FOR INTERNATIONAL PATIENTS
Gastrit Nedir?
Gastrit , mide zarı iltihabı türleri için ortak olarak kullanılan bir terimdir. Gastrit iltihabı çoğu zaman mide ülserlerine neden olan bakteri türünün enfeksiyonunun doğrudan bir sonucudur.
Bununla birlikte bazı ağrı kesicilerin düzenli kullanılması ve aşırı alkol tüketimi de gastrite katkıda bulunabilir.
Gastrit genel olarak iki şekilde ortaya çıkabilir. Bunlar aniden ortaya çıkan akut gastrit veya zamanla, yavaşça ortaya çıkan kronik gastrittir.
Bazı vakalarda, gastrit ülsere ve mide kanseri riskinin artmasına neden olabilir. Bununla birlikte, birçok vakada için gastrit ciddi sonuçları olan bir durum değildir ve doğru tedavi yöntemlerinin uygulanmasıyla hızlı bir şekilde iyileşir.
Gastrit Türleri Nelerdir?
Gastrit, midenin iç yüzeyini kaplayan mukoza tabakasının iltihaplanmasıdır. Bu rahatsızlık, farklı türlerde ortaya çıkabilir ve her bir türün kendine özgü nedenleri, belirtileri ve tedavi yöntemleri vardır. Mide sağlığınız için gastrit türlerini tanımak ve belirtilerine dikkat etmek önemlidir.
Akut Gastrit Nedir?
Akut gastrit, midenin iç yüzeyinde ani ve hızlı bir şekilde gelişen iltihaplanmadır. Genellikle kısa sürelidir ve şiddetli belirtilerle kendini gösterir.
Akut Gastrit Belirtileri:
- Şiddetli mide ağrısı
- Mide bulantısı ve kusma
- Hazımsızlık
- İştahsızlık
- Midede yanma veya dolgunluk hissi
- Kanlı kusma veya dışkı (nadir durumlarda)
Akut gastrit genellikle enfeksiyonlar, alkol tüketimi, bazı ilaçlar, stres veya travma gibi faktörlerden kaynaklanır.
Kronik Gastrit Nedir?
Kronik gastrit, midenin iç yüzeyinde uzun süreli ve yavaş ilerleyen bir iltihaplanmadır. Belirtileri genellikle hafif veya belirsiz olabilir, bu nedenle teşhis edilmesi zor olabilir.
Kronik Gastrit Belirtileri :
- Midede hafif ağrı veya rahatsızlık
- Mide bulantısı
- İştahsızlık
- Karında şişkinlik
- Kilo kaybı (nadir durumlarda)
Kronik gastrit genellikle Helicobacter pylori (H. pylori) bakterisi enfeksiyonu, otoimmün hastalıklar, uzun süreli alkol veya ilaç kullanımı gibi faktörlerden kaynaklanır. Tedavi edilmediğinde mide ülseri veya mide kanseri gibi ciddi sorunlara yol açabilir.
Antral Gastrit Nedir?
Antral gastrit, midenin alt kısmında, yani antrum adı verilen bölgede meydana gelen iltihaplanmadır. Bu bölge, midenin ince bağırsağa bağlandığı yerdir. Antral gastrit, akut veya kronik olabilir.
Antral Gastrit Belirtileri:
- Üst karın ağrısı
- Mide bulantısı ve kusma
- Hazımsızlık
- İştahsızlık
- Kilo kaybı
Antral gastrit genellikle H. pylori enfeksiyonu ile ilişkilidir. Ayrıca, alkol tüketimi, sigara kullanımı, bazı ilaçlar ve stres de antral gastrite katkıda bulunabilir.
Gastrit Neden Olur?
Mide zarının iltihaplanmasına neden olabilecek her durum gastrite yol açabilir. Midenin iç duvarını koruyan mukus astarlı bariyerde zayıflama ya da yaralanma meydana gelmesi, midenin sindirim için kullandığı mide suyunun mide astarına zarar vermesini ve enfekte olmasına yol açar.
Bununla birlikte inflamatuar hücre sayısının vücutta kontrolsüz bir şekilde artması durumu olan Crohn hastalığı ile sarkoidoz dahil olmak üzere bir dizi hastalık ve tıbbi durum bireylerde gastrit riskini artırabilir.
Gastrit riskini artıran durumlar arasında öncelikle bakteriyel enfeksiyon bulunur. Helicobacter pylori ile enfeksiyon dünya çapında insan enfeksiyonları arasında en yaygın tür olmasına rağmen, bu enfeksiyona yakalanan kişiler arasında sadece küçük bir küme, gastrit veya alakalı diğer üst gastrointestinal bozuklukları geliştirir.
Tıp uzmanları bu nedenle bu bakteriye karşı savunmasız olmanın nedenlerinin kalıtsal olabileceğine veya sigara ve diyet gibi yaşam tarzı seçimlerinden kaynaklanabileceğine inanmaktadırlar.
Düzenli olarak ağrı kesici türü ilaçları kullanmak gastrite neden olabilir. Ağrı kesiciler hem akut gastrite hem de kronik gastrite neden olabilir çünkü ağrı kesicilerin düzenli olarak kullanılması veya ilaçların aşırı dozda kullanımı midenin koruyucu astarında bulunan ve korumaya yardımcı olan önemli bir maddenin miktarının azalmasına yol açabilir.
Mide astarı yaşla birlikte incelme eğilimi gösterir. Bunun yanı sıra yaşı ilerlemiş bireylerde Helicobacter pylori enfeksiyonu veya otoimmün bozuklukların olması ihtimali daha yüksektir ve bu gastrit riskini artırır.
Aşırı alkol kullanımı sonucunda alkol mide zarını tahriş edebilir ve aşındırabilir, bu da midenin sindirim sularına karşı daha savunmasız hale gelmesine neden olur. Aşırı alkol kullanımının akut gastrite neden olması daha olasıdır.
Ağır cerrahi müdahaleler, yaralanma, yanıklar veya ciddi enfeksiyonlar nedeniyle ortaya çıkan şiddetli stres akut gastrite neden olabilir.
Gastrit nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Helicobacter pylori enfeksiyonu
- Uzun süreli ağrı kesici kullanımı (aspirin, ibuprofen gibi)
- Sigara kullanımı
- Yoğun alkol tüketimi
- Düzensiz ve kötü beslenme
- Fiziksel stres (ciddi hastalık, büyük operasyonlar, yaralanmalar)
- Zihinsel stres
- Kronik safra reflüsü
- Gıda zehirlenmesi
- Bağışıklık sistemi bozuklukları (otoimmün gastrit)
- Gıda alerjileri
- Radyasyon tedavisi
- İleri yaş
- HIV, Crohn, çölyak hastalıkları
- B12 vitamini eksikliği
- Kemoterapi ilaçları
- Virüsler, mantar enfeksiyonları
- Geçirilen bazı ameliyatlar
- Travmatik yaralanmalar
Ayrıca vücudun kendi bağışıklık sisteminin mide hücrelerine saldırması otoimmün gastrit olarak adlandırılan bir tür gastrite neden olabilir. Mide astarını oluşturan hücreler bağışıklık sistemi tarafından yıpratılır ve midenin koruyucu bariyerinde zayıflamalar görülür.
Otoimmün gastrit, Hashimoto hastalığıve tip 1 diyabet dahil olmak üzere diğer otoimmün bozuklukları olan bireylerde daha sık olarak görülür. Otoimmün gastrit aynı zamanda B12 vitamini eksikliğiile de ilişkilendirilmektedir.
Bunların yanı sıra HIV / AIDS, Crohn hastalığı ve paraziter enfeksiyonlar gibi diğer tıbbi durumlar da hem akut hem de kronik gastrite neden olabilir.
Gastrit, uygun bir şekilde tedavi edilmediği takdirde, mide ülseri ve mide kanamasına yol açabilir. Bazı nadir görülen kronik gastrit türleri, özellikle mide astarında veya astar hücrelerinde değişikliklere yol açarsa mide kanseri riskini artırabilir.
Gastrit Belirtileri Nelerdir?
Gastrit belirtileri ve semptomları arasında:
- Üst karın bölgesinde kazınma,
- Yanma hissi,
- Ağrı.
Bu rahatsızlıklar yemek yenilmesi sonucunda hafifleyebilir ya da artabilir. Aynı zamanda:
- Mide bulantısı,
- Kusma,
- Hıçkırık,
- Karın ağrısı,
- Yemek yedikten sonra karın bölgesinde dolgunluk hissi.
Bununla birlikte gastrit her zaman belirti veya semptomlara neden olmayabilir.
Neredeyse herkes hayat boyunca bir kaç defa hazımsızlık ve mide tahrişine maruz kalabilir. Hazımsızlık vakalarının çoğu kısa ömürlüdür ve tıbbi bakım gerektirmez. Ancak bir haftadan daha uzun bir süre gastrit belirtileri ve semptomları görülüyorsa doktora danışılması tavsiye edilmektedir.
Eğer mide rahatsızlığının yanı sıra, ya da bundan bağımsız olarak kan kusulması görülüyorsa, dışkıda kan varsa veya dışkı siyah renkli görünüyorsa, bu durumların nedenini belirlemek için hemen doktora başvurulması tavsiye edilir.
Sinirsel Gastrit Belirtileri Nelerdir?
Sinirsel gastrit, stres kaynaklı gastrit olarak da adlandırılır. Bu gastrit türü iltihaplanma geliştirmez. Stres kaynaklı olduğundan sinirsel gastrit belirtileri mide yanması, mide ekşimesi, karında şişlik ve karın ağrısı gibi semptomlar ile kendini gösterir. Mide zarında herhangi bir iltihaplanma oluşturmadığından beslenme ve çeşitli asit giderici ilaçlar ile tedavisi mümkündür.
Gastrit Ne İyi Gelir?
Gastrit belirti ve semptomlarını küçük bir takım önlemler alarak rahatlatmak mümkün olabilir. Öncelikle daha küçük ve daha çok sayıda öğünler ile beslenmek gereklidir. Sık sık hazımsızlık hissediliyorsa, mide asidinin etkilerini yavaşlatmak ve mideyi dinlendirmek için her öğünde daha az yemek yenilmeli, ve günlük öğün sayısı artırılmalıdır.
Öğünlerde mideyi tahriş edici yiyeceklerden, özellikle baharatlı, asidik, kızarmış veya yağlı yiyeceklerden kaçınmak gereklidir. Alkolden özellikle kaçınmak gereklidir.
Alkol midenin mukoza zarını tahriş edecektir. Bunlara ek olarak kullanılan ağrı kesici türünü değiştirmek ve daha az yan etkisi olacak bir türü tercih etmek için doktora başvurmak önemlidir. Bu sayede gastrit etkisini hafifletmek mümkün olabilir.
Peki, gastrite iyi gelen yiyecekler nelerdir?
Gastrit, modern yaşamın getirdiği stres, sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve bazı ilaçların yan etkileri nedeniyle sıkça karşılaşılan bir sindirim sistemi sorunudur. Neyse ki, doğanın bize sunduğu bazı besinler, gastritin neden olduğu mide ağrısı, yanma, şişkinlik gibi rahatsız edici semptomları hafifletmeye ve mide sağlığını desteklemeye yardımcı olabilir.
- Lif Zengini Meyve ve Sebzeler: Elma, muz, armut, havuç, brokoli, ıspanak gibi lifli gıdalar, sindirimi kolaylaştırır ve mide asidini düzenlemeye yardımcı olur.
- Probiyotik Kaynakları: Yoğurt, kefir, lahana turşusu gibi probiyotik içeren gıdalar, bağırsak florasını dengeleyerek sindirim sistemini güçlendirir ve gastrit semptomlarını azaltır.
- Yağsız Proteinler: Tavuk, hindi, balık gibi yağsız protein kaynakları, mideyi yormadan gerekli besinleri sağlar ve iyileşme sürecini destekler.
- Tam Tahıllar: Yulaf, esmer pirinç, kinoa gibi tam tahıllar, lif içeriği sayesinde sindirimi düzenler ve mide asidini emer.
- Bitki Çayları: Papatya, rezene, zencefil gibi bitki çayları, mideyi rahatlatır, spazmları azaltır ve sindirimi kolaylaştırır.
- Sağlıklı Yağlar: Avokado, zeytinyağı, badem gibi sağlıklı yağ kaynakları, mide zarını korur ve inflamasyonu azaltır.
Gastrit Nasıl Geçer?
Gastritin en yaygın türüne neden olan H. Pylori enfeksiyonunun nasıl yayıldığı net bir şekilde bilinmemekle birlikte, insandan insana kontamine yiyecek ve su yoluyla bulaşabileceğine dair bazı kanıtlar bulunmuştur.
Güvenli hijyen uygulamaları, yani elleri sık sık sabun ve su ile yıkayarak ve tamamen pişirilmiş yiyecekleri yemeyi tercih ederek bireyin kendisini H. pylori gibi enfeksiyonlardan koruması mümkündür.
Diğer gastrit türlerinden korunmak için, her türe uygun bir şekilde hareket etmek gereklidir. Örneğin alkol tüketimini sınırlamak ya da ağrı kesici ilaç kullanımında dikkatli olmak bunlardan kaynaklanan gastrit oluşumunu engelleyecektir.
Gastrit Nasil Teşhis Edilir?
Gastrit şüphesi olduğunda, doktor öncelikle hasta ile tıbbi geçmişi hakkında konuşur ve bir fizik muayene gerçekleştirir. Doktorunuz sizinle tıbbi geçmişiniz hakkında konuştuktan ve bir muayene yaptıktan sonra gastrit şüphesi taşıyor olsa da, kesin nedeni belirlemek için çeşitli testlerden bir ya da birkaç tanesinin yapılmasını isteyebilir.
Bu testler arasında H. pylori testi bulunur. H. pylori bakterisi, durumun ağırlığına göre kan testi, dışkı testi veya nefes testi ile tespit edilebilir. Nefes testi için bireye radyoaktif karbon içeren küçük bir bardak berrak, tatsız sıvı içirilir.
H. pylori bakterileri bu sıvıyı midede parçalara ayırabilir. Bir süre sonra bireyin bir torbaya üflemesi istenir. Eğer H. pylori enfeksiyonu mevcutsa nefes örneğinde radyoaktif karbon bulunacaktır.
Bireyin üst sindirim sistemini incelemek için endoskopi yapılabilir. Endoskopi sırasında doktor hastanın boğazından ve yemek borusundan, mide ve ince bağırsaklara ulaşana kadar bir lens yani endoskopi ile donatılmış esnek bir tüp geçirir.
Bu sistem sayesinde doktor mide içinde veya ince bağırsaklarda iltihap belirtileri arayabilir. Eğer doktor şüpheli bir alan bulursa laboratuvar incelemesi yapılması için küçük bir parça örnek alabilir yani biyopsi gerçekleştirebilir. Biyopsi sonucunda mide astarındaki H. pylori varlığını da saptamak mümkündür.
Anormalliği aramak için üst sindirim sisteminin röntgeninin çekilmesinden faydalanmak mümkündür. İçeride bulunan herhangi bir ülserli dokuyu daha görünür hale getirmek için sindirim sisteminin içini kaplayan ve baryum içeren beyaz, metalik bir sıvıyı içmek gerekebilir.
Gastrit Tedavisi Nasıl Yapılır?
Gastrit tedavisi, özel olarak neden kaynaklandığına göre farklılık gösterir. Örneğin steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar veya alkolün neden olduğu akut gastrit, bu maddelerin kullanımının durdurulmasıyla kısa sürede rahatlayabilir.
Bunun yanı sıra gastrit tedavisinde, gastritin nedenine bağlı olarak çeşitli ilaçlar kullanılır. Örneğin sindirim sisteminde P. Hylori bakterisi mevcutsa doktor bu bakteriyi öldürmek için yedi ya da on dört gün boyunca sürekli kullanılacak çeşitli antibiyotik kombinasyonları önerebilir.
Midedeki bakterilerin ilaca dirençli hale gelmesini engellemek için doktorun belirttiği süre boyunca, eksiksiz kullanılması zorunludur.
Mide asidi üretimini engelleyen ve iyileşmeyi destekleyen ilaçlar da gastrit tedavisinde kullanılabilir. Proton pompası inhibitörleri, asit üreten hücrelerin etkisini kısmi olarak bloke ederek asidi azaltır.
Ancak proton pompası inhibitörlerinin, özellikle yüksek dozlarda uzun süreli kullanımı, kalça, bilek ve omurga kırığı riskini artırabilir. Bu sebeple sadece doktor gözetiminde kullanılmalıdır. Doktor bu süreç boyunca gerekli görürse kalsiyum takviyesi önerebilir.
Histamin (H-2) blokerleri olarak da adlandırılan asit blokerleri, sindirim sistemine salınan asit miktarını azaltır. Bu da gastrit ağrısını hafifletir ve iyileşmeyi teşvik eder.
Bunlara ek olarak mide asidini nötralize eden antasitler mevcuttur. Doktor, bu antasitleri diğer ilaçlarla birlikte kullanmak üzere reçete edebilir. Ancak antasitlerin yan etkileri arasında, ilacın bileşenlerine ve diğer ilaçlarla kombinasyonuna göre kabızlık veya ishal vardır.
Gastrit İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Gastrit ne kadar sürede geçer?
Gastritin iyileşme süresi türüne ve nedenine bağlıdır. Akut gastrit genellikle birkaç gün içinde geçerken, kronik gastritin tedavisi haftalar hatta aylar sürebilir.
Gastrit, mide kanserine yol açabilir mi?
Evet, özellikle tedavi edilmeyen kronik gastrit, mide kanseri riskini artırabilir. Özellikle H. pylori enfeksiyonuna bağlı gastrit, dikkat gerektirir.
Gastrit tedavi edilmezse ne olur?
Tedavi edilmeyen gastrit, mide ülseri, mide kanaması, mide kanseri gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Antral Gastrit Ne Demek?
Antral gastrit, midenin alt kısmındaki antrum bölgesinin iltihaplanmasıdır. Genellikle H. pylori enfeksiyonu ile ilişkilidir ve tedavi gerektirir.
Gastrit Mide Yanmasına Ne İyi Gelir?
Gastrit kaynaklı mide yanması için doktor önerisiyle antasitler, proton pompa inhibitörleri veya H2 blokerleri kullanılabilir. Ayrıca, yaşam tarzı değişiklikleri de önemlidir.
Gastrit Nasıl Anlaşılır?
Gastrit, mide ağrısı, bulantı, kusma, hazımsızlık gibi belirtilerle kendini gösterir. Kesin tanı için doktor muayenesi ve endoskopi gerekebilir.
Kronik Gastrit Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Kronik gastrit tedavisi, nedene bağlı olarak haftalar veya aylar alabilir. H. pylori enfeksiyonu varsa, antibiyotik tedavisi gerekebilir.
Gastrit ağrısı nasıl olur?
Gastrit ağrısı genellikle üst karın bölgesinde hissedilir. Yanma, kramp, dolgunluk veya bıçak saplanır tarzda olabilir.
Gastrit olanlar ne yememeli?
Gastrit hastaları, yağlı, baharatlı, asitli yiyeceklerden, alkolden, kafeinden ve sigaradan uzak durmalıdır. Ayrıca, küçük ve sık öğünler tercih edilmelidir.
Gastrite ne iyi gelmez?
Asitli içecekler, baharatlı ve yağlı yiyecekler, kızartmalar, işlenmiş gıdalar, alkol, kafein ve sigara gastriti tetikleyebilir veya semptomlarını kötüleştirebilir. Ayrıca, aspirin ve ibuprofen gibi bazı ağrı kesiciler de mide zarını tahriş edebilir.
Mide gastritine ne iyi gelir?
Lifli meyve ve sebzeler, probiyotik kaynakları, yağsız proteinler, tam tahıllar, bitki çayları ve sağlıklı yağlar mide dostudur. Bu besinler sindirimi kolaylaştırır, mide asidini düzenler, inflamasyonu azaltır ve mide zarını korur.
Antrum nedir?
Antrum, midenin alt kısmında, ince bağırsağa açılan bölüme yakın konumda bulunan bir kısımdır. Mide içeriğinin ince bağırsağa geçişini kontrol eder ve sindirim enzimlerinin salgılanmasında rol oynar.
Pangastrit nedir?
Pangastrit, midenin tamamını etkileyen bir gastrit türüdür. Mide zarının tamamında iltihaplanma görülür ve genellikle daha şiddetli semptomlara neden olabilir.
Mide iltihabı belirtileri nelerdir?
Mide iltihabı, midede yanma hissi, ağrı, bulantı ve şişkinlik gibi belirtilerle kendini gösterir. Ayrıca, bazı kişilerde iştahsızlık ve sık sık mide ekşimesi de görülebilir.