Kulunç Nedir?
Kulunç , kas ve bağ dokusunda (miyofasial yapıda) meydana gelen sıkışma ve buna bağlı sertlik olarak ifade edilebilir. Kulunç bölgesindeki bu yapılar son derece hassastır. Üzerine uygulanan güç veya baskı sonucu kaslar sıkışır ve sertleşebilir. Gevşeyemeyen kas ilerleyen zamanda spazm şeklindeki ağrıyla kendini gösterebilir. Bu ağrı bölgesel olabildiği gibi geniş bir alana da yayılım gösterebilir.
Kulunç hastalığı tıptaki adıyla fibrozit, kas veya çevresindeki kas kılıfı, kemik, tendon gibi dokularda meydana gelen ve yangılı ağrıya sebep olan bir rahatsızlıktır. "Kulunç hastalığı nedir?" sorusu kısaca bu şekilde yanıtlanabilir. Özellikle sırt, omuz, boyun gibi bölgelerde lokalize olabilen kulunç ağrısı, vücudun çeşitli kas noktalarında da meydana gelebilir. Her yaştan ve cinsiyetten bireyi etkileyebilen kulunç, kadınlarda erkeklere nazaran 9 kat daha fazla görülür. Yaş bakımından değerlendirme yapıldığında da %6 ila 15 oranıyla 40-60 yaş arasındaki bireyleri etkilediği görülmüştür.
Kulunç Belirtileri Nelerdir?
Kulunç ağrısı belirtileri toplum genelinde çok çeşitlidir ancak en sık karşılaşılan belirti, çeşitli kas bölgelerinde geçmeyen ve ara ara tekrarlayan spazmlardır. Bununla birlikte en sık karşılaşılan kulunç belirtileri şunlardır:
- İlgili bölgede sertlik,
- Ağrı bölgesinin hassaslaşması, uyuşması veya karıncalanması,
- İlgili bölgeye dokunulunca şiddetlenen acı,
- Hâlsizlik ve geçmeyen yorgunluk,
- Soluk alıp verme esnasında batma hissi,
- Şiddetli baş ağrıları veya migren atağı geçirme,
- Kulunç olan bölgeyi bir cisim yardımıyla ovalama veya masaj yapma isteği,
- Hafızayla ilgili sıkıntılar yaşama,
- Ayaklarda ve bacaklarda şişlik,
- Huzursuz bacak sendromu veya istemsiz kas hareketleri,
- Ağrıdan kaynaklı uykuya dalmakta güçlük çekme ve uykusuzluk.
Bu belirtiler günümüz tıbbında çoğunlukla fibromiyalji semptomlarıyla örtüşür. Bu sebeple kulunç ağrısı, fibromiyalji tanısı altında geniş bir perspektiften değerlendirilebilir ve tedavi yöntemleri çeşitlendirilebilir.
Kulunç Ağrısı Neden Olur?
Kulunç ağrısına sebep olan veya mevcut ağrıyı tetikleyen çeşitli fizyolojik ve psikolojik faktörler mevcuttur. Özellikle stres, korku, depresyon gibi psikolojik etmenler kulunç ağrısı dâhil fibromiyaljik ağrılarla doğrudan ilişkilendirilebilir. Aynı zamanda genetik olarak bir sonraki nesillere de aktarılabilen kulunç, çeşitli fizyolojik sorunlara bağlı olarak da gelişebilir.
Genel olarak kulunç ağrısına sebep olabilecek etmenler şu şekilde sıralanabilir:
- Ağır yük kaldırma gibi durumlardan ötürü ilgili kasın aşırı zorlanması,
- Klimalı ya da rüzgârlı bir ortamda akıma maruz kalmak veya soğuk almak,
- Omurga şeklini bozan pozisyonlarda yatmak, oturmak veya uyumak,
- Kasların yeterince aktif şekilde kullanılmaması,
- Vitamin veya mineral eksikliği,
- Çeşitli hormonal bozukluklar,
- Vücut ağırlığındaki artış veya obezite ,
- Uykusuzluk veya dinlendirmeyen verimsiz uyku,
- Geçirilen hastalıklar veya enfeksiyonlar (osteoartrit, romatoid artrit, lupus gibi),
- Hava, iklim veya ortam değişikliği (sıcak-kuru hava veya soğuk-nemli hava gibi),
- Tütün ürünleri ve alkol gibi bağımlılık yaratan zararlı alışkanlıklar.
Çocuklarda Kulunç Ağrısı Neden Olur?
Yetişkinlerde olduğu kadar sık karşılaşılabilen bir durum olmamakla birlikte çocuklarda da bel ve sırt bölgesinde kulunç ağrısı meydana gelebilir. Bu durum çocuklarda huzursuzluğa ve uykusuzluğa sebep olabilir.
Çocuklarda kulunç ağrısına sebep olabilecek nedenler şunlardır:
- Bilgisayar ve tablet gibi cihazları kullanırken uzun süre yanlış pozisyonda oturmak,
- Aşırı ağır veya kollar arasındaki ağırlık dengesi ayarlanamamış sırt çantası taşımak,
- Oyun oynarken yaşanan kas yaralanması veya eklemlerde burkulma,
- Hareketsiz yaşam,
- Okul stresi veya akran zorbalığı gibi bireyi psikolojik strese iten durumlar.
Genç Kızlarda Kulunç Ağrısı Neden Olur?
Genç kızlarda ergenlik dönemiyle birlikte vücutta çeşitli fiziksel değişimler meydana gelir. Örneğin âdet dönemi başlar, göğüs ve basen bölgesi şekillenir. Tüm bu değişimler genç kızları etkileyebilir ve beraberinde kulunç ağrısını getirebilir.
Bununla birlikte kulunç ağrısından sorumlu farklı etmenlerden de bahsetmek mümkündür:
- Stres seviyesini artıran veya bireyi psikolojik olarak yoran etmenler (güzellik algısı gibi),
- Âdet dönemi öncesinde veya sırasında meydana gelen hormonal değişiklikler,
- Yanlış uygulanan veya ağır yapılan spor teknikleri,
- Duruş bozuklukları,
- Yetersiz beslenmeye yol açan diyet uygulamaları.
Hamilelikte Kulunç Ağrısı Neden Olur?
Hamilelik; kadın bedenini fiziksel, hormonal ve psikolojik olarak etkileyen bir süreçtir. Bu süreç anne adaylarının kulunç ağrısı gibi çeşitli rahatsızlıklar ve ağrılar yaşamasına neden olabilir. Geçmeyen ağrılar kadınların yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir ve hamilelik sürecinin zorlu geçmesine yol açabilir.
Hamilelikte kulunç ağrısının olası nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Bebeğin de gelişmeye başlamasıyla birlikte vücut ağırlığının artması,
- Artan vücut ağırlığının kas ve eklemlere yük bindirmesi,
- Salgılanan hormon seviyelerinde değişim,
- Karın bölgesinin büyümesiyle birlikte duruş bozukluklarının baş göstermesi,
- Uyku düzeninde değişim,
- Süreç boyunca yaşanabilen yoğun stres veya anksiyete (doğum stresi ve gelecek korkusu gibi),
- Doktor kontrolü olmadan yapılan ya da hamilelikte uygulanması önerilmeyen fiziksel aktiviteler ve egzersizler.
Yaşlı Kadınlarda Kulunç Ağrısı Neden Olur?
Yaş artışı başlı başına fizyolojik birçok rahatsızlığın sebebi olarak değerlendirilebilir. Buna ek olarak, özellikle kadınlarda menopoz dönemine girilmesiyle birlikte östrojen hormonunda ciddi bir düşüş yaşanır. Bu düşüş kadınların kas ve kemik dokusunda azalmaya yol açıp yaşlı kadınlarda görülen kulunç ağrısının sebeplerinden biri kabul edilebilir.
Diğer sebepler de şu şekildedir:
- Kasların zayıflaması veya zayıflayan kasları güçlendirecek fiziksel aktivitelerin düzenli uygulanmaması,
- Kemik ve eklem bölgesini etkileyen artrit veya osteoporoz gibi rahatsızlıklar,
- Hareket etme kabiliyetinde azalmaya bağlı olarak uzun süre aynı pozisyonda kalmak,
- Psikolojik durumu etkileyen ya da stresi tetikleyen korku ve kaygılar.
Kulunç Ağrısına Ne İyi Gelir?
Günlük rutinler kapsamındaki birçok alışkanlık kulunç ağrısı üzerinde etkilidir. Sağlıksız alışkanlıkların (tütün bağımlılığı, hareketsiz yaşam gibi) bırakılması ve yerine sağlıklı alternatiflerin getirilmesi bu yönde atılabilecek ilk adım olabilir.
Bununla birlikte günlük hayatınıza adapte edebileceğiniz ve kulunç ağrısına iyi gelebilecek bazı yöntemler şu şekilde sıralanabilir:
- Esneme ve germe egzersizleri yapmak,
- Vitamin ve mineral açısından zengin bir beslenme planını takip etmek,
- Gün içinde su tüketimine dikkat etmek,
- Yoga veya meditasyon pratiklerinden faydalanmak,
- Verimli bir uyku için günlük uyku düzenine özen göstermek,
- Gün içinde çay ve kahve tüketimini sınırlandırarak kafein alımını azaltmak,
- Stresi kontrol altında tutmaya çalışmak.
Kulunç Nasıl Geçer?
Kulunç ağrısı her bireyde farklı bölgede ve şiddette seyredebilen bir rahatsızlıktır. Ağrı ve sertlik uygun yöntemler kullanılarak rahatlatılabilir ve çoğu zaman da geçirilebilir. Burada önemli olan nokta, kulunç ağrısını geçirecek yöntemlerin kişiye özel belirlenmesi gerekliliğidir.
Kuluncu geçirmek için tercih edilen yöntemler arasında;
- Çeşitli ilaç tedavileri,
- Fizik tedavi ,
- Masaj terapisi,
- Postür çalışmaları,
- Psikolojik destek almak yer alır.
Sırtta ve Omuzda Kulunç Nasıl Geçer?
Sırtta ve omuzda kulunç belirtilerini hafifletebilecek en etkili yöntemlerden biri de fizik tedavi egzersizleridir. Bu egzersizler bireyin anatomik yapısına, ağrının yerine ve şiddetine göre belirlenen hareketlerden ve bu hareketlerin belli bir düzende tekrarından oluşur. Örneğin, omuzların dairesel hareketler çizdiği omuz yuvarlama egzersizi veya ellerin başın arkasında birleştirilip hafifçe öne eğilerek sırt kaslarının esnetildiği egzersizler bahsi geçen fizik tedavi yöntemleri arasındadır. İyileşmenin önüne geçebilecek sakatlıkları engellemek adına tüm hareketlerin fizyoterapist eşliğinde yapılması önerilir.
Kulunç Tedavisi
Kulunç teşhisi hekimin fiziki muayenesi dâhilinde gerçekleştirilir. Bireye uygulanacak kulunç tedavisi tanı konduktan sonra hekim tarafından belirlenir. Bu esnada hastanın sağlık öyküsü ve ağrıya yönelik şikâyetleri de dikkate alınır.
Tüm bu işlemlerin sonunda uygulanabilecek tedavi yöntemleri:
- İlaç tedavisi (oral veya topikal şekilde),
- Proloterapi,
- Ozon injeksiyonu,
- PRP uygulamaları,
- Kuru enjeksiyon tedavisi,
- Psikolojik terapidir.
Kulunç Nasıl Kırılır?
Kulunç kırma tedavisi fizyoterapist eşliğinde uygulanan, kulunç oluşan bölgeyi rahatlatarak ağrıyı hafifletmeyi amaçlayan fizik tedavi yöntemdir. Tercih edilen yöntem ve teknolojiler bazen tek başına bazen bir arada uygulanabilir. Bu sayede kulunç rahatsızlığını belirli bir süre içinde tedavi etmek ve hastayı rahatlatmak mümkün hâle gelebilir.
Tercih edilebilecek fizik tedavi teknikleri şöyle sıralanabilir:
- Manuel fizyoterapi teknikleri,
- Duruş veya beden-vücut eğitimi,
- Üç boyutlu ayak, vücut veya omurga analizi,
- Osteopati teknikleri,
- Psikonöroimmünoloji,
- Fizyoterapi çeşitleri (GTOS terapi, Graston terapi gibi),
- Kinezyo bantlama.