasılmalar başlar. Bu sayede bebek dünyaya gelene kadar gereken güçlü kasılmalar devam eder.
• Bebek dünyaya geldikten sonra sütün meme kanallarından meme ucuna taşınmasına yardımcı olur. Bu süreç bebeğin emme hareketiyle meydana gelir. Çünkü bebek süt emmeye başladığında oksitosin hormonu uyarılır. Hormon uyarıldıkça sütün gelmesi kolaylaşır. Emzirme devam ettiği müddetçe hormon salgılanır. Bebeğin süt emmesi bittiğindeyse bir sonraki emzirmeye kadar hormon salınımı durur. Oksitosin hormonuyla kolaylaşan emzirmenin gerçekleşmesi anne ve bebek arasındaki bağı da güçlendirir.
• Bu hormon kortizol, östrojen, testosteron, dopamin, melatonin, serotonin ve endorfin gibi pek çok hormonun üretimini düzenler.
• Oksitosin stres hormonu olan kortizolün salgılanmasını azaltabilir. Kortizolün salgılanması bağışıklık sistemini baskılayarak olumsuz yönde etkiler. Bu bağlamda oksitosin bağışıklık sistemini destekleyerek vücudun hastalıklara karşı daha güçlü bir savunma sistemine sahip olmasını destekler.
• Kortizol seviyesinin yükselmesi depresyon gibi pek çok psikolojik rahatsızlığa neden olabilir. Oksitosin hormonu kortizolün salgılanma oranını azalttıkça stres seviyesinin düşmesine ve psikolojik olarak daha dengeli hissetmeye yardımcı olur.
• Kasların yenilenmesini ve güçlenmesini destekler. Bu sayede ilerleyen yaşlarda kas hastalıklarının görülme ihtimali azalır.
• Bu hormonun salgılanması kaygı seviyesinin azalmasına da katkı sağlar.
• Duygusal bağlılığı ve güven duygusunu destekler. Bu durum da sosyal ve romantik ilişkileri olumlu yönde etkiler.

Oksitosin Eksikliği Nasıl Anlaşılır?

Oksitosin hormonunun yeterli düzeyde olmadığı durumlarda bireylerde fiziksel ve psikolojik birtakım etkiler görülür. Oksitosin eksikliğine işaret eden belirtileri şöyle sıralayabiliriz:

• Sinirlilik,
• Şefkat duygusunda azalma,
• Depresif ruh hâli,
• Orgazma ulaşmada zorlanma,
• Şeker tüketimine karşı artan iştah,
• Kaslarda ağrı,
• Uyku problemleri,
• İletişim sorunları,
• Kaygı seviyesinde artış,
• Doğum sırasında daha az kasılma,
• Emzirme sürecinde sütün az gelmesi,
• Zayıf duygusal bağlar.

Oksitosin Eksikliği Neye Yol Açar?

Oksitosin eksikliği bireyleri farklı biçimlerde etkileyebilir. Vücut için önemli olan bu hormonun eksikliğinde şu durumlar gözlemlenir:

• Oksitosin sayesinde gelişen kasılmalar azalacağı için doğum süreci zorlaşabilir.
• Emme hareketi oksitosin hormonu salınımını tetikleyemez. Bu nedenle oksitosin eksikliği annede emzirme sorunlarına yol açabilir.
• Duygusal bağlılığı olumsuz yönde etkileyebilir. Bu durum anne ve bebek arasındaki bağlanma ilişkisine de yansıyabilir.
• Duygusal bağlılık hissinin zedelenmesi sosyal ilişkileri de şekillendirebilir. Bireyler daha fazla yalnız kalmak isteyebilirler.
• Stresli durumları yönetmek ve stresle baş etmek zor olabilir.
• Depresyon ve anksiyete gibi birtakım psikolojik problemler gelişebilir.

Oksitosin Erkeklerde Var mıdır?

Oksitosin hormonu kadınlarda olduğu gibi erkeklerde de bulunur. Bu hormon kadınlarda ve erkeklerde cinsel uyarılmayı destekler. Kadınlarda cinsel ilişki sırasında uyarılma gerçekleştiğinde oksitosin salgılanmaya başlar. Oksitosin erkeklerdeyse ereksiyonun gerçekleşmesine, sperm sayısını ve spermlerin hareketini artırmaya yardımcı olur. Bu sayede orgazm ve boşalma süreci kolaylaşır.

Erkeklerde ve Kadınlarda Oksitosin En Çok Ne Zaman ve Nereden Salgılanır?

Oksitosin en çok duygusal ve sosyal etkileşimlerin arttığı durumlarda hipofiz bezinden salgılanır. Örneğin, erkeklerde ve kadınlarda cinsel ilişki sırasında salgılanmaya başlar. Annelik hormonu olarak da bilinen bu hormon, kadınlarda doğum başladığında ve emzirme döneminde artış gösterir. "Erkeklerde ve kadınlarda oksitosin hormonu ne zaman ve nereden salgılanır?" sorusunun cevabını da kısaca bu şekilde verebiliriz.

Oksitosin Hormonu Nasıl Artırılır?

Oksitosin hormonu bireyler kendilerini konforlu ve huzurlu hissettiklerinde vücut tarafından salgılanır. Günlük hayatta rahatlıkla uygulanabilecek birkaç yöntem sayesinde bu hormonun artırılması mümkündür.

Temas

Sarılma, kucaklaşma ve masaj gibi fiziksel teması içeren hareketler sosyal ilişkilerin önemli bir parçasıdır. Fiziksel temasa dâhil olan her bir eylemse oksitosin hormonunu artırmaya yardımcı olur. Bunun yanı sıra romantik ilişkilerdeki duygusal ve fiziksel yakın temas da bu hormonun üretimini destekler.

Evcil Hayvan Bakımı

Evcil hayvan bakımı üstlenmek bireylere pek çok konuda yarar sağlar. Hayvanlarla zaman geçirmek ve onlara destek olmak insan vücudunda oksitosin, serotonin ve dopamin hormonlarının seviyelerini yükseltir.

Sağlıklı Beslenme

Sağlıklı beslenme vücutta hormon üretimini doğal olarak destekler. Oksitosin ve diğer hormonların sağlıklı üretimi, vücuda salınımı için beslenmede sebze, meyve ve tam tahıllı gıdalara dengeli biçimde yer verilebilir. Özellikle C vitamini ve magnezyum oksitosin hormonunun salgılanması ve seviyelerinin korunmasıyla doğrudan ilişkilidir. C vitamini hormonun hipofiz bezinden kan dolaşımına salınmasını sağlarken magnezyum vücut için gerekli olan oksitosin seviyelerini korur. Bu bağlamda portakal, limon, kivi, greyfurt gibi C vitamini açısından zengin gıdalar ve tam tahıllar, badem ve kaju gibi magnezyum oranı yüksek besinler tüketmek önemlidir.

Olumlu Duyguları Artırıcı Aktiviteler

Bireylerin günlük yaşamında kendilerini iyi hissedecekleri aktivitelerde bulunması oksitosin, dopamin ve endorfin gibi olumlu duyguları destekleyici hormonların seviyesini artırır. Örneğin aile bireyleriyle vakit geçirmek, arkadaşlarla sosyalleşmek, müzik dinlemek veya keyif veren hobilerle ilgilenmek bu hormonun salgılanmasına katkı sağlayabilir. Olumlu duyguların desteklenmesi de depresyon ve anksiyete riskini de azaltır.

Güneşlenmek

Sağlıklı bir vücut için D vitamini önemli bileşiklerden biridir. Bu vitamin güçlü kemikler ve dişler, dengeli ruh hâli ve bağışıklık sistemi için kritik bir rol oynar. Ayrıca D vitamini oksitosin hormonu üretimini doğrudan etkiler. D vitaminini ideal seviyede tutabilmek ve buna bağlı olarak oksitosin hormonunun salınımını sağlamak için güneşlenmek faydalıdır.

Egzersiz Yapmak

Fiziksel ve psikolojik sağlığa bir dizi faydası bulunan egzersiz yapmanın oksitosin hormonuyla da güçlü bir ilişkisi vardır. Egzersiz yapmak oksitosin seviyelerinin dengeli şekilde artmasına yardımcı olur. Özellikle yoga ve pilates gibi grup hâlinde yapılan sporlara katılmak hem sosyal etkileşimi artırır hem doğrudan oksitosin hormonunun salgılanmasını sağlar.

Oksitosin Çok Fazla Salgılanırsa Ne Olur?

Yüksek oksitosin seviyeleri nadiren görülür. Oksitosin toksisitesi olarak da adlandırılan bu durum, kas kütlesinin artmasına ve buna bağlı olarak rahimde fetüsün tutacak yerinin kalmamasına sebebiyet verebilir. Ayrıca oksitosin hormonu çok fazla salgılandığında 60 yaş üzeri erkeklerde iyi huylu prostat gibi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu durum da idrar yapmada güçlükle kendini gösterebilir. İdrar sorunu yaşayan erkeklerin detaylı kontrolden geçebilmesi için bir hekime başvurması gerekir.

Sıkça Sorulan Sorular

Oksitosin hormonu ilaç olarak alınabilir mi?

Oksitosin hormonu doğum aşamasında doğal yollardan kasılma gerçekleşmediğinde anneye ilaç olarak verilebilir. Bu sayede rahimde kasılmalar artar ve doğal doğum daha kolay gerçekleşir. Ayrıca doğum sonrasında kanama ve ağrı yaşanma ihtimalini azaltabilir.

Oksitosin hormonu kullanmanın yan etkileri nelerdir?

Oksitosin hormonu kullanmanın yaygın olarak görülen yan etkileri mide bulantısı, kusma, daha yoğun veya sık kasılmalardır. Nadiren düzensiz kalp atış hızına, doğumdan sonra uzun süreli aşırı kanamaya, şiddetli baş ağrısına, bulanık görmeye, boyun ve kulak bölgesinde zonklamaya, hâlsizliğe veya denge kurmada güçlüğe neden olabilir. Yenidoğan bebekteyse düzensiz kalp atışına, sarılığa veya göz problemlerine yol açabilir.

Oksitosin ve dopamin arasında nasıl bir ilişki vardır?

Oksitosin salınımı mutluluk hormonu olarak bilinen dopaminin artmasına yardımcı olur. Her iki hormon da sosyal ve romantik ilişkileri dengede tutmayı, güvende hissetmeyi ve bağlanma duygusunu güçlendirmeyi destekler.

Oksitosin seviyeleri gün içinde değişir mi?

Bu hormon sosyal ilişki dinamikleri, yaşam tarzı ve beslenme gibi birçok faktörden etkilenir. Dolayısıyla günlük rutinde gerçekleştirilen aktiviteler hormon seviyelerinin değişmesine neden olur.