FOR INTERNATIONAL PATIENTS
Koroner Arter Nedir?
Koroner arter , kalp kasına (miyokarda) oksijen ve besin açısından zengin kan sağlayan, kalbi besleyen atardamarlardır. Kalp yüzeyinde yer alan bu arterler, sol ve sağ koroner arter olarak iki ana dala ayrılır ve kalbin farklı bölgelerine kan taşır. Koroner arterlerin sağlıklı işleyişi, kalp kasının düzgün çalışması ve vücuda yeterli kan pompalayabilmesi için kritik öneme sahiptir.
Koroner arterlerin görevleri şunlardır:
- Kalp kasına oksijen açısından zengin kan sağlamak,
- Kalp kasına besin ve enerji için gerekli maddeleri taşımak,
- Kalpte oluşan atık maddelerin ve karbondioksitin uzaklaştırılmasını sağlamak,
- Kalp kasının düzenli çalışması için gereken kan akışını sürdürmek.
Koroner Arter Hastalığı Nedir?
Koroner arter hastalığı, kalp kasını besleyen koroner arterlerin daralması veya tıkanması sonucu oluşan bir dolaşım bozukluğudur. Genellikle damar duvarlarında kolesterol, yağ ve diğer maddelerin birikmesiyle oluşan plaklar nedeniyle arterlerde daralma meydana gelir. Bu daralma, kalp kasına yeterince oksijen ve besin ulaşmasını engelleyerek göğüs ağrısı (anjina), nefes darlığı ve kalp krizi gibi ciddi sorunlara yol açabilir. Koroner arter hastalığı, kalp sağlığını tehdit eden en yaygın hastalıklardan biridir ve tedavi edilmezse yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir.
Koroner Arter Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Koroner arter hastalığının yaygın belirtileri arasında göğüs ağrısı (anjina), nefes darlığı, yorgunluk, kalp çarpıntısı ve baş dönmesi yer alır. Göğüs ağrısı, genellikle göğsün orta veya sol tarafında baskı ya da sıkışma şeklinde hissedilir ve fiziksel aktiviteyle artarken dinlenmeyle azalabilir. Kalp kasına yeterince kan ulaşmadığında nefes darlığı ve yorgunluk ortaya çıkar; bu durum, vücudun oksijen ihtiyacının karşılanmasını zorlaştırır. Hastalığın ilerlemesi durumunda baş dönmesi ve bayılma gibi belirtiler de gözlemlenebilir.
Koroner arter hastalığı belirtileri şunlardır:
- Göğüste baskı veya sıkışma hissi (anjina),
- Göğüs ağrısının kola, omuza veya çeneye yayılması,
- Fiziksel aktivite veya stresle artan göğüs ağrısı,
- Nefes darlığı,
- Çarpıntı,
- Baş dönmesi veya bayılma,
- Aşırı yorgunluk,
- Mide bulantısı veya hazımsızlık hissi,
- Terleme.
Koroner arter hastalığının yaygın belirtileri arasında göğüs ağrısı (anjina), nefes darlığı, yorgunluk, kalp çarpıntısı ve baş dönmesi yer alır. Göğüs ağrısı, genellikle göğsün orta veya sol tarafında baskı ya da sıkışma şeklinde hissedilir ve fiziksel aktiviteyle artarken dinlenmeyle azalabilir. Kalp kasına yeterince kan ulaşmadığında nefes darlığı ve yorgunluk ortaya çıkar; bu durum, vücudun oksijen ihtiyacının karşılanmasını zorlaştırır. Hastalığın ilerlemesi durumunda baş dönmesi ve bayılma gibi belirtiler de gözlemlenebilir.
Koroner Arter Hastalığı Tanısı ve Uygulanan Testler
Koroner arter hastalığının tanısında, hastanın belirtileri ve risk faktörleri değerlendirilerek bir dizi test yapılır. İlk olarak, hastanın tıbbi öyküsü alınır ve fiziksel muayene yapılır. Daha sonra tanıyı netleştirmek için elektrokardiyografi (EKG) ile kalp ritmi incelenir, ekokardiyografi ile kalp yapısı ve fonksiyonları değerlendirilir. Efor testi, kalbin fiziksel aktivite sırasında nasıl tepki verdiğini görmek için yapılır. Gerekli durumlarda daha detaylı incelemeler için anjiografi yapılabilir; bu yöntemle damarların durumu görüntülenir ve tıkanıklık olup olmadığı net bir şekilde belirlenir. Koroner arter hastalığı tanısı, bu testlerin sonuçlarına göre kardiyoloji uzmanları tarafından konur.
Koroner arter hastalığı tanısında kullanılan testler şunlardır:
- Elektrokardiyografi (EKG) : Kalp ritmini ve elektriksel aktivitesini ölçerek olası kalp krizi veya ritim bozukluklarını belirlemeye yardımcı olur.
- Efor testi (Treadmill testi) : Kalp, egzersiz sırasında zorlanırken EKG çekimi yapılır. Efor testi, damarlarda tıkanıklık olup olmadığını görmek ve kalbin stres altındaki tepkisini değerlendirmek için kullanılır.
- Ekokardiyografi : Kalbin ultrason yöntemiyle görüntülenmesi sağlayarak kalp kapakçıkları, kalp kası ve kan akışı hakkında bilgi verir.
- Miyokard perfüzyon sintigrafisi (Talyum testi) : Radyoaktif madde enjekte edilerek kalp kasına ulaşan kan miktarı görüntülenir. Kan akışında azalma olup olmadığı gözlenir.
- Koroner BT anjiyografi : Bilgisayarlı tomografi ile koroner arterlerin görüntülenmesi sağlanır. Bu test, damarların durumunu ayrıntılı şekilde incelemek için kullanılır.
- Manyetik rezonans görüntüleme (MR) : Kalp kası, kapakçıklar ve kan akışının detaylı görüntülerini sağlar. Kalp damarlarının durumu ve kalp dokusunda hasar olup olmadığı incelenir.
- Koroner anjiyografi : Kasık veya bilekten damara girilerek kontrast madde enjekte edilir ve röntgenle damarlar görüntülenir. Koroner arterlerde tıkanıklık veya daralma varsa tam olarak yerini ve boyutunu tespit etmeye yarar.
- Kan testleri : Kolesterol, trigliserid ve kan şekeri seviyelerini ölçerek koroner arter hastalığı riskini değerlendirmeye yardımcı olur. Ayrıca kalp krizi sırasında yükselen troponin gibi enzimler de ölçülür.
Koroner Arter Hastalığı Tedavi Yöntemleri
Koroner arter hastalığının tedavisinde, hastalığın derecesine ve kişinin sağlık durumuna bağlı olarak yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi ve cerrahi müdahaleler uygulanır. İlk adım olarak sağlıklı bir diyet, düzenli egzersiz, sigara kullanımının bırakılması ve stres yönetimi gibi yaşam tarzı değişiklikleri önerilir. İlaç tedavisinde ise kan sulandırıcılar, kolesterol düşürücü ilaçlar ve tansiyon kontrolü sağlayan ilaçlar kullanılarak kalbe giden kan akışı iyileştirilmeye çalışılır.
İleri düzey tıkanıklık vakalarında cerrahi müdahale gerekebilir. Bu durumda, kalp ve damar cerrahisi (kardiyovasküler cerrahi) bölümünde genellikle anjiyoplasti ile stent yerleştirme veya koroner arter baypas ameliyatı (CABG) gibi yöntemler uygulanarak tıkalı damarlar açılır. Stent yerleştirme, daralmış damarın balonla genişletilerek içine destekleyici bir tüp (stent) yerleştirilmesiyle kan akışının sağlanmasına yardımcı olur. Baypas ameliyatında ise vücudun başka bir bölgesinden alınan sağlıklı damar kullanılarak tıkalı bölgeye alternatif bir yol oluşturulur. Bu cerrahi yöntemler, kan akışını yeniden düzenleyerek kalp kasına yeterli kanın ulaşmasını sağlar ve kalp krizi riskini azaltır.
Koroner arter hastalığı tedavi seçenekleri şu şekildedir:
- Yaşam tarzı değişiklikleri : Diyet, egzersiz, sigarayı bırakma gibi alışkanlıkların düzenlenmesi,
- İlaç tedavisi : Birincil koruma (sağlıklı bireylerde risk yönetimi) ve ikincil koruma (hastalığı teşhis edilmiş bireylerde tedavi) olarak ayrılır. İlaç tedavisinde aspirin, kolesterol düşürücüler, kan sulandırıcılar, beta blokerler ve tansiyon ilaçları kullanılır,
- Perkütan koroner girişimler (Koroner anjiyoplasti ve stent uygulaması) : Balon yardımıyla daralmış damarın genişletilmesi ve stent takılarak damarın açık tutulması,
- Koroner arter bypass cerrahisi : Tıkanmış damarın ötesine yeni bir damar yerleştirilerek kalbin beslenmesini sağlama, özellikle birden fazla damar tıkanıklığında tercih edilir,
- Minimal invaziv yöntemler : Endoskopik cerrahi ile küçük kesilerden kalp üzerinde operasyon yapılması. Bu yöntemle koroner bypass, kapak tamiri, kapak değişimi, kalp deliklerinin kapatılması gibi işlemler uygulanabilir,
- Robotik cerrahi : Cerrah tarafından yönlendirilen robot ile gerçekleştirilen ameliyatlar. Bu yöntemde cerrah, monitörden operasyonu izleyerek robotu uzaktan kumanda eder, özellikle hassas ve karmaşık ameliyatlarda kullanılır.
