FOR INTERNATIONAL PATIENTS
Kolonoskopi, kalın bağırsağın ve rektumun ayrıntılı bir şekilde incelenmesini sağlayan bir tanı ve tarama yöntemidir. Bu işlemde, ucunda kamera bulunan esnek bir tüp kullanılarak bağırsak iç yüzeyi görüntülenir. Genellikle bağırsak hastalıklarının teşhisi, poliplerin tespiti ve kanser taraması amacıyla yapılır. İşlem öncesinde bağırsakların tamamen temizlenmesi için bir hazırlık süreci gereklidir; bu süreçte diyet kısıtlamaları ve müshil ilaçları kullanılır. İşlem sırasında genellikle sedasyon uygulanır, bu da hastanın konforunu artırır. Kolonoskopi, 15-60 dakika arasında sürebilir ve herhangi bir ciddi komplikasyon riski düşüktür. İşlem sonrası hasta kısa bir dinlenme sürecinden sonra normal hayatına dönebilir. Kolonoskopi, 50 yaş üstü bireylerde düzenli tarama aracı olarak önerilmektedir.
Kolonoskopi Nedir?
Kolonoskopi , kalın bağırsağın (kolon) ve rektumun iç yüzeyini incelemek için kullanılan bir tıbbi prosedürdür. Bu işlem, ucunda ışık ve kamera bulunan uzun, esnek bir tüp olan kolonoskopun anüsten nazikçe yerleştirilmesiyle gerçekleştirilir. Kolonoskopi, bağırsak alışkanlıklarındaki değişiklikler, karın ağrısı, rektal kanama ve kilo kaybı gibi semptomların nedenlerini araştırmada, Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi inflamatuar bağırsak hastalıklarını izlemekte ve en önemlisi, kolon kanseri taramasında kullanılır. Ayrıca, işlem sırasında bulunan polipler çıkarılabilir ve anormal dokular biyopsi için alınabilir. Güvenli bir işlem olmakla birlikte, nadiren kanama, bağırsak duvarında yırtılma veya sedasyona bağlı reaksiyonlar gibi riskler içerebilir. İşlem öncesinde bağırsakların temizlenmesi için diyet kısıtlamaları ve müshil kullanımı gereklidir. Kolonoskopi sonrası hasta kısa süre izlenir ve genellikle ertesi gün tamamen iyileşir. Ortalama risk taşıyan bireyler için 45 yaşından itibaren düzenli taramalar önerilmektedir.
Kolonoskopi Ne Zaman Gerekir?
Kolonoskopi, hem tanısal hem de önleyici amaçlarla kullanılan bir prosedür olup aşağıdaki durumlarda gerekli görülebilir: 45 yaşından itibaren düzenli olarak yapılan taramalar, ortalama risk grubundaki bireylerde kolon kanserinin veya kanser öncesi poliplerin erken tespiti için önerilirken, ailede kolon kanseri öyküsü bulunan veya genetik yatkınlığı olan kişilerde daha erken ve sık tarama gereklidir. Rektal kanama, bağırsak alışkanlıklarında kalıcı değişiklikler, açıklanamayan karın ağrısı veya kilo kaybı gibi semptomların değerlendirilmesinde kullanılır. Ayrıca dışkıda gizli kan testleri (FOBT veya FIT) pozitif sonuç verdiğinde ya da görüntüleme çalışmalarında şüpheli bulgular tespit edildiğinde, kaynağı belirlemek için uygulanır. Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi inflamatuar bağırsak hastalıklarının izlenmesinde ve polip çıkarımı sonrası tekrarların önlenmesinde de önemli bir rol oynar. Kolonoskopi, bu durumların erken teşhisi ve uygun tedavi için kritik bir araçtır.
Kolonoskopi gerektiren durumlar şu şekildedir:
- 45 yaşından itibaren kolon kanseri veya poliplerin erken tespiti için düzenli tarama yapmak.
- Ailede kolon kanseri öyküsü veya genetik yatkınlık bulunması durumunda daha erken ve sık tarama yaptırmak.
- Rektal kanama yaşamak.
- Bağırsak alışkanlıklarında kalıcı değişiklikler fark etmek.
- Açıklanamayan karın ağrısı veya kilo kaybı yaşamak.
- Dışkıda gizli kan testinin (FOBT veya FIT) pozitif çıkması.
- Görüntüleme çalışmalarında şüpheli bulgular saptanması.
- Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi inflamatuar bağırsak hastalıklarının izlenmesi.
- Polip çıkarımı sonrası tekrarların önlenmesi.
Kolonoskopi Nasıl Yapılır?
Kolonoskopi, kalın bağırsağın ve rektumun iç yüzeyini incelemek için uygulanan bir prosedürdür. İşlem öncesinde, bağırsağın tamamen temizlenmesi için bir dizi hazırlık yapılır; bu, genellikle berrak sıvı diyeti ve güçlü müshil kullanımıyla sağlanır. İşlem sırasında, hastanın konforu için sedasyon uygulanır. Kolonoskop adı verilen, ucunda ışık ve kamera bulunan uzun ve esnek bir tüp, anüsten nazikçe yerleştirilir ve bağırsağın tüm uzunluğu boyunca ilerletilir. Görüntüler bir monitöre aktarılır ve doktor, bağırsak yüzeyini dikkatlice inceleyerek polipler veya anormal dokular gibi olası sorunları tespit eder. Gerekirse, bu yapılar işlem sırasında çıkarılabilir veya biyopsi için örnek alınabilir. İşlem sonrasında hastalar, sedasyon etkisinin geçmesi için kısa bir süre gözlem altında tutulur ve genellikle ertesi gün tamamen iyileşir.
Kolonoskopi Öncesi Beslenme Nasıl Olmalıdır?
Kolonoskopi öncesi doğru beslenme, bağırsağın tamamen temizlenmesi ve işlemin başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi için oldukça önemlidir. İşlemden 3-5 gün önce, sindirimi kolay ve düşük lifli gıdalar tüketilmesi önerilir. Bu süreçte beyaz ekmek, pirinç, makarna, tavuk, balık, yumurta ve kabuksuz muz gibi az posalı yiyecekler tercih edilmeli; tam tahıllı ekmek, çiğ sebzeler, kabuklu meyveler, kuruyemiş ve baklagillerden kaçınılmalıdır. İşlemden bir gün önce ise yalnızca berrak sıvılar tüketilmelidir. Su, yağsız et suları, elma suyu, limonata, şekersiz çay ve kahve gibi sıvılar serbestken, süt ürünleri, alkol, meyve suları ve kırmızı ya da mor renkli içeceklerden uzak durulmalıdır. Ayrıca bol sıvı tüketimi ile yeterli hidrasyon sağlanmalı ve hekim tarafından verilen bağırsak temizleyici ilaçlar talimatlara uygun şekilde kullanılmalıdır. Bu beslenme planı, kolonoskopinin doğruluğunu artırmak ve işlemden en iyi sonucu almak için temel bir adımdır.
Kolonoskopi Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?
Kolonoskopi sonrası iyileşme sürecini kolaylaştırmak ve ortaya çıkabilecek olası sorunları önlemek için bazı noktalara dikkat edilmelidir. İşlemde kullanılan sedatiflerin etkisi nedeniyle günün geri kalanında dinlenilmesi tavsiye edilir. Araç kullanmak, ağır makinelerle çalışmak veya önemli kararlar almak gibi aktivitelerden 24 saat boyunca kaçınılmalıdır. Hafif yiyeceklerle başlayarak normal diyete kademeli olarak dönülmeli, ağır ve yağlı yemeklerden kaçınılmalı ve bol sıvı tüketilerek bağırsak temizliği sırasında oluşan sıvı kaybı telafi edilmelidir.
Hafif gaz ve şişkinlik normaldir, yürüyüş bu rahatsızlıkları gidermeye yardımcı olabilir. Eğer işlem sırasında biyopsi alınmışsa veya polip çıkarılmışsa, doktorun belirttiği süre boyunca kan sulandırıcı ilaçlar kullanılmamalıdır. Dışkıda az miktarda kan görülmesi normal olsa da aşırı kanama, yüksek ateş veya şiddetli karın ağrısı gibi belirtiler durumunda bir sağlık uzmanına başvurulmalıdır. Son olarak, doktorun verdiği talimatlara uyarak işlem sonuçlarına dair takip planını dikkatle uygulamak önemlidir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Kolonoskopi Ne Amaçla Yapılır?
Bağırsak yakınmalarını incelemek, kolon ve rektum kanserini taramak, polipleri veya diğer anormallikleri tespit etmek için yapılır.
Kolonoskopi Öncesinde Nasıl Hazırlık Yapılır?
Hastaların işlem öncesi sulu ve yumuşak bir diyet uygulaması, bağırsak temizliği için müshil ilaçları kullanması ve aç olması gerekir.
Kan Sulandırıcı İlaçlar Kolonoskopiden Önce Kesilmeli Mi?
Evet, aspirin, heparin veya kumadin gibi kan sulandırıcılar işlemden 4-7 gün önce doktor önerisiyle kesilmelidir.
Kolonoskopi Sırasında Ağrı Hissedilir Mi?
Hastalar genellikle sedasyon altında olduklarından işlem sırasında ağrı hissetmezler.
Kolonoskopi Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?
Hastalar sedasyon etkisi geçene kadar dinlenmeli ve işlem sonrası günü rahat geçirmek için bir refakatçi ayarlamalıdır.
Kolonoskopi Ne Sıklıkla Yapılmalıdır?
Ortalama risk grubundaki bireyler için 45 yaşından itibaren 10 yılda bir tarama önerilir, ancak doktor farklı bir sıklık belirleyebilir.
Her iki bacak göğse doğru çekilerek, sola yana yatar pozisyonunda muayeneye başlanıyor. Hastaya anestezi hekimi eşliğinde, derin uyku dalmasını sağlayan yüzeyel anestezi veriliyor.
Hasta tam olarak uyuduktan sonra, uzman doktor, kolonoskop cihazını önce kalın bağırsağın son kısmına (rektum) doğru ilerletiyor. Bundan sonra kolonoskop ile hava verilerek, bağırsak şişiriliyor ve bağırsak iç yüzeyinin görünür hale gelmesi sağlanıyor.
Kolonoskop ileri doğru itilerek, ince bağırsak ile kalın bağırsak birleşim yerine kadar olan tüm kalın bağırsak bölümleri inceleniyor. Bu işlem yaklaşık 20-30 dakika sürüyor. En son kalın bağırsaktan ince bağırsağa da geçilerek ince bağırsağın son kısmı olan terminal ileum da inceleniyor.
Doktor, kolonoskopi işlemi sırasında karşılaştığı normal olmayan oluşumları (polip gibi) kolonoskop yardımıyla çıkarabiliyor. Uygun ve gerekli görüldüğü durumlarda, hastanın şikayetleri de gözönünde bulundurularak bağırsağın çeşitli yerlerinden biyopsiler de alınabiliyor.
İşlem bittikten sonra verilen ilaçların etkisinin geçmesi ve hastanın bilincinin işlem öncesi hale dönmesi amacıyla hasta, derlenme odasına alınıyor.
