Diyafyam Bozuklukları Nelerdir?
Diyafram, göğüs ve karın boşluklarını birbirinden ayıran ve kas yapısıyla solunum hareketlerine de yardımcı olan bir yapıdır.
Diyaframda olabilecek, doğumsal veya edinilmiş, sorunlar başta solunum olmak üzere pek çok fonksiyonun işleyişini bozabilir. Diyaframda rastlanabilen kimi sorunlar şunlardır:
Doğumsal Diyafram Hernisi (Fıtığı)
Doğumdan önce, diyaframda oluşan yapısal bir bozukluk, bebeğin sindirim organlarının göğüs boşluğuna girmesine neden olur. Akciğerler, göğüs boşluğuna geçen organlar tarafından bastırılır ve bu durum solunum problemlerine neden olur.
Edinilmiş veya Travmatik Diyafram Hernisi (Fıtığı)
Künt yaralanmalar, bıçak yaraları, ateşli silah yaraları gibi travmatik olaylar sonucunda diyaframda oluşan bir delikten sindirim organlarının göğüs boşluğuna girmesine ve akciğerler üzerinde baskı uygulayarak solunumu engellemesi durumudur.
Mide Fıtığı
Diyafram üzerinde, yemek borusunun karın boşluğuna geçmesini sağlayan doğal bir açıklık vardır. Midenin bir kısmı, bu doğal açıklığı kullanarak göğüs boşluğuna doğru geçer.
Diyafram Tümörü
Diyafram, tümörlerin çok nadir rastlandığı bir bölge olmakla beraber, diyaframın kendi tümörleri genelde selim özelliktedir. Ancak, diyaframda özellikle karaciğer ve akciğerin habis tümörlerinin metastazları görülebilir.
Diyafram Felci
Diyafram hareketlerini kontrol eden sinire frenik sinir adı verilir. Frenik sinir yaralanmalarında, diyaframın bir tarafı veya her iki tarafının felç olabilir. Bu durum solunum fonksiyonlarını tehlikeye sokar.
Diyafram Bozukluklarının Nedenleri Nelerdir?
Diyafram bozuklukları, hastalığın tipine bağlı olarak, doğuştan majör travmaya kadar uzanan çeşitli nedenlere sahip olabilir.
Doğumsal Diyafram Hernisi (Fıtığı)
Anne karnındaki gelişim sırasında oluşan sorunlardan kaynaklanır.
Edinilmiş veya Travmatik Diyafram Hernisi (Fıtığı)
- Araba kazalarından veya düşmelerden kaynaklanan künt travma
- Bıçaklanma yaraları
- Ateşli silah yaraları
Mide Fıtığı
- Sık ve şiddetli öksürme
- Şiddetli kusma
- Ağır kaldırma
- Gebelik
- Şişmanlık
- Aşırı ıkınma
Diyafram Felci
- Frenik sinirleri sıkıştıran akciğer veya lenf kanseri
- Cerrahi travma
- Frenik sinir veya omurilik yaralanması
- ALS ve MS gibi nöromüsküler bozukluklar
Diyafram Bozukluklarının Anlaşılmasını Sağlayan Belirtiler Nelerdir?
Diyafram bozukluklarının belirtileri, sorunun tipine bağlı olarak değişir. Kimi sık rastlanan belirtiler şunlardır:
Doğumsal Diyafram Hernisi (Fıtığı)
Doğumsal diyafram hernisi bulunan bebeklerde sindirim organlarının göğüs boşluğuna geçmesinden ötürü akciğerlerin gelişebilecekleri mesafe oldukça kısıtlıdır. Bu durum akciğerlerin yeterince gelişmesini engeller. Bebeklerde ciddi solunum sıkıntısı, morarma gibi bulgularla kendini gösterir.
Edinilmiş veya Travmatik Diyafram Hernisi (Fıtığı)
- Zor ve hızlı nefes alma
- Siyanoz (özellikle ağız, göz ve tırnak çevresinde ciltten mavimsi bir renk)
- Taşikardi (hızlı kalp atışı)
Mide Fıtığı
- Mide ekşimesi
- Göğüs ağrısı
- Geğirme
- Ağızda acı bir tat
- Ağrılı yutkunma
- Regürjitasyon (mideden kısmen sindirilmiş gıdaların ağıza dönüşü)
Diyafragmatik Tümör
- Solunum esnasında zorluk çekmek
- Göğüs, omuz veya karın ağrısı
- Zor nefes alma
- Düşük oksijen seviyesi
Diyafram Felci
Sırt üstü uzanırken, dinlenme sırasında veya su içerisinde (yüzme havuzu, deniz gibi) bulunurken nefes darlığı çekmek.
Diyafram Bozuklukları Nasıl Teşhis Edilir?
Hekiminiz şikayetlerinizi dinleyip tıbbi öykünüzü aldıktan sonra yapacağı fizik muayene ile diyafram bozukluklarından şüphelenebilir. Tanının kesinleştirilmesi, hastalığın seviyesi ve tedavi seçeneklerinin oluşturulabilmesi için kimi tetkikler istenebilir.
Akciğer Röntgeni
Omurga ve göğüs bölgesinde kalbin, akciğerlerin, hava yollarının, kan damarlarının ve kemiklerin görüntülenmesini sağlar. Kemik kırıkları, zatürre, ve diğer sorunların tespitinde kullanılabilir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT)
Bu test, göğüs boşluğunuzun daha ayrıntılı bir şekilde incelenmesini sağlar.
Ultrason
Bu tip görüntüleme diyafram fonksiyonundaki herhangi bir düzensizliği tespit etmek için kullanılır. Özellikle doğumsal diyafram fıtığından şüphelenilen bebeklerde ve diyafram felcinden şüphelenilen durumlarda kullanılır.
Solunum Fonksiyon Testleri
Diyaframla ilgili problemlerin solunum işlevini etkilediği düşünülen durumlarda kullanılabilmektedir.
Arteriyel Kan Gazı
Kanınızdaki oksijen ve karbondioksit miktarını ve kandaki asit oranını kontrol eder.
Frenik Sinir Uyarımı Testi
Sinirlerin elektrik sinyallerini ne kadar iyi ve hızlı gönderebileceğini, dolayısıyla fonksiyonunu ölçer. Diyafram felci şüphesinde kullanılabilir.
Elektromiyografi (EMG)
Bu test, elektriksel dürtülerin uyardığı kas liflerinin elektrik potansiyelini ölçer. Diyafram felci şüphesinde kullanılır.
Diyafram Bozuklukları Nasıl Tedavi Edilir?
Diyafram bozuklukları için yapılan tedaviler, bozukluğun tipine bağlı olarak değişir, ancak ilaç ve cerrahi seçenekler mevcuttur.
Doğumsal Diyafram Hernisi (Fıtığı)
Ameliyat ile göğüs boşluğuna çıkan sindirim organları karın boşluğuna indirilir ve diyafram tamir edilir.
Edinilmiş veya Travmatik Diyafram Hernisi (Fıtığı)
Ameliyat ile diyaframdaki yırtık tamir edilir.
Mide Fıtığı
Mide fıtığından kaynaklanan reflünün azaltılması amacıyla kimi yiyeceklerden kaçınmak, beli aşırı sıkan kıyafetleri tercih etmemek gibi bir takım yaşam tarzı değişiklikleri yapılabileceği gibi hekiminizin tavsiye edeceği mide asitliğini düzenleyen bazı ilaçlar kullanmanız gerekebilir. Kimi durumlarda cerrahi operasyonlar da tavsiye edilebilir.
Diyafram Tümörü
Cerrahi, kemoterapi ve radyoterapi gibi tedavi seçenekleri kullanılır.
Diyafram Felci
Belirti, bulgu ve şikayeti olmayan kimi hastalarda herhangi bir girişim planlanmayabilir. Bunun yanı sıra, diyafragmatik pilikasyon adı verilen bir cerrahi girişim ile nefes alma sırasında felç olmuş diyaframın göğüs boşluğuna çekilmesi engellenebilir.
Son zamanlarda kullanıma giren, göğüs boşluğu veya karın boşluğuna yapılacak ameliyatlarla diyafram üzerine pil yerleştirilerek diyaframın hareketi sağlanabilmektedir. Kimi ileri vakalarda ise solunum desteği tedavinin bir parçasıdır.