Hidronefroz Nedir?
Hidronefroz, böbrekte meydana gelen büyümenin tıptaki adıdır. Hidronefroz, bir veya iki böbreğin şişmesine denir. Böbrek şişmesi, idrar böbrekten boşaltılamadığında ve böbrekte birikmek durumunda kaldığında meydana gelmektedir. İdrarı böbreklerden boşaltan tüplerdeki bir tıkanıklıktan veya idrarın düzgün şekilde boşaltılmasına izin vermeyen anotomik bir kusurdan kaynaklanabilir.Her 300 kişiden birinde tek böbrek büyümesine rastlanırken, her 600 kişiden birinde de iki taraflı böbrek büyümesine rastlanılır.
Hidronefroz her yaşta görülebilmektedir. Çocuklarda hidronefroz, bebeklik döneminde, bebek doğmadan önce veya doğum öncesi ultrason sırasında teşhis edilebilmektedir. Hidronefroz her zaman bir belirtiye neden olmaz. Hidronefroz erken teşhis ile tedavi edilebilen hastalıkların başında yer alır.Hidronefroz Nedenleri Nelerdir?
İdrar, vücudumuzun doğal bir işleminin sonucu olarak böbreklerden mesaneye doğru yol alır. Ancak bazen bu süreçte sorunlar ortaya çıkabilir ve idrarın böbreklerde veya üreter adı verilen tüpte birikmesine neden olabilir. Bu durum, hidronefroz gelişmesine yol açabilir. Hidronefroz, idrarın normal akışının engellendiği veya kısıtlandığı durumlarda meydana gelebilir.
Hidronefrozun Yaygın Nedenleri
İdrar Yollarında TıkanmaBöbrekler vücutta zararlı toksinleri temizler ve su dengesini yönetir. Temizleme işleminin ardından atıklar idrar olarak vücuttan uzaklaştırılır. İdrar öncelikli olarak böbrek pelvisine, oradan da üreterlere boşalır. İdrar kesesinde biriken idrar üretra yoluyla dışarıya atılır. Bu idrar yollarının herhangi bir bölümünde meydana gelen tıkanıklık hidronefroz olarak sonuçlanmaktadır.
• Böbrek taşları: İdrar yollarının herhangi bir bölümünde taşlar tıkanıklık yaparak hidronefroza neden olabilir.
• Kanser: İdrar kesesi, prostat bezi, rahim veya idrar yollarının herhangi bir bölümündeki tümörler tıkanıklığa sebebiyet vererek hidronefroza ortam hazırlayabilir.
• Prostat büyümesi: Çok fazla büyümüş prostat tıkanıklığa neden olabilmektedir.
• Kan pıhtıları: Böbrek ve idrar yollarındaki kan pıhtıları tıkanıklık meydana getirebilir.
• İdrar yolunun daralması ve darlığı: Yaralanma, enfeksiyon, doğum kusurları ve cerrahiden kaynaklı daralmalar meydana gelebilir. Bazı rahatsızlıklardan ötürü mesanenin boşalması mümkün olmaz. Bu durumda da hidronefroz gelişebilir.
Vezikoüreteral ReflüVezikoüreteral reflü, idrarın üreterden böbreğe geri akması durumunda meydana gelir. Normalde idrar, üreterde yalnızca tek yönde akmaktadır. Yanlış akan idrar böbreğin düzgün boşalmasını zorlaştırır ve böbreğin şişmesine neden olur. Hidronefrozun daha az yaygın nedenleri arasında böbrek taşları, karın veya pelviste bir tümör ve mesaneye yol açan sinirlerle ilgili sorunlar bulunur.ÜreteroselÜreter denilen idrar kanallarının idrar kesesi içinde balonlaşmasıdır. Tıkanıklık meydana getirerek hidronefroza neden olabilir.
Kadınlarda Gebelik, Rahim Sarkması ve SistoselKadınlarda görülen bu durum hidronefroz nedenlerinden sayılmaktadır.
Tıp dilinde idopatik olarak da geçen bu durumda altta yatan bir sebep bulunamaz.
Hidronefroz Belirtileri Nelerdir?
Hidronefroz her zaman bir belirtiye sebebiyet vermese de zaman zaman çeşitli belirtiler ile kendini gösterebilir. Hidronefrozun belirtileri arasında;- Alt karın ve kasıklara gidebilen yan ve sırtta meydana gelen keskin ağrı
- İdrar yaparken ağrı olması
- Çok sık idrara çıkma
- Mide bulantısı ve kusma
- Ateş
- Bebeklerde gelişememe
- Halsizlik ve yorgunluk
- Tekrarlayan idrar yolları enfeksiyonu yer alır.
Hidronefroz Tanısı Nasıl Koyulur?
Doktorunuz, doğru bir teşhis koymak amacıyla sizi üriner sistemlerde uzmanlaşmış bir doktora yönlendirebilir. Bu uzman, idrar yolu problemleri ve hidronefroz gibi durumları daha iyi değerlendirebilir.
İkinci adım olarak, fiziksel muayene yapılabilir. Bu muayene sırasında, böbreklerde, idrar yollarında ağrı, hassasiyet, şişme veya kitle gibi belirtiler tespit edilebilir. Bu, sağlık sorunlarını tespit etmek ve daha fazla inceleme için temel bir adımdır.
Hidronefroz Tanı Testleri Şunlar İçerebilir:- Böbrek fonksiyonunu değerlendirmek amacıyla yapılacak bir kan testi
- Tıkanmaya neden olabilecek enfeksiyon belirtilerini veya idrar taşlarını kontrol etmek için yapılacak idrar testi
- Böbrekleri, mesaneyi ve diğer yapıları görüntülemek için ultrason görüntülemesi
- Böbrekleri, üreteri, mesaneyi, ve üretra ana hatlarını çizme adına boya aracılığıyla görüntüleri yakalayan özel bir idrar yolu röntgeni
- Gerektiği takdirde CT taraması veya MRI gibi ek görüntüleme muayenelerinin yapılmasını isteyebilir. Diğer bir ihtimalde, böbrekteki fonksiyonu ve drenajı değerlendiren MAG3 taraması testidir.
Hidronefroz Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Hidranefroz tedavisi altta yatan nedene bağlı olarak şekillenir. Kimi zaman ameliyat gerektirse de, genellikle kendiliğinden düzelme eğilimindedir.Hafif ila Orta Derecede HidronefrozÇok şiddetli olmayan durumlarda, doktorunuz iyileşmesini görmek adına müdahale de bulunmayabilir ya da idrar yolu enfeksiyonu riskini azaltma adına antibiyotik tedavisi önerebilir.
Şiddetli HidronefrozHidronefroz, böbreğin işlevini zorlaştırdığında, tıkanıklığı gidermek ya da reflüyü düzeltmek adına cerrahi tedavi önerilebilir. Şiddetli hidronefroz tedavi edilmediği takdirde kalıcı böbrek hasarına yol açabilir. Ancak hidronefroz tipik olarak yalnızca bir böbreği etkiler ve diğer böbrek her ikisi için de iş yapabilir.Hamilelikte HidronefrozHamilelikte rahmin büyüyüp, idrar yollarına ve böbreklere baskı yapması sonucu hidronefroz gelişebilir. Genellikle gebeliğin 6 ila 10. haftalarında başlayıp 26-28. haftada ultrasonda görünür hale gelir. Hamilelerde böbrek değerlendirilmesi amacıyla ultrason tercih edilmektedir çünkü radyasyon da içermeyen bir yöntemdir. İleri derecede böbrek büyümesi mevcutsa, ilgili böbreğe kateter konularak böbreğin rahatlatılması yoluna gidilir.
Çocuklarda HidronefrozÇocuklarda böbrek büyümesi, idrar yollarında tıkanıklık yapan doğumsal anomaliler neticesinde meydana gelmektedir. Böbrek büyümesine eşlik edecek başka anomaliler de olabileceği için dikkatli olmakta fayda vardır. Anne karnında böbrek büyümesi varlığı tespit edilen bebeklere, doğumun ardından ultrason kontrolü yapılmaktadır. çocuk, nefroloji hekimi tarafından takibe alınır. İlerleyen dönemlerde başka testlerle kontrol sağlanabilir.