FOR INTERNATIONAL PATIENTS
Kalp Kapağı Nedir?
Kalp kapağı , kalpteki odacıklar arasında kan akışını düzenleyen ve tek yönlü geçişi sağlayan yapılar olarak görev yapan dokulardır. Her bir kalp kapağı, kanın doğru yöne gitmesini sağlar ve geri akışını engeller. Kalpte mitral, triküspit, aort ve pulmoner olmak üzere dört ana kapak bulunur.
Kalp kapağı hastalıklarının tanı ve tedavisinde kardiyoloji ve kalp ve damar cerrahisi (KVC) önemli bir rol oynar. Bölümde kapaklardaki daralma, yetmezlik veya diğer yapısal bozukluklar değerlendirilerek gerekli cerrahi müdahaleler planlanır. Kapak hastalıklarının tedavisinde, açık kalp ameliyatları, minimal invaziv cerrahi teknikler veya bazı durumlarda kateter yardımıyla yapılan girişimler uygulanabilir.
Kalp Kapağı Ne İşe Yarar?
Kalp kapağı, kanın kalpteki odacıklar arasında ve kalpten vücuda doğru akışını kontrol eder. Her kalp kapağı, kanın yalnızca tek bir yönde akmasını sağlar ve geri kaçışını önleyerek dolaşımın düzenli bir şekilde devam etmesine yardımcı olur. Kalpte dört ana kapak bulunur: Mitral kapak, çift yaprakçıklı bir yapıdadır ve sol atriyum ile sol ventrikül arasındaki kan akışını kontrol eder. Triküspit kapak, üç yaprakçıklıdır ve sağ atriyum ile sağ ventrikül arasında görev yapar. Aort ve pulmoner kapaklar ise yarım ay şeklindeki üç yaprakçıklı yapılarıyla kanın sırasıyla aorta ve akciğerlere doğru ilerlemesini sağlar.
Kalp kapaklarının görevleri şunlardır:
- Kan akışını yönlendirmek,
- Geri akışı önlemek,
- Kalbin yükünü dengelemek,
- Kan basıncını düzenlemek.
Kalp Kapağı Hastalığı Nedir?
Kalp kapağı hastalığı, kalbin dört kapağından birinin (mitral, aort, trikuspit veya pulmoner) normal işlevini yerine getirememesi durumudur. Bu hastalık, kapakların daralması (stenoz) veya kapakçıkların tam kapanmaması sonucu kanın geriye akması (yetersizlik) şeklinde ortaya çıkabilir. Kapakların daralması, kalbin kanı vücuda pompalamasını zorlaştırırken, yetersizlik durumunda kalp, kanı etkili bir şekilde pompalayamaz ve kan geriye doğru sızabilir.
Kalp Kapağı Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Kalp kapağı hastalığında sıklıkla nefes darlığı, yorgunluk ve halsizlik, göğüs ağrısı veya rahatsızlığı, çarpıntı ve şişlik (ödem) gibi belirtiler görülür. Bu belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve zamanla ilerleyebilir.
Kalp kapağı hastalığı belirtileri şu şekildedir:
- Nefes darlığı,
- Yorgunluk ve halsizlik,
- Göğüs ağrısı veya rahatsızlığı,
- Çarpıntı,
- Bayılma veya baş dönmesi,
- Şişlikler (ödem),
- Hızlı veya düzensiz kalp atışı,
- Hırıltılı solunum veya öksürük,
- Azalan egzersiz kapasitesi,
- Görme veya zihinsel fonksiyonlarda değişiklikler.
Kalp Kapağı Hastalıkları Nelerdir?
Kalp kapağı hastalıkları, kalp kapaklarının daralması (stenoz), tam kapanamaması (yetersizlik veya regürjitasyon) veya her iki durumun bir arada bulunması ile ortaya çıkan durumlardır.
Kalp kapağı hastalıkları şunlardır:
- Mitral kapak darlığı,
- Mitral kapak yetmezliği,
- Aort kapak darlığı,
- Aort kapak yetmezliği,
- Triküspit kapak darlığı,
- Triküspit kapak yetmezliği,
- Pulmoner kapak darlığı,
- Pulmoner kapak yetmezliği,
- Mitral kapak prolapsusu (çökmesi),
- Kapaklarda enfeksiyon (endokardit).
Mitral Kapak Darlığı
Mitral kapak darlığı, mitral kapağın daralması sonucu sol atriyumdan sol ventriküle kan akışının zorlaşmasıdır. Bu durum, sol atriyumda basınç artışına ve kalbin çalışma yükünün artmasına yol açar.
Mitral Kapak Yetmezliği
Mitral kapak yetmezliği, mitral kapağın tam kapanamaması nedeniyle sol ventriküldeki kanın sol atriyuma geri kaçmasıdır. Bu durum, kalp debisinin düşmesine ve sol atriyumda basınç artışına neden olabilir.
Aort Kapak Darlığı
Aort kapak darlığı, aort kapağının daralması sonucu sol ventrikülden aorta yeterli miktarda kanın geçememesidir. Bu durum, kalpteki kan basıncının artmasına ve sol ventrikülün daha fazla çalışmasına yol açar.
Aort Kapak Yetmezliği
Aort kapak yetmezliği, aort kapağının tam kapanamaması nedeniyle aortadaki kanın sol ventriküle geri dönmesidir. Bu durum, kalp debisini azaltabilir ve kalpte hacim yükünün artmasına neden olabilir.
Triküspit Kapak Darlığı
Triküspit kapak darlığı, triküspit kapağın daralması sonucu sağ atriyumdan sağ ventriküle kan akışının engellenmesidir. Bu durum, sağ atriyumda basınç artışına yol açabilir.
Triküspit Kapak Yetmezliği
Triküspit kapak yetmezliği, triküspit kapağın tam kapanamaması nedeniyle sağ ventriküldeki kanın sağ atriyuma geri kaçmasıdır. Bu durum, sağ atriyumda ve vücutta sıvı birikimine yol açabilir.
Pulmoner Kapak Darlığı
Pulmoner kapak darlığı, pulmoner kapağın daralması ile sağ ventrikülden akciğerlere giden kan akışının kısıtlanmasıdır. Bu durum, sağ ventrikülün basıncını artırabilir ve kalbin yükünü artırabilir.
Pulmoner Kapak Yetmezliği
Pulmoner kapak yetmezliği, pulmoner kapağın tam kapanamaması nedeniyle akciğerlerden sağ ventriküle kan geri kaçmasıdır. Bu durum, sağ ventrikülde hacim yükünün artmasına yol açabilir.
Mitral Kapak Prolapsusu (Çökmesi)
Mitral kapak prolapsusu, mitral kapağın sol atriyuma doğru sarkmasıdır. Bu durum genellikle hafif seyirli olsa da bazı vakalarda mitral yetmezliğe neden olabilir.
Kapaklarda Enfeksiyon (Endokardit)
Kapaklarda enfeksiyon, kalp kapaklarının bakteriyel veya mantar enfeksiyonu sonucu iltihaplanmasıdır. Endokardit olarak adlandırılan bu durum, kapak yapısını bozabilir ve kapak hastalıklarına yol açabilir.
Kalp Kapağı Hastalıkları Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
Kalp kapağı hastalıklarının tedavi seçenekleri, hastalığın türüne ve ciddiyetine bağlı olarak değişiklik gösterir. Hafif vakalarda, yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisi belirtilerin yönetilmesine yardımcı olabilir. Daha ciddi vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir ve bu durumda iki ana seçenek vardır: kapak onarımı ve kapak değiştirme. Kapak onarımı, hasarlı kapağın yapısını koruyarak fonksiyonunu iyileştirmeyi hedeflerken, kapak değiştirme işleminde hasarlı kapak, biyolojik veya mekanik bir kapakla değiştirilir. Gelişmiş vakalarda ise, minimal invaziv cerrahi veya transkateter aort kapak implantasyonu (TAVI) gibi daha az invaziv yöntemler tercih edilebilir.
Kalp kapağı hastalıklarının tedavi seçenekleri şunlardır:
- İlaç tedavisi,
- Yaşam tarzı değişiklikleri,
- Balon valvuloplasti (kapak darlığını açmak için balonla genişletme),
- Kapak onarımı,
- Kapak replasmanı (kapak değişimi),
- Transkateter kapak tedavisi (kateter yoluyla kapak yerleştirme),
- Kalp kapağı biyoprotez veya mekanik protez takılması,
- Antikoagülan (kan sulandırıcı) tedavi.
Kapak Onarımı
Kapak onarımında uygulanan yöntemler kapak yapısını destekleyen dokuların yerleştirilmesi, kapak dokusunun kesilip tamir edilerek daha iyi kapanmasının sağlanması veya yapışmış olan yaprakçıkların serbestleştirilmesi olarak özetlenebilir. Her kapak tamir edilemez; bazen onarım ameliyatları kapak değişiminden daha zorlu olabilir. Mitral kapaklar daha sık tamir edilebilirken, aort ve pulmoner kapaklar sıklıkla değiştirilmek zorundadır.
Daralmış olan kapakları kardiyologlar “balon valvüloplasti” adı verilen bir yöntemle tedavi edebilir. Bu işlem sırasında anjiografiye benzer şekilde, ucunda balon olan bir kateter (ince bir tüp) daralmış olan kapakçık seviyesine ilerletilir ve balon şişirilerek daralmış kapakçık genişletilir. İşlem sırasında çoğunlukla derin anestezi uygulanmaz; bir gece hastane takibi sonrası hasta normal hayatına dönebilir. Balon valvüloplasti özellikle mitral kapakçığı olan hastalarda çok olumlu sonuçlar verebilir.
Kalp Kapak Değişimi
Kalp kapak değişimi, kapak hastalıklarının en sık kapak değişim ameliyatı yoluyla tedavi edilmesini içerir. Bu ameliyat sırasında hasta olan kapak çıkarılıp yerine mekanik veya biyolojik kapak konulur. Biyolojik (biyoprotez) kapaklar sığır, domuz veya insan dokusundan yapılır; biyolojik kapak kullanımında kan sulandırıcı ilaç kullanımı gerekmez ancak kapakların ortalama 10-15 yıl içinde yıpranarak yeniden ameliyat yapılması gerekebilir, bu nedenle genç yaştaki hastalar için tercih edilmezler.
Mekanik kapaklar ömür boyu değişmeden kullanılabilir ancak sürekli ciddi kan sulandırıcı ilaç kullanmayı gerektirir. Kan sulandırıcı ilaçların alınmaması, mekanik kapaklarda pıhtı ile tıkanmaya veya felç geçirmeye neden olabilir. Aort kapağın değiştirilmesi gereken durumlarda ise hastanın kendi kalp zarından oluşturulan kalp kapağı kullanılabilir. Bu tekniği ilk defa gerçekleştiren cerraha ithafen "Ozaki" prosedürü olarak adlandırılan yöntemle, hastanın kan sulandırıcı kullanmasına gerek kalmaz. Ayrıca, diğer prostetik kapaklarda oluşabilen kapak üzerindeki pıhtılaşma problemi bu teknikle genellikle gözlenmez.
Transkateter Kapak Tedavisi
Transkateter kapak tedavisinde girişimsel kardiyologlar, büyük kan damarları içinden geçirilen klipsler veya kateterler yardımıyla kapakları onarabilmekte veya değiştirebilmektedir. Mitral kapakta kaçağı olan hastalara “mitra klip” adı verilen yöntemle, kapakçıklar uçlarından bir mandal ile tutturularak kanın geriye kaçması engellenir. Mitra klip yönteminde hastaların iyileşme süresi, cerrahi geçiren hastalara göre çok daha kısadır.
TAVI
TAVI, son zamanlardaki güncel kapak uygulamalarından biri olarak aort kapaklarına yönelik transkateter aort kapak replasmanı (TAVI) yöntemini içermektedir. Bu yöntemde, kateter yolu ile kasık damarından girilerek ortasında balon ve etrafında katlanmış halde yapay kapak bulunan bir kateter, daralmış olan aort kapak seviyesine kadar ilerletilir. Kapak düzeyinde balon şişirilerek etrafındaki kapağın açılması ve eski kapağın içine yerleştirilmesi sağlanır. Ardından balon söndürülerek kateter ile birlikte çekilir ve yeni kapak yerine yerleştirilmiş olur. TAVI yöntemi, ileri yaş ve cerrahi riski yüksek olan hastalar için geliştirilmiş olmakla birlikte, teknolojideki ilerlemelerle paralel olarak orta riskteki hastalarda da tercih edilen bir yöntem halini almaktadır.
