Mastektomi Nedir?
Mastektomi, memenin tamamen alındığı meme kanseri ameliyatıdır. Meme kanserine sahip veya meme kanserine yakalanma riski yüksek kişilerde meme dokusunu çıkarmak için yapılır. Meme koruyucu cerrahi ile tedavi sağlanamadığında uygulanabilir.
Mastektomi Neden Yapılır?
Mastektomi, bir memenin veya yakınındaki lenf düğümleri gibi diğer dokuların çıkarılması için yapılan bir ameliyattır. Bu ameliyat çoğunlukla meme kanserini tedavi etmek için kullanılır. Memede tümör büyükse, memenin birden fazla bölgesini tutuyorsa, radyasyon terapisi kullanılması tavsiye edilmiyorsa mastektomi yapılabilir.
Bazı durumlarda, meme kanseri riski yüksek olan kadınlar, kanser gelişmeden önce mastektomi yaptırmak isteyebilir. Bu, BRCA1 veya BRCA2 geni gibi meme kanseriyle bağlantılı genlere sahip kadınları içerir. Bu durumlarda mastektomi, meme kanserinin oluşmasını engellemeye çalışmak için yapılır.
Mastektomi Türleri Nelerdir?
Mastektomi türleri arasında basit mastektomi, radikal mastektomi, cilt koruyucu mastektomi ve meme ucu koruyucu mastektomi gibi türler bulunmaktadır.
Mastektomi türleri şu şekildedir:
- Basit veya total mastektomi,
- Modifiye radikal mastektomi,
- Radikal mastektomi,
- Cilt koruyucu mastektomi,
- Meme ucu koruyucu mastektomi,
- Çift taraflı mastektomi.
Basit veya total mastektomi
Bu işlemde, meme başı, areola, pektoralis majör kasının üzerindeki fasya, derinin yani memenin tamamı çıkarılır. Duruma bağlı olarak birkaç koltuk altı lenf düğümü de çıkarılabilir.
Modifiye radikal mastektomi
Modifiye radikal mastektomi, basit mastektomi ile koltuk altındaki lenf düğümlerinin çıkarılmasıdır.
Radikal mastektomi
Cerrah, tüm memeyi, koltuk altı lenf düğümlerini ve memenin altındaki pektoral (göğüs duvarı) kaslarını çıkarır. Bu operasyon, tümörün pektoral kaslara doğru büyümesi durumunda yapılabilir.
Cilt koruyucu mastektomi
Memenin üzerindeki cildin büyük bir kısmı yerinde bırakılır. Meme dokusu, meme başı ve areola çıkarılır. Çıkarılan meme dokusu miktarı basit mastektomi ile benzerdir. Daha az yara dokusu bırakması ve doğal görünen bir meme sunması nedeniyle cilt koruyucu mastektomi sıklıkla tercih edilir.
Meme ucu koruyucu mastektomi
Meme ucu koruyucu mastektomi, cilt koruyucu işleme benzerdir. Meme dokusu çıkarılır ve meme derisi korunur. Ancak bu işlemde meme başı ve areola yerinde bırakılır. Sonrasında meme rekonstrüksiyonu yapılabilir. İşlem sırasında meme başı ve areolanın altındaki meme dokuları çıkarılır ve kanserli hücreler kontrol edilir. Eğer bu dokuda kanser bulunursa, meme başı ve areola çıkarılabilir.
Çift taraflı mastektomi
Her iki memenin çıkarılması işlemine çift taraflı (bilateral) mastektomi denir. Çift taraflı mastektomi, genellikle meme kanseri riski çok yüksek olan kadınlarda, örneğin BRCA gen mutasyonu taşıyanlarda, risk azaltıcı cerrahi olarak yapılır. Bu mastektomilerin çoğu basit mastektomi olsa da bazıları meme başını koruyucu olabilir. Çift taraflı mastektomi, kadının meme kanseri tedavi planının bir parçası olarak da yapılabilir.
Mastektomi Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Mastektomi çoğunlukla genel anestezi altında yapılır. Cerrah göğsün etrafında kesi yapar ve meme dokusu çıkarılır. Prosedüre bağlı olarak memenin diğer kısımları da çıkarılabilir. Çıkarılan meme dokusu ve lenf düğümleri test için laboratuvara gönderilir.
Mastektomi ile aynı anda meme rekonstrüksiyonu yaptırılıyorsa, plastik cerrah mastektomi tamamlandıktan sonra işlemi tamamlar.
Ameliyat tamamlandığında kesi dikişlerle kapatılır. Genellikle bu dikişler zamanla eriyen türdendir. Bazen dikişlerin bir takip randevusunda alınması gerekir.
Mastektomi Sırasında Meme Rekonstrüksiyonu Ameliyatı
Çoğu kadın mastektomiden sonra göğüslerin nasıl görüneceği konusunda endişeye kapılabilir. Bu durumda meme rekonstrüksiyonu ameliyatı yapılabilir. Bu ameliyat, memeyi diğer memeyle eşit boyutta olacak şekilde inşa eder. Meme rekonstrüksiyonu mastektomi ile aynı anda yaptırılabilir. Bu işlemin uygunluğu konusunda doktorunuzla görüşmeniz gerekir.
Mastektominin Riskleri Nelerdir?
Mastektomi ameliyatı sonrası memede şişme, göğüs ağrısı, berrak bir sıvı akıntısı gibi durumlar görülebilir.
Mastektominin bazı olası riskleri şu şekildedir:
- Memede şişme
- Göğüs ağrısı
- Kesi bölgesinde yara dokusuna bağlı sertlik
- Yara enfeksiyonu veya kanama
- Lenf düğümleri çıkarılmışsa kolda şişme
- Alınmış olan memede ağrı
Mastektomi sonrasında, memede genellikle berrak bir sıvı (seroma) birikebilir. Eğer rahatsızlık veriyorsa bu sıvı boşaltılabilir. Gerekirse daha sonra kompresyon tedavisi uygulanabilir. Ayrıca, sıvı birikmesini önlemek amacıyla memedeki boşluğu sertleştirmeye yardımcı olan bir enjeksiyon da yapılabilir. Ameliyattan sonra kolun yan veya alt kısımlarında çekme hissi de olabilir.
Mastektomi Sonrası İyileşme Süreci
Mastektomi sonrası ilk birkaç gün ağrı hissedilebilir. Yaraların iyileşmesi 2-3 hafta sürebilir. Göğüs ve kol bölgesinin iyileşmesi ise daha uzun olabilir.
Kolun ve omzun tam hareket kabiliyetini kazanması için kol egzersizleri önerilebilir. Bu egzersizler ağrıların azaldığı ve hastanın kendini iyi hissettiği zamanlarda yapılabilir. Ayrıca fizik tedavi de tavsiye edilebilir.
Doktor onay verene kadar ev işleri ve ağır kaldırma gibi daha zorlu egzersizlerden kaçınılmalıdır.
Mastektomi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Mastektomi ameliyatından sonra ağrı olur mu?
Mastektomi ameliyatı sonrasında orta derecede bir ağrı beklenir. Bu ağrı 3 ila 5 gün sürebilir. İlaçlarla kontrol altına alınabilir.
Mastektomi ne kadar sürer?
Basit, total, tam mastektomi yaklaşık 2 saat sürebilir. Çift taraflı mastektomi yaklaşık 4 saat olabilir. Büyük memenin çıkarılması, küçük memeye göre daha uzun sürer. Lenf düğümleri çıkarılırsa veya rekonstrüksiyon planlanırsa süre uzayabilir.
Drenler kaç gün kalır?
Bazı mastektomi ameliyatlarında hastaya bir dren yerleştirilir. Dren, memenin çıkarıldığı alana yerleştirilen uzun ve yumuşak bir tüptür. Meme dokusu çıkarıldıktan sonra biriken doğal sıvıları boşaltır. Drenler genellikle 10 ila 14 gün boyunca kalır.