FOR INTERNATIONAL PATIENTS
Crohn Hastalığı ve Ülseratif Kolit (İltihabi Bağırsak Hastalıkları) Nedir?
İnflamatuar (iltihabi) bağırsak hastalıkları nedeni kesin olarak bilinemeyen, bağışıklık sisteminde sorunlar, kalıtımsal nedenler ve çevresel faktörler ile oluştuğu düşünülen crohn hastalığı ile ülseratif kolit hastalıklarını tanımlamak için kullanılıyor. Crohn ve ülseratif kolit birbirinden hem yakınmalar hem de bağırsak tutulumları açısından farklıdır.
Ülseratif kolit, kalın bağırsakla sınırlı kalıp, arada sağlam bağırsak iç yüzeyi bırakmaksızın yaygın şekilde bir tutulum gösterirken, crohn hastalığı ağızdan anüse kadar tüm sindirim sistemi iç yüzeyini tutabiliyor. Her iki hastalık da ani alevlenme ve iyileşme dönemleriyle seyrediyor.
Bu hastalıklar birçok sindirim sistemi dışı yakınmalara da sebep oldukları için sistemik yani tüm vücudu ilgilendiren hastalıklar olarak kabul ediliyor.
Ülseratif Kolit Nedir?
Ülseratif kolit, en basit şekilde, “kalın bağırsağın iç yüzünü döşeyen tabakanın ödemli, ülserli ve iltihaplı hastalığı” olarak tanımlanıyor. Lezyon, yani yaralar, tipik olarak yüzde 95 olguda bağırsağın son bölümü olan rektumdan başlıyor ve kalın bağırsağın başlangıcına doğru yayılıyor.
Tutulum devamlılık gösterdiğinden, hastalığın başladığı ve bittiği yer arasında sağlam bölge bulunmuyor. Hastalar arasında, yüzde 80 olguda sadece rektum veya “rektosigmoid bölge” yani kalın bağırsağın sol kısmında tutulum görülüyor.
Ülseratif kolit, bağırsağın tutulum yerine göre farklı isimler de alıyor. Sadece rektumun tutulması “ülseratif proktit”, sadece rektum ve sigmoid kolon tutulmasıysa “distal tutulumlu ülseratif kolit” olarak adlandırılıyor.
Hastalık, dalak köşesine kadar olan bölge tutulursa ”sol kolon tutulumlu”, çekuma (kalın bağırsağın sol yarısı) kadar olan tüm kalın bağırsak tutulursa “pankolit veya yaygın tutulumlu ülseratif kolit” şeklinde tanımlanıyor.
Crohn Hastalığı Nedir?
Crohn hastalığı, sindirim sisteminin çeşitli bölümlerinde iltihaplanmaya neden olan kronik bir rahatsızlıktır. Genellikle yemek borusu, mide, ince ve kalın bağırsaklarda görülen bu hastalık, tutulan bölgelerde kalınlaşma ve ülser oluşumuna yol açar. İltihabi bağırsak hastalığı kategorisinde yer alan Crohn hastalığı, adını 1932 yılında hastalığı ilk kez tanımlayan Dr. Burril Crohn'dan almıştır.
Crohn hastalığı, genellikle ince bağırsağın son kısmı veya kalın bağırsakta görülse de, sindirim sisteminin ağızdan anüse kadar olan tüm bölümlerini etkileyebilir. Hastalık, sindirim sisteminde genellikle parçalı bir şekilde ilerler ve bu nedenle vücudun farklı bölgelerinde aynı anda etkili olabilir. Crohn hastalığının belirgin özelliklerinden biri, anüs bölgesinde "fissür" adı verilen çatlakların ve "fistül" olarak adlandırılan, iltihap akan deliklerin sıklıkla ortaya çıkmasıdır. Hastalık, belirli dönemlerde alevlenmeler ve iyileşmelerle seyreder. Alevlenme dönemlerinde, genellikle daha önce etkilenmemiş bağırsak bölgelerinin tutulumu gözlenir ve bazen bu süreçte tutuluma yakın bölgelerdeki lenf bezleri de hastalıktan etkilenebilir. Crohn hastalığının etkilediği bölgeler, birkaç santimetreden başlayarak bir metreden uzun bir mesafeye kadar değişebilir. Tutuluma bağlı gelişen kalınlaşmalar, hastalığın olduğu bölgede bağırsak kanalının darlaşmasına yol açabiliyor.
İltihabi Bağırsak Hastalıklarının Belirtileri
İltihabi bağırsak hastalıklarının belirtileri, genellikle karın ağrısı, ishal, yorgunluk, kilo kaybı ve dışkıda kan bulunması gibi semptomları içerir. Bu belirtiler, hastalığın türüne ve şiddetine göre değişiklik gösterebilir.
Ülseratif Kolit Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
- Kramp şeklinde karın ağrıları
- İshal ve ishalle birlikte kanama
- Dışkıyla birlikte sümüksü akıntı
- Sık dışkılama ihtiyacı
- Kansızlık
- İleri yaştaki bazı hastalarda kabızlık
- İştahsızlık
Crohn Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Crohn hastalığı tutulan bölgeye göre hastalarda çok değişik bulgulara yol açabiliyor. En sık gözlenen belirtiler, karın ağrısı ve ishaldir.
Crohn hastalığı’nın aktif döneminde, hastalar yorgunluk, halsizlik hissederken ateşleri yükselebiliyor, istemsiz kilo kaybediyorlar. İştahsızlık, kilo kaybı, çocuklarda gelişme geriliği ve açıklanamayan ateş diğer görülebilecek belirtilerdir.
Anal bölge tutulumunda anüs çevresinde çatlak, iltihaplı akıntı yapan fistüller, apseler hastalığın diğer bulgularından. Bazen bu şikâyetler karın ağrısı ve ishal olmadan da görülebiliyor.
- Karın ağrısı, karında şişlik
- İshal ya da kabızlık
- Dışkıyla kan gelmesi
- Yorgunluk, halsizlik
- İştahsızlık
- Kilo kaybı
- Ateş
- Anüste çatlak, apseler ve akıntılar
İltihabi Bağırsak Hastalıkları Nasıl Teşhis Edilir?
Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı, diğer pek çok hastalıkla karışabilen belirtileri nedeniyle, yıllarca gizli kalabilen hastalıklar arasında. İşte bu nedenle, doğru ve kesin bir teşhisin gerçekleştirilmesi, vakit kaybedilmeden tedavi sürecine başlanması çok büyük önem taşıyor.
Kolit ve Crohn hastalığının tanısı patolojik incelemeyle konulmakla birlikte, hastalığın gidişatını değerlendirmek amacıyla kullanılabilecek yöntemler şu şekilde sıralanabilir:
- Endoskopik İşlemler
- Kolonoskopi
- Gastroduoendoskopi
- Enteroskopi
- Kapsül endoskopisi
- Radyolojik Tetkikler
- Röntgen
- MRG
- BT
- Sanal Kolonoskopi
Ülseratif Kolit Nasıl Teşhis Edilir?
Kesin tanının konması için başvuran hastaların şikayetleri dinleniyor ve hikayesinde kalın bağırsaktan kanamayla birlikte görülen ishal ya da kabızlık ve bunlara eşlik eden karın ağrısı, ülseratif kolit olabileceği şüphesini doğuruyor. Ardından da yapılacak tetkikler belirleniyor. Bu tetkikleri şu şekilde sıralamak mümkün:
- Kan tahlili
- Dışkı tahlili
- Kolonoskopi
- Bağırsak mukozası biyopsisi
- BT ve MR görüntüleri
Crohn Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Crohn hastalığında da hastanın hikâyesinin ayrıntılı bir şekilde dinlenmesi büyük önem taşıyor. Çünkü gastroenteroloji uzmanı hastaya yapılacak tetkikleri buna göre planlıyor. Her tetkik her hastaya uygulanmıyor. crohn hastalığına kesin tanı konması için genellikle aşağıdaki yöntemlerden faydalanılıyor:
- Kan tahlili
- Dışkı tahlili
- Kolonoskopi ve Gastroduodenoskopi
- Biyopsi
- BT ve MR görüntüleri
İltihabi Bağırsak Hastalıkları Nasıl Tedavi Edilir?
İltihabi bağırsak hastalıklarının tedavisi, hastanın bireysel ihtiyaçlarına göre planlanmalıdır. Bu süreçte tedavinin bir gastroenteroloji uzmanı tarafından düzenli olarak takip edilmesi büyük önem taşır. Tedavi planının etkinliği ve hastalığın seyri göz önünde bulundurularak, gerektiğinde ilaç değişikliklerinin yapılması gerekebilir. Kullanılan ilaçların tüm özelliklerinin bilinmesi ve hastanın bu konuda bilgilendirilmesi, tedavinin başarısı açısından kritik bir rol oynar.
Tedavi sürecinde, cerrahi müdahalenin gerekli olup olmadığı, ne zaman ve nasıl yapılması gerektiği gibi önemli kararlar da gastroenterolog ile inflamatuar bağırsak hastalıkları konusunda uzmanlaşmış cerrahın ortak değerlendirmesi ile alınmalıdır. Bu multidisipliner yaklaşım, hastalığın etkin bir şekilde yönetilmesini ve hastanın yaşam kalitesinin korunmasını sağlar.
Ülseratif Kolit ve Crohn Hastalığında İlaç Tedavisi
Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı gibi inflamatuar bağırsak hastalıklarında, tedavinin ilk aşaması genellikle ilaç tedavisidir. Bu hastalıkların yönetiminde kullanılan ilaçlar, iltihaplanmayı azaltarak belirtileri hafifletmeyi ve hastalığın ilerlemesini kontrol altına almayı amaçlar. Ancak bu ilaçların yan etkileri olabileceği göz önünde bulundurulmalı ve özellikle genç hastalarda ilaç tedavisi titizlikle planlanmalıdır.
İlaç tedavisi uygulanan hastalarda, beklenen iyileşme sağlanamazsa ve hastalık kontrol altına alınamazsa, cerrahi tedavi seçeneği değerlendirilir. Cerrahi müdahale, ilaç tedavisinin yetersiz kaldığı durumlarda, hastalığın seyrini kontrol altına almak ve hastanın yaşam kalitesini artırmak amacıyla başvurulan bir yöntemdir. Bu süreçte, hastanın durumuna uygun en iyi tedavi planı belirlenirken, cerrahi müdahalenin zamanlaması ve gerekliliği dikkatle değerlendirilmelidir.
Ülseratif Kolit ve Crohn Hastalığında Cerrahi Tedavi
Cerrahi tedavi kararının, hastayı takip eden gastroenteroloji uzmanı ve bu alanda deneyimli bir cerrah tarafından işbirliği içinde verilmesi gerekiyor.
Ülseratif kolit hastalığında, kalın bağırsağın tümünün ya da büyük kısmının ameliyatla çıkarılması hastalık için kür imkanı sağlayabiliyor.
Crohn hastalığında, anüs çevresindeki apse, fistül gibi rahatsızlıklarda, bu bölgeye yönelik lokal bazı girişimler yapılabilirken, bazı hastalarda iltihabi bağırsak bölümünün çıkarılıp, açıkta kalan bağırsak uçlarının uç uca birleştirilmesi gibi daha büyük operasyonlar da gerekebiliyor.
Crohn Hastalığı Ve Ülseratif Kolit Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Crohn Hastalığı Yasak Yiyecekler Nelerdir?
Crohn hastalığı bulunan bireylerin yağlı besinler, gazlı içecekler, lifli besinler, kırmızı et, mercimek, lahana, fasülye, kepekli gıdalar, doymuş yağlar ve alkol tüketmesi sakıncalı olabilir.
Crohn Hastalığı Tedavisi Var Mıdır?
Crohn hastalığının kesin bir tedavisi olmamakla birlikte, hastalığın belirtilerini hafifletmek ve hastalığın seyrini yavaşlatmak için ilaç tedavileri, diyet düzenlemeleri ve bazı durumlarda cerrahi müdahaleler kullanılabilir. Tedavi, hastalığın şiddetine ve hastanın bireysel durumuna göre şekillendirilir.
Crohn Hastalığı Neden Olur?
Crohn hastalığı nedenleri arasında genetik faktörler yer alır. Aile öyküsünde bulunan crohn hastalığı diğer aile bireylerinde de görülebilir. Bağışıklık sisteminin düşmesi ve dış faktörlerin zararlı etkilerine açık hale gelmesi de crohn hastalığının nedenleri arasında sayılabilir.
Crohn Hastalığı Yaşam Süresi Nedir?
Crohn hastalığına göre tasarlanmış bir tedavi bulunmadığından bu durumun yaşama süresini etkileyeceği düşünülebilir. Crohn hastalığı hayati tehlike yaratan bir durum değildir. Ek tedaviler uygulandığında kişi günlük yaşamına devam eder.
Crohn Nedir?
Crohn, nedeni tanımlanamayan ve karın ağrısı, ishal gibi belirtiler ile kendini gösteren bir tür bağırsak rahatsızlığıdır.
Crohn Belirtileri Nelerdir?
Crohn hastalığının belirtileri arasında karın ağrısı, ishal, kilo kaybı, yorgunluk ve bazen ateş yer alır. Bu belirtiler, hastalığın ciddiyetine ve etkilediği bağırsak bölgesine bağlı olarak değişebilir.
Ülseratif Kolit Diyeti Nasıl Yapılır?
Ülseratif kolit hastalığı olan bireyler tavuk, balık, muz, yumurta, havuç, salatalık, pirinç ve patates püresi gibi besinleri güvenle tüketebilir. Lif oranı yüksek, baharatlı ve şekerli besinlerden kaçınılmalıdır.