FOR INTERNATIONAL PATIENTS
Ensefalit (Beyin İltihabı) Nedir?
Ensefalit ya da bir diğer adıyla beyin iltihabı, beynin akut enflamasyonudur. Nörolojik disfonksiyon ile ortaya çıkar ve en yaygın nedeni viral enfeksiyonların varlığıdır. Ensefalit gerçekleştiğinde ateş, baş ağrısı gibi basit belirtiler gösterebildiği gibi hiçbir belirti de göstermeyebilir.
Etkilenen beynin bölümüne bağlı olarak bazı kişilerde, kafa karışıklığı, nöbet, koordinasyon kaybı, görme veya işitme duyularında sıkıntıya sebep olma gibi ciddi semptomlarla da kendini gösterebilir ve yaşamı tehdit edecek durumlara ortam hazırlayabilir. Çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler, beyin iltihabı için en savunmasız olan risk gruplarıdır.
Beyin iltihabının etkisi kişiden kişiye farklılık göstereceğinden dolayı zamanında teşhis ve tedavi önem arz eder. Çünkü ensefaliti olan birçok hasta tamamen iyileşme şansına sahiptir.
Ensefalit Nedenleri
Ensefalit (Beyin iltihabının) kesin nedeni bilinmemekle beraber, en yaygın neden viral enfeksiyon kaynaklı olanlarıdır. Bakteriyel enfeksiyonlar ve enfeksiyöz olmayan enflamatuar durumlar da beyin iltihabına sebep olabilmektedir. Ensefalit, kızamık belirtileri sonrası nadir de olsa ortaya çıkabilen ciddi bir komplikasyon olup, merkezi sinir sisteminde iltihaplanmaya yol açabilir.
Ensefalit Türleri:
Birincil Ensefalit
Bir virüs veya ajan direkt beyine bulaşırsa ortaya çıkar ve tek bir alanda yoğunlaşabildiği gibi her yere yayılım da gösterebilir. Geçirilmiş olan bir hastalıktan sonra aktif olmayan virüsün yeniden aktifliğini kazanmasıyla da meydana gelebilmektedir.
İkincil Ensefalit ya da Enfeksiyon Sonrası Ensefalit
Vücudun farklı bir bölgesinde gerçekleşen enfeksiyona karşı bağışıklık sisteminin tepkisinin yanlışlıkla beyindeki sağlıklı hücrelere saldırmasıyla meydana gelir. Genellikle ilk enfeksiyon 2-3 hafta sonra ortaya çıkar.
Yaygın Viral Nedenler
- Herpes Simpleks Virüsü(HSV1, HSV2): Hem ağzınızın çevresinde meydana gelen uçuklar, ateş kabarcıkları hem de genital herpes beyin iltihabına sebebiyet verebilir. Viral ensefalitin en yaygınıdır.
- Diğer Herpes Virüsleri: Epstein-Barr virüsü, Suçiçeği-zoster virüsü oldukça yaygındır.
- Enterovirüsler: Grip benzeri semptomlar, göz iltihabı, karın ağrısı belirtileriyle varlığını ortaya koyarlar.
- Sivrisinek Kaynaklı Virüsler: Bu virüse maruz kaldıktan birkaç gün ya da birkaç hafta sonra enfeksiyon belirtileri ortaya çıkabilir.
- Kene Kaynaklı Virüsler: Enfekte bir kenenin ısırmasından yaklaşık bir hafta sonra semptomlar gün yüzüne çıkar.
- Kuduz Virüsü
- Çocukluk Çağı Enfeksiyonları: Kızamık, kabakulak, kızamıkçık gibi çocukluk dönemi hastalıkları, ikincil ensefalite sebebiyet verebilir. Fakat aşılama beraberinde bu virüslere bağlı ensefalitler çok nadir hale gelmiştir.
- Nadir de olsa, bakteriyel, fungal, parazitik veya riketsiyal enfeksiyonlar ya da kanser ve kullanılan bazı ilaçlar da beyin iltihabına sebep olabilir.
Ensefalit Belirtileri
Ensefalit (Beyin iltihabı) belirtileri , genellikle ani gelişir ve şiddetlidir. Viral beyin iltihabı olan kişiler, çoğunlukla grip benzeri belirtiler gösterirler.
Ensefalit belirtileri, genel olarak ateş, baş ağrısı, kaslarda ve eklemlerde hissedilen ağrı, yorgunluk, bitkinlik halidir. Fakat bazı bireylerde belirtiler daha ağır seyredebilir ve ajitasyon, halüsinasyonlar, nöbetler, his kaybı veya felç, ışık hassasiyeti, sinirlilik, kas güçsüzlüğü, konuşma, işitme problemleri, bilinç kaybı ve hatta koma gibi belirtiler ile kendini gösterebilir.
Bebeklerde ensefalit belirtileri; kafatasının yumuşak bölgelerinde şişkinlik, mide bulantısı ve kusma hali, vücut sertliği, yetersiz beslenme, sinirlilik, agresiflik olarak sayılabilir.
Yetişkin, çocuk, bebek fark etmeksizin, şiddetli belirtilere sahip kişilerin acil olarak hekime görünmesi gerekir.
Ensefalit Tanısı
Hekim teşhisi koyabilmek için ilk olarak, detaylı bir fiziksel muayene ve tıbbi öyküyle işe başlayacaktır. Daha sonra şunların yapılmasını isteyebilir:
Beyin Görüntülemesi
MRI veya BT ile beyninizde oluşan herhangi bir sorun, tümör gibi durumlar teşhis edilebilir.
Spinal Musluk (lomber ponksiyon)
Sırtın alt kısmına yerleştirilen bir iğne vasıtasıyla beyin omurilik sıvısı çıkarılır ve bu sıvıda meydana gelen değişiklikler, beyinde meydana gelen enfeksiyon ve iltihaplanmayı gösterebilir. Ayrıca sebep olan virüsü ya da ajanı tespit etmek adına da yararlanılabilir.
Diğer Laboratuvar Testleri
İdrar, boşaltım örnekleri, serum toksikoloji tarama testleri.
Elektroensefalogram (EEG)
EEG testi, saç derisine yapıştırılan elektrotlar vasıtasıyla beynin elektriksel aktivitesinin kaydedilmesi ile yapılır. Bazı anormal durumlar ensefalit şüphesi doğmasına işaret edebilir.
Beyin Biyopsisi
Beyin biyopsisi, belirtiler sürekli kötüleşme eğilimindeyse ve tedavilerin hiçbir etkisi yoksa uygulanır.
Ensefalit Tedavisi
Ensefalit için tedavi planı büyük ölçüde yaşa, hastalık durumuna bağlı olarak şekillenir. Tedavideki asıl amaç hayati fonksiyonların korunması olduğu için, elektrolit sıvı dengesinin sağlanması, nöbetlerin kontrol altına alınması, ateşin düşürülmesi gibi destek tedavilerine başvurulur.
Eğer hafif bir beyin iltihabı geçiriyorsanız; yatak istirahati, bol sıvı, baş ağrısı ve ateş belirtileri hafifletmek adına anti-enflamatuar ilaçlar, antiviral ilaçlar ile tedavi yoluna gidilebilir. Hafif iltihaplar birkaç günde iyileşme gösterebilir.
Şiddetli bir ensefalit tedavisinde ise; solunum yardımı, intravenöz sıvılar, anti-enflamatuar ilaçlar, antikonvülzan ilaçlar, sürekli takip ile tedavi yoluna gidilebilir. Şiddetli vakalarda tedavi süreci, haftalar ya da aylar sürebilmektedir.
Uygun tedavi ve bakım beraberinde birçok insan ensefalitten kurtulur. Bebekler ve yaşlıların, kalıcı beyin hasarlarına maruz kalma ihtimali daha yüksektir. Ensefalit uzuvlarda kuvvet kaybı, beyin fonksiyonlarında kayıp, konuşma sorunları, denge problemleri, davranış bozukluğu meydana getirebilir. Bazı vakalarda buna bağlı olarak fizik tedavi uygulamalarına gidilebilir. Fonksiyonları yeniden kazanma ve var olan fonksiyonları daha verimli kullanma yaklaşımları temel alınarak hareket edilir.