Morbid Obezite Nedir, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Morbid Obezite Nedir?

Morbid obezite, aşırı kilo nedeniyle ciddi sağlık sorunlarına yol açan ve yaşam kalitesini önemli ölçüde düşüren bir obezite türüdür. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından tanımlanan bu durum, genellikle vücut kitle indeksi (VKİ) 40 veya daha yüksek olan bireylerde görülür. VKİ, kişinin kilosunun boyunun karesine bölünmesiyle elde edilen bir değerdir ve 40'ın üzerindeki değerler morbid obeziteyi işaret eder. Bu duruma sahip kişiler, obeziteye bağlı komplikasyonlar nedeniyle ciddi sağlık riskleri taşır.

Obezite Sınırı Kaç Kilo?

Obezite sınırı, vücut kitle indeksi (VKİ) kullanılarak belirlenir. VKİ, kilonun (kg) boyun (m) karesine bölünmesiyle hesaplanır. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, VKİ değeri 30 ve üzeri olan bireyler obez olarak kabul edilir. Örneğin, 1.75 metre boyunda bir kişinin obez kabul edilmesi için kilosunun en az 92 kg olması gerekir (VKİ=30). Bu sınır, bireyin sağlığını ciddi şekilde etkileyebilecek düzeyde aşırı kilo anlamına gelir ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir.

Morbid Obezler Nasıl Zayıflar?

Morbid obezite, ciddi sağlık riskleri taşıyan aşırı kilo durumudur ve genellikle multidisipliner bir yaklaşımla tedavi edilir. Tedavi süreci, düşük kalorili diyetler ve düzenli egzersiz programlarıyla başlar. Diyet ve egzersizle yeterli sonuç alınamazsa, ilaç tedavisi ve bariatrik cerrahi (mide küçültme ameliyatları gibi) uygulanabilir. Ayrıca, davranış terapileri ve psikolojik destek, sağlıklı yaşam alışkanlıklarının kazanılmasına yardımcı olur. Morbid obezite tedavisi , bireye özel planlanmalı ve düzenli doktor kontrolleri ile izlenmelidir.

3. Derece Morbid Obez Ne Demek?

3.derece morbid obezite, en şiddetli obezite derecesidir ve VKİ'nin 40 veya daha yüksek olmasıyla tanımlanır. Bu durum, aşırı kilo nedeniyle ciddi sağlık sorunları riskini taşır. 3. derece morbid obezite, kalp hastalıkları , tip 2 diyabet , uyku apnesi ve çeşitli kanser türleri gibi ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. Tedavisi genellikle cerrahi müdahaleler gerektirir ve multidisipliner bir sağlık ekibi tarafından yönetilmelidir. Bu aşamadaki obezitenin tedavisi , hastanın yaşam kalitesini artırmak ve komplikasyonları azaltmak için kritik öneme sahiptir.

Morbid Obezite Belirtileri

Morbid obezite, sadece vücut ağırlığı ile değil, aynı zamanda çeşitli belirtilerle de kendini gösterir. Morbid obezitenin en yaygın görülen belirtileri arasında aşağıdakiler yer alır.

• Aşırı Vücut Yağı: Morbid obezite, vücuttaki yağ miktarının aşırı derecede artmasıyla karakterizedir. Bu durum, vücudun normal işlevlerini yerine getirmesini zorlaştırır ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açar.
• Nefes Darlığı ve Solunum Problemleri: Morbid obez kişiler, genellikle nefes darlığı ve solunum zorlukları yaşarlar. Bu durum, akciğerlerin ve solunum yollarının yağ dokusu tarafından baskılanması sonucu ortaya çıkar. Uyku apnesi, bu kişilerde sık görülen bir solunum problemidir.
• Kronik Yorgunluk: Morbid obezite, günlük aktivitelerde bile aşırı yorgunluk ve enerji eksikliği ile sonuçlanabilir. Bu durum, vücudun normal işlevlerini yerine getirmesi için daha fazla enerji harcamasından kaynaklanır.
• Eklemlerde ve Sırt Bölgesinde Ağrı: Aşırı kilo, eklemlere ve omurgaya ekstra yük bindirir, bu da dizlerde, kalçalarda ve sırt bölgesinde ağrılara neden olabilir. Osteoartrit , morbid obez kişilerde yaygın bir sorundur.
• Hormonal Değişiklikler: Morbid obezite, hormon dengesizliklerine yol açabilir. Kadınlarda, polikistik over sendromu gibi durumlar ortaya çıkabilirken, erkeklerde testosteron seviyelerinde düşüş gözlemlenebilir.
• Psikolojik Sorunlar: Morbid obezite, özgüven kaybı, depresyon ve anksiyete gibi psikolojik sorunlara yol açabilir. Bu durum, sosyal izolasyon ve yaşam kalitesinin düşmesine neden olabilir.
• Cilt Problemleri: Aşırı kilo, cilt katlanmalarına ve sürtünmeye neden olarak cilt enfeksiyonlarına ve tahrişlere yol açabilir. Terleme artışı, cilt enfeksiyonlarına zemin hazırlayabilir.

Morbid Obezite Teşhisi

Morbid obezite, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen ve yaşam kalitesini önemli ölçüde düşüren bir durumdur. Bu nedenle, doğru teşhis ve erken müdahale çok önemlidir. Morbid obezitenin teşhisi, genellikle vücut kitle indeksi (VKİ) ve diğer klinik değerlendirmelerle yapılır. İşte morbid obezitenin teşhisinde kullanılan yöntemler:

• Vücut Kitle İndeksi (VKİ): Morbid obezitenin en yaygın teşhis kriteri, vücut kitle indeksidir (VKİ) . VKİ, kişinin kilosunun boyunun karesine bölünmesiyle elde edilen bir değerdir. VKİ hesaplaması şu formülle yapılır: VKİ değeri 40 veya daha yüksek olan bireyler morbid obez olarak kabul edilir. Ayrıca, VKİ değeri 35-39.9 arasında olup obeziteye bağlı ciddi sağlık sorunları bulunan kişiler de morbid obezite teşhisi alabilir.
• Bel Çevresi Ölçümü: VKİ'nin yanı sıra, bel çevresi ölçümü de morbid obezitenin teşhisinde önemli bir rol oynar. Abdominal obezite, yani karın bölgesinde aşırı yağ birikimi, sağlık risklerini artırır. Erkeklerde 102 cm, kadınlarda ise 88 cm üzerindeki bel çevresi değerleri, yüksek riskli obeziteyi işaret eder.
• Vücut Yağ Oranı Ölçümleri: Vücut yağ oranı, obezitenin derecesini ve dağılımını değerlendirmek için kullanılan bir diğer önemli ölçüttür. Biyoelektrik impedans analizi, DEXA taramaları ve cilt kıvrım kaliperleri gibi yöntemler, vücut yağ oranını belirlemek için yaygın olarak kullanılır. Yüksek vücut yağ oranı, morbid obezitenin bir göstergesi olabilir.
• Kan Testleri ve Metabolik Değerlendirmeler: Morbid obezite, genellikle metabolik sendrom ve insülin direnci gibi durumlarla ilişkilidir. Bu nedenle, kan şekeri, insülin , kolesterol ve trigliserid seviyeleri gibi kan testleri yapılır. Bu testler, obezitenin sağlık üzerindeki etkilerini değerlendirmeye yardımcı olur.
• Tıbbi Geçmiş ve Fizik Muayene: Doktorlar, obezite teşhisinde hastanın tıbbi geçmişini ve fiziksel belirtilerini de dikkate alır. Ailede obezite öyküsü, hastanın kilo geçmişi, yeme alışkanlıkları ve fiziksel aktivite düzeyi gibi faktörler değerlendirilir. Ayrıca, fizik muayene ile kan basıncı, kalp ve akciğer fonksiyonları incelenir.
• Psikolojik Değerlendirme: Morbid obezite, psikolojik faktörlerle de yakından ilişkilidir. Bu nedenle, psikolojik değerlendirmeler yapılabilir. Stres, depresyon ve yeme bozuklukları gibi durumlar, obezitenin yönetimini zorlaştırabilir. Psikolojik destek, tedavi sürecinin önemli bir parçasıdır.

Morbid Obezite Riskleri

Morbid obezite, birçok ciddi sağlık sorunu ve komplikasyonla ilişkilidir. Aşağıda, morbid obezitenin yol açabileceği başlıca riskler ve sağlık sorunları detaylı olarak açıklanmıştır:

• Kalp Hastalıkları: Morbid obezite, kalp hastalıkları riskini önemli ölçüde artırır. Aşırı vücut yağı, kan damarlarını tıkayarak koroner arter hastalığına yol açabilir. Ayrıca, yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol seviyeleri , kalp krizi ve inme riskini artırır.
• Tip 2 Diyabet: Tip 2 diyabet, morbid obezitenin en yaygın komplikasyonlarından biridir. İnsülin direnci, vücudun kan şekeri seviyelerini düzenlemekte zorlanmasına neden olur. Bu durum, kronik yüksek kan şekeri seviyeleri ve diyabet gelişimi ile sonuçlanır.
• Uyku Apnesi ve Solunum Problemleri: Morbid obezite, uyku apnesi ve diğer solunum problemlerine yol açabilir. Uyku apnesi, uyku sırasında solunumun durması veya yüzeysel hale gelmesi durumudur. Bu durum, uyku kalitesini düşürerek gün boyu yorgunluğa neden olabilir.
• Eklem Problemleri: Aşırı kilo, eklemlere ekstra yük bindirerek osteoartrit ve diğer eklem sorunlarına yol açar. Dizler, kalçalar ve bel bölgesi, bu yükten en çok etkilenen bölgeler arasındadır. Bu durum, hareket kabiliyetini kısıtlayarak yaşam kalitesini düşürür.
• Karaciğer Hastalıkları: Morbid obezite, yağlı karaciğer hastalığı riskini artırır. Karaciğerde aşırı yağ birikimi, iltihaplanma ve karaciğer hasarına yol açabilir. Bu durum, siroz gibi ciddi karaciğer hastalıklarına dönüşebilir.
• Kanser: Morbid obezite, çeşitli kanser türlerinin gelişme riskini artırır. Meme kanseri , kolon kanseri , rahim kanseri , böbrek kanseri ve pankreas kanseri , morbid obez bireylerde daha sık görülür. Yağ hücreleri, hormon dengesizliklerine yol açarak kanser hücrelerinin büyümesini teşvik edebilir.
• Psikolojik Sorunlar: Morbid obezite, özgüven kaybı, depresyon ve anksiyete gibi psikolojik sorunlara yol açabilir. Sosyal izolasyon ve damgalama, bu sorunları daha da derinleştirir. Psikolojik destek, morbid obezite tedavisinde önemli bir rol oynar.
• Metabolik Sendromlar: Metabolik sendrom, yüksek tansiyon, yüksek kan şekeri, anormal kolesterol seviyeleri ve abdominal obezite gibi bir dizi sağlık sorununu içeren bir durumdur. Morbid obezite, metabolik sendrom gelişme riskini önemli ölçüde artırır.

Kadınlarda Morbid Obezite

Morbid obezite, kadınlarda ciddi sağlık sorunlarına neden olabilen aşırı kilo durumudur. Genellikle VKİ'nin 40'ın üzerinde olması ile tanımlanır. Kadınlarda morbid obezitenin başlıca nedenleri arasında genetik yatkınlık, hormonal değişiklikler (menopoz, gebelik, PCOS), kötü beslenme alışkanlıkları ve fiziksel aktivite eksikliği bulunur. Bu durum, kalp hastalıkları, tip 2 diyabet, üreme sağlığı problemleri, eklem sorunları ve psikolojik rahatsızlıklar gibi çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir.

Erkeklerde Morbid Obezite

Erkeklerde morbid obezite, aşırı kilo nedeniyle ciddi sağlık riskleri taşıyan bir durumdur ve VKİ'nin 40'ın üzerinde olması ile tanımlanır. Erkeklerde bu durumun başlıca nedenleri arasında genetik yatkınlık, yüksek kalorili diyetler, fiziksel aktivite eksikliği ve hormonal dengesizlikler yer alır. Morbid obezite, kalp hastalıkları, tip 2 diyabet, solunum problemleri, karaciğer hastalıkları ve eklem sorunları gibi sağlık komplikasyonlarına yol açabilir.

Morbid Obez Tedavisi

Morbid obezite, yalnızca aşırı kilo ile değil, aynı zamanda ciddi sağlık riskleri ile de ilişkili bir durumdur. Bu nedenle, morbid obezitenin tedavisi, kapsamlı ve bireye özgü bir yaklaşım gerektirir. Tedavi süreci, genellikle multidisipliner bir ekip tarafından yürütülür ve kişinin kararlılığı ile uzun vadeli bir değişim gerektirir. İşte morbid obezitenin tedavi yöntemleri:

• Diyet ve Beslenme Değişiklikleri: Morbid obezitenin tedavisinde ilk adım, sağlıklı beslenme alışkanlıklarının benimsenmesidir. Beslenme ve Diyet uzmanları, bireyin ihtiyaçlarına göre kişiselleştirilmiş bir diyet planı oluşturur. Bu plan, kalori alımını azaltmayı ve besin değeri yüksek yiyeceklerin tüketimini artırmayı hedefler. Temel öneriler şunlardır:
• Düşük Kalorili Diyet: Kalori alımının azaltılması, kilo vermenin temelidir. Bununla birlikte, düşük kalorili diyetler dengeli olmalı ve vücudun ihtiyaç duyduğu tüm besin öğelerini içermelidir.
• Yüksek Lifli Gıdalar: Sebzeler, meyveler, tam tahıllar ve baklagiller gibi lif açısından zengin yiyecekler, tokluk hissini artırır ve sindirimi düzenler.
• Az Yağlı ve Az Şekerli Gıdalar: Yağ ve şeker içeriği yüksek yiyeceklerden kaçınılmalıdır. İşlenmiş gıdalar, fast food ve şekerli içecekler tüketilmemelidir.
• Fiziksel Aktivite: Düzenli fiziksel aktivite, kilo kaybını destekler ve genel sağlığı iyileştirir. Fiziksel aktivite programları, bireyin fitness seviyesine ve sağlık durumuna göre uyarlanır. Temel öneriler şunlardır:
• Aerobik Egzersizler: Yürüyüş, koşu, yüzme ve bisiklet sürme gibi aktiviteler, kalori yakımını artırır.
• Kas Güçlendirme Egzersizleri: Ağırlık kaldırma, yoga ve pilates gibi egzersizler, kas kütlesini artırarak metabolizmayı hızlandırır.
• Günlük Aktiviteler: Günlük yaşamda daha aktif olmak (örneğin, asansör yerine merdiven kullanmak, kısa mesafelerde yürümek) kilo kaybına katkıda bulunur.
• Davranış Değişiklikleri: Morbid obezitenin tedavisinde, yeme ve egzersiz alışkanlıklarını değiştirmeye yönelik davranış terapileri önemlidir. Bu terapiler, bireyin sağlıklı alışkanlıklar kazanmasına yardımcı olur. Temel yaklaşımlar şunlardır:
• Davranışsal Terapi: Yeme tetikleyicilerini tanıma ve başa çıkma stratejileri geliştirme üzerine odaklanır.
• Stres Yönetimi: Meditasyon, yoga ve nefes egzersizleri gibi stres yönetimi teknikleri, duygusal yeme alışkanlıklarını azaltabilir.
• İlaç Tedavisi: Bazı durumlarda, ilaç tedavisi morbid obezitenin yönetiminde yardımcı olabilir. İştahı azaltan veya yağ emilimini engelleyen ilaçlar, doktor gözetiminde kullanılabilir. Ancak, ilaçların yan etkileri ve uzun vadeli güvenliği dikkate alınmalıdır.
• Cerrahi Müdahaleler: Morbid obezitenin tedavisinde bariatrik cerrahi, ciddi vakalarda etkili bir yöntemdir. Bu tür cerrahi müdahaleler, mide küçültme ve bağırsak bypass ameliyatları gibi prosedürleri içerir. Cerrahi müdahaleler, diğer tedavi yöntemleri başarısız olduğunda veya obeziteye bağlı ciddi sağlık sorunları mevcut olduğunda tercih edilir.

Morbid Obezite Cerrahisi

Bariatrik cerrahi, morbid obezite tedavisinde kullanılan etkili bir yöntemdir. Bu cerrahi müdahaleler, kilo kaybını sağlamak ve obeziteye bağlı sağlık sorunlarını azaltmak amacıyla uygulanır. Morbid obezite cerrahisinde uygulanan yöntemler aşağıdaki gibidir.

• Mide Küçültme Ameliyatı (Sleeve Gastrektomi): Mide küçültme ameliyatı, midenin büyük bir kısmının cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Geriye kalan mide, daha küçük bir tüp veya "sleeve" şeklindedir. Bu ameliyat, midenin kapasitesini azaltarak yemek miktarını sınırlar ve iştahı azaltır. Sleeve gastrektomi , genellikle laparoskopik yöntemle yapılır ve daha az invazivdir.
• Gastrik Bypass Ameliyatı: Gastrik bypass , midenin küçültülmesi ve ince bağırsağın bir kısmının devre dışı bırakılması işlemidir. Bu ameliyat, hem yemek miktarını sınırlar hem de besinlerin emilimini azaltır. Gastrik bypass, kilo kaybını hızlandırır ve tip 2 diyabet gibi metabolik sorunların kontrolüne yardımcı olur.
• Ayarlanabilir Gastrik Bant (Laparoskopik Ayarlanabilir Mide Bandı): Bu yöntem, midenin üst kısmına yerleştirilen ayarlanabilir bir bant ile gerçekleştirilir. Bant, midenin üst kısmında küçük bir poşet oluşturur ve yemek miktarını sınırlar. Ayarlanabilir gastrik bant, gerektiğinde sıkılaştırılabilir veya gevşetilebilir, bu da kilo kaybının kontrolünü sağlar.
• Duodenal Switch: Duodenal switch, hem sleeve gastrektomi hem de ince bağırsak bypassını içeren karmaşık bir ameliyattır. Bu yöntem, midenin büyük bir kısmının çıkarılması ve ince bağırsağın büyük bir kısmının devre dışı bırakılması ile yapılır. Duodenal switch, hem yemek alımını hem de besin emilimini önemli ölçüde azaltır.
• Mide Balonu: Mide balonu , cerrahi olmayan bir yöntem olup, mideye geçici olarak yerleştirilen bir balon kullanılarak yapılır. Balon, midenin bir kısmını doldurarak daha az yemek ile doygunluk hissi yaratır. Bu yöntem, kilo vermeye yardımcı olmak ve hastaları bariatrik cerrahiye hazırlamak için kullanılır.

Ameliyat Öncesi ve Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Morbid Obezite Ameliyat Öncesi: Cerrahi müdahale öncesinde, hastaların kapsamlı bir sağlık değerlendirmesi yapılır. Bu değerlendirme, cerrahi riskleri belirlemek ve hastanın ameliyata uygun olup olmadığını değerlendirmek için gereklidir.

Morbid Obezite Ameliyat Sonrası: Ameliyat sonrası, hastaların diyet ve yaşam tarzı değişikliklerine uyması çok önemlidir. Beslenme uzmanları ve doktorlar, hastalara özel diyet planları ve egzersiz programları sunar.

Morbid Obezite Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

• Morbid Obezite Nasıl Teşhis Edilir?: Morbid obezite, VKİ'nin 40 veya üzeri olmasıyla teşhis edilir. Ayrıca bel çevresi ölçümleri ve vücut yağ oranı değerlendirmeleri de kullanılır.
• Morbid Obezitenin Belirtileri Nelerdir?: Belirtiler arasında aşırı vücut yağı, nefes darlığı, kronik yorgunluk, eklem ağrıları ve hormonal değişiklikler bulunur.
• Morbid Obezite Genetik Midir?: Genetik faktörler morbid obezite riskini artırabilir. Ailede obezite öyküsü olan bireylerin risk altında olma olasılığı yüksektir.
• Morbid Obezite Çocuklarda da Görülür Mü?: Evet, morbid obezite çocuklarda da görülebilir ve erken müdahale gerektirir.
• Morbid Obezite Hangi Sağlık Sorunlarına Yol Açar?: Kalp hastalıkları, tip 2 diyabet, uyku apnesi, eklem problemleri, karaciğer hastalıkları ve bazı kanser türleri gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
• Morbid Obezitenin Cerrahi Tedavi Seçenekleri Nelerdir?: Mide küçültme ameliyatı (sleeve gastrektomi), gastrik bypass, ayarlanabilir gastrik bant ve mide balonu gibi yöntemler kullanılabilir.
• Morbid Obezite Tedavisinde Yaşam Tarzı Değişiklikleri Nasıl Etkili Olur?: Sağlıklı beslenme, düzenli fiziksel aktivite ve davranış değişiklikleri morbid obezitenin tedavisinde önemli rol oynar ve kalıcı kilo kaybına yardımcı olur.
• Morbid Obezite Tedavisinde Hangi İlaçlar Kullanılır?: İştahı azaltan veya yağ emilimini engelleyen ilaçlar kullanılabilir, ancak doktor gözetiminde olmalıdır.
• Morbid Obezitenin Psikolojik Etkileri Nelerdir?: Özgüven kaybı, depresyon, anksiyete ve sosyal izolasyon gibi psikolojik sorunlara yol açabilir.
• Morbid Obezitenin Önlenmesi Mümkün Mü?: Sağlıklı yaşam alışkanlıklarının benimsenmesi ve düzenli sağlık kontrolleri ile morbid obezite önlenebilir veya erken dönemde müdahale edilebilir.