FOR INTERNATIONAL PATIENTS
El Ayak Ağız Hastalığı Nedir?
El ayak ağız hastalığı , genellikle küçük çocuklarda görülen ve çoğunlukla coxsackievirus adlı bir virüs tarafından yayılan bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır. Hastalık ağız içinde yaralar, ellerde ve ayaklarda döküntüler şeklinde belirtiler gösterir. Semptomlar arasında ateş, boğaz ağrısı, iştahsızlık ve halsizlik de bulunur. Özellikle yaz ve sonbahar aylarında yaygın olarak görülen el ayak ağız hastalığı, hijyen kurallarına dikkat edilmesiyle önlenebilir ve çoğu vakada kendiliğinden iyileşir. Ancak yüksek ateş veya şiddetli semptomlar durumunda tıbbi destek gerekebilir.
El ayak ağız hastalığı, ismini hastalığın karakteristik belirtilerinden alır. Hastalıkta ağız içinde aft veya yaralar, ellerde ve ayaklarda ise kırmızı döküntüler ve içi sıvı dolu kabarcıklar oluşur. Bu belirgin semptomlar, hastalığın en yaygın olarak görüldüğü vücut bölgelerini tanımladığı için "el ayak ağız hastalığı" adı verilmiştir.
El Ayak Ağız Hastalığı Nasıl Olur?
El ayak ağız hastalığı, çoğunlukla çocuklarda görülen ve coxsackievirus A16 gibi enterovirüslerin neden olduğu bulaşıcı bir viral enfeksiyondur. Hastalık, enfekte kişilerin tükürük, burun akıntısı veya dışkılarıyla temas yoluyla yayılır ve özellikle yaz ve sonbahar aylarında sıkça ortaya çıkar. İlk belirtiler hafif ateş, iştahsızlık, boğaz ağrısı ve halsizlik şeklinde kendini gösterir; birkaç gün içinde ağız içinde ağrılı yaralar, el ve ayaklarda ise küçük kırmızı döküntüler veya kabarcıklar oluşur. Bu belirtiler çocuklarda iştahsızlık ve huzursuzluk yaratabilir, ancak hastalık genellikle bir hafta ila 10 gün içinde kendiliğinden iyileşir. Çoğu vakada hafif seyreden hastalık, yüksek ateş veya şiddetli semptomlar durumunda tıbbi müdahale gerektirebilir.
El Ayak Ağız Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
El ayak ağız hastalığı, özellikle 10 yaş altı çocuklarda sık görülen bulaşıcı bir hastalıktır ve yüksek ateş, bademciklerde kızarıklık, ağız içinde aft ve ciltte döküntüler şeklinde kendini gösterir. Hastalık, çocukların el, ayak ve bilek bölgelerinde geniş kırmızı döküntülere yol açar. İlk günlerde kırmızı döküntüler halinde başlayan belirtiler, sonraki günlerde suçiçeğine benzer içi sıvı dolu kabarcıklara dönüşür ve genellikle bir hafta içinde kendiliğinden kaybolur.
El ayak ağız hastalığı belirtileri şunlardır:
- Ateş,
- Boğaz ağrısı,
- İştahsızlık,
- Ağız içinde ve çevresinde ağrılı yaralar,
- Elde, ayakta ve bazen kalça bölgesinde kırmızı döküntüler,
- Ellerde ve ayaklarda kaşıntılı veya ağrılı kabarcıklar,
- Genel halsizlik ve yorgunluk hissi,
- Bebeklerde huzursuzluk ve sık ağlama,
- Ağız yaraları nedeniyle yutkunma zorluğu.
El Ayak Ağız Hastalığı Neden Olur?
El ayak ağız hastalığı, genellikle coxsackievirus A16 ve benzeri enterovirüs türleri nedeniyle ortaya çıkan bulaşıcı bir viral enfeksiyondur. Bu virüs, enfekte kişilerin tükürük, burun akıntısı, dışkı veya diğer vücut sıvılarıyla temas yoluyla yayılır. Özellikle çocukların toplu olarak bulunduğu okul, kreş gibi ortamlarda virüs hızla bulaşabilir. Hastalık, çoğunlukla yaz ve sonbahar aylarında daha sık görülür ve bağışıklık sistemi tam gelişmemiş çocukları daha çok etkiler.
El ayak ağız hastalığının başlıca nedenleri şunlardır:
- Coxsackievirus A16 (hastalığın en yaygın sebebi olan virüs türü),
- Enterovirüs 71 (bazı vakalarda hastalığa neden olabilen bir diğer virüs türü),
- Virüs taşıyan kişilerle doğrudan temas,
- Virüsün bulunduğu yüzeylere veya eşyalara temas sonrası ağız, burun veya gözlere dokunmak,
- Virüs bulaşmış yiyecek veya içeceklerin tüketilmesi,
- Yetersiz el hijyeni, özellikle tuvalet sonrası veya bez değiştirme sırasında.
El Ayak Ağız Hastalığı Nasıl Bulaşır?
El ayak ağız hastalığı oldukça bulaşıcı bir viral enfeksiyondur ve genellikle enfekte kişilerle doğrudan temas yoluyla yayılır. Virüs, hastalığı taşıyan kişinin tükürüğü, burun akıntısı, dışkısı ve vücut salgılarıyla temas sonucu bulaşabilir. Özellikle çocukların bir arada bulunduğu kreş, okul gibi toplu ortamlarda hastalık hızla yayılabilir. Bulaşıcılık, semptomların başlamasından önceki birkaç gün ve hastalığın ilk haftasında en yüksek seviyededir, ancak bazı durumlarda belirtiler kaybolduktan sonra da bir süre devam edebilir. Hastalıktan korunmak için hijyen kurallarına dikkat edilmesi ve enfekte kişilerle temastan kaçınılması önemlidir.
El ayak ağız hastalığı bulaşma yöntemleri şunlardır:
- Virüs taşıyan kişiyle doğrudan temas,
- Hastalıklı kişinin öksürmesi veya hapşırması sonucu havaya yayılan damlacıkların solunması,
- Virüs bulunan yüzeylere (oyuncaklar, masa, kapı kolu vb.) temas ettikten sonra ağız, burun veya gözlere dokunmak,
- Virüs bulaşmış yiyecek veya içeceklerin tüketilmesi,
- Hasta bir kişinin dışkısıyla temas (özellikle bez değiştirme sırasında),
- Virüs taşıyan kişilerin tükürük veya burun akıntısına temas etmek.
El Ayak Ağız Hastalığı Nasıl Önlenir?
El ayak ağız hastalığından korunmak için hijyen kurallarına dikkat etmek önemlidir. Düzenli el yıkama, özellikle yemeklerden önce, tuvaletten sonra ve dışarıdan geldikten sonra enfeksiyon riskini azaltır. Oyuncaklar, masa, kapı kolu gibi sıkça temas edilen yüzeylerin temizliği ve kişisel eşyaların (bardak, çatal, havlu) paylaşılmaması, virüsün yayılmasını önler. Ayrıca, hasta kişilerle temastan kaçınılmalı ve hasta çocukların okula veya kreşe gitmemesi sağlanmalıdır. Çocukların ellerini ağız ve yüzlerine götürmemesi konusunda bilinçlendirilmesi de virüs bulaşma riskini azaltır. Bu basit önlemlerle el ayak ağız hastalığından korunmak mümkündür.
El ayak ağız hastalığını önleme yöntemleri şunlardır:
- Elleri sık sık ve sabunla yıkamak,
- Hasta kişilerle yakın temastan kaçınmak,
- Hastaların kullandığı tabak, çatal, kaşık, bardak gibi eşyaları ayrı tutmak,
- Oyuncakları ve ortak kullanılan yüzeyleri düzenli olarak dezenfekte etmek,
- Hapşırma veya öksürme sırasında ağız ve burnu kapatmak,
- Kirli ellerle ağız, burun veya gözlere dokunmaktan kaçınmak,
- Tuvalet eğitimi alan çocuklarda el yıkama alışkanlığını teşvik etmek,
- Kreş veya anaokulu gibi kalabalık ortamlarda hijyen kurallarına dikkat etmek,
- Hasta çocukları iyileşene kadar okula veya toplu alanlara göndermemek.
El Ayak Ağız Hastalığı Tedavisi Nasıl Yapılır?
El ayak ağız hastalığının tedavisinde hastalığı doğrudan geçirecek özel bir tedavi veya aşı bulunmaz. Tedavi daha çok semptomları hafifletmeye yöneliktir. Kaşıntıyı gidermek için losyonlar, boğaz ağrısı için spreyler ve ateş düşürücü ile ağrı kesici ilaçlar doktor tavsiyesiyle kullanılabilir. Ayrıca, hasta çocukların yumuşak gıdalarla beslenmesi (çorba, yoğurt gibi ağız yaralarını kötüleştirmeyecek gıdalar), bol sıvı tüketmesi ve dinlenmesi önerilir. Ilık su ve hafif sabunla duş almak da rahatlatıcı olabilir. Hastalık genellikle 7-10 gün içinde kendiliğinden iyileşir; el ve ayaklarda oluşan sıvı dolu kabarcıklar kuruyarak leke bırakır, zamanla bu lekeler de kaybolur.
Sıkça Sorulan Sorular
Yetişkinlerde El Ayak Ağız Hastalığı Görülür Mü?
Evet, el ayak ağız hastalığı yetişkinlerde de görülebilir, ancak nadir ve genellikle hafif seyirlidir. Bu hastalık çoğunlukla çocuklarda yaygın olsa da, enfekte bireylerle temas eden veya bağışıklık sistemi zayıflamış yetişkinlerde bulaşma riski vardır. Yetişkinlerde el, ayak ve ağızda döküntü ve kabarcıklar gibi klasik belirtiler ortaya çıkabilir, ancak semptomlar genellikle çocuklara kıyasla daha hafif olur. Bağışıklık sistemi zayıf olan yetişkinlerde ise belirtiler daha belirgin olabilir ve hastalığın bulaşma riski artabilir.
El Ayak Ağız Hastalığı Hangi Yaştaki Çocuklarda Daha Çok Görülür?
El ayak ağız hastalığı en çok 10 yaş altı çocuklarda, özellikle de 5 yaş ve altındaki çocuklarda daha yaygın olarak görülür. Bu yaş grubundaki çocukların bağışıklık sistemi henüz tam olarak gelişmediği için virüse karşı daha hassastırlar. Ayrıca, okul ve kreş gibi toplu ortamlarda daha fazla zaman geçirdikleri için enfekte olma riski de artar.
El Ayak Ağız Hastalığı Ne Kadar Sürer?
El ayak ağız hastalığı genellikle 7 ila 10 gün içinde kendiliğinden iyileşir. İlk belirtiler ortaya çıktıktan sonra birkaç gün içinde ağız yaraları ve el ile ayaklarda döküntüler gelişir. Hastalığın en yoğun semptomları ilk 3-5 gün boyunca görülür ve ardından döküntüler yavaşça iyileşmeye başlar. Çoğu vaka, bir hafta içinde tamamen iyileşir; ancak bazı çocuklarda hafif semptomlar biraz daha uzun sürebilir.
El Ayak Ağız Hastalığı Kuluçka Süresi
El ayak ağız hastalığının kuluçka süresi genellikle 3 ila 7 gün arasındadır. Bu süre, virüsün vücuda girmesinden ilk belirtilerin ortaya çıkmasına kadar geçen dönemi ifade eder. Kuluçka süresi boyunca hastalık bulaşıcı olabilir, bu yüzden virüs taşıyan kişi henüz belirti göstermese bile hastalığı başkalarına bulaştırabilir.