FOR INTERNATIONAL PATIENTS
Bronşiolit, özellikle 2 yaş altındaki bebeklerde ve küçük çocuklarda sık görülen bir akciğer enfeksiyonudur. Bronşioller olarak adlandırılan küçük hava yollarında iltihaplanma ve tıkanıklığa neden olur. Çoğunlukla solunum sinsityal virüsü (RSV) kaynaklıdır, ancak grip veya soğuk algınlığına yol açan diğer virüsler de sebep olabilir. İlk belirtiler arasında burun akıntısı, hafif ateş ve öksürük yer alırken, ilerleyen evrelerde hırıltılı solunum, hızlı nefes alma ve beslenme güçlüğü ortaya çıkabilir. Tedavi genellikle evde destekleyici bakımla yapılır: sıvı alımı, nemlendirici kullanımı ve ateş düşürücülerle hastalık kontrol altına alınabilir. Şiddetli vakalarda hastane tedavisi gerekebilir. El hijyeni ve sigara dumanından uzak durma gibi önlemlerle hastalık önlenebilir.
Bronşiolit Nedir?
Bronşiolit , genellikle iki yaş altındaki bebekleri ve küçük çocukları etkileyen yaygın bir akciğer enfeksiyonudur. Bronşiollerde, yani akciğerlerin en küçük hava yollarında, iltihaplanma ve tıkanıklığa neden olarak nefes almada zorluk yaratır. Genellikle solunum sinsityal virüsü (RSV) veya HMPV virüsü gibi viral enfeksiyonlardan kaynaklanır, ancak grip veya soğuk algınlığına neden olan diğer virüsler de bu duruma yol açabilir.
Bronşiolit, özellikle bebekler ve küçük çocuklar arasında yaygın bir solunum yolu rahatsızlığıdır. Dünya genelinde her yıl yaklaşık 150 milyon yeni bronşiolit vakası görülmekte ve bunların 11-20 milyonu hastaneye yatış gerektirmektedir. Bronşiolitin en yaygın nedeni olan solunum sinsityal virüsü (RSV), her yıl yaklaşık 33 milyon akut alt solunum yolu enfeksiyonuna yol açmakta ve bu vakaların %95’i düşük ve orta gelirli ülkelerde meydana gelmektedir. İtalya’da yapılan bir çalışmada, 2012-2019 yılları arasında 24 ay ve altındaki 100 binden fazla çocuktan en az 7 bininin bronşiolit geçirdiği ve bunun yılda 1.000 kişi başına 46, 6 vaka oranına denk geldiği tespit edilmiştir. ABD'de ise bronşiolit, bebeklerde solunum yolu hastalıklarına bağlı hastane yatışlarının başlıca nedenidir ve 2 yaş altındaki çocuklar için acil servis ziyaretlerinin %3’ünden sorumludur.
Bronşiolit Belirtileri Nelerdir?
Bronşiolit, genellikle iki yaş altındaki bebekleri etkileyen bir akciğer enfeksiyonudur ve bronşiollerdeki iltihaplanma ile tıkanıklığa bağlı olarak nefes alma güçlüğüne yol açar. İlk belirtiler arasında burun akıntısı veya tıkanıklığı, öksürük ve 38°C’nin altındaki hafif ateş bulunur; bu semptomlar genellikle soğuk algınlığına benzer.
Bronşiolit belirtileri şu şekildedir:
- Burun akıntısı veya tıkanıklık.
- Hafif ateş (38°C'nin altında).
- Öksürük.
- Hırıltılı solunum.
- Hızlı veya zor nefes alma.
- Burun kanatlarının açılarak nefes alma çabası.
- Göğüs kaslarının çökmesi (nefes alırken).
- Huzursuzluk ve uyku sorunları.
- Beslenme güçlüğü veya yetersiz sıvı alımı.
- Ciltte, dudaklarda ve parmak uçlarında mavi renk değişimi (siyanoz).
Hastalık ilerledikçe hırıltılı solunum, hızlı veya zor nefes alma, burun kanatlarının açılması, göğüs kaslarının çökmesi, huzursuzluk ve beslenme güçlüğü gibi daha ciddi belirtiler ortaya çıkabilir. Şiddetli vakalarda, ciltte, özellikle dudaklarda ve parmak uçlarında mavi renk değişimi (siyanoz) gibi oksijen eksikliği belirtileri görülebilir. Çocuğun nefes alması çok zorlaştığında, yeterli sıvı alamadığında, susuzluk belirtileri gösterdiğinde veya ciltte mavi renk değişimi fark edildiğinde derhal tıbbi yardım alınmalıdır. Erken müdahale, komplikasyonları önlemede kritik öneme sahiptir.
Bronşiolit Neden Olur?
Bronşiolit, genellikle bronşiollerin, yani akciğerlerdeki en küçük hava yollarının viral enfeksiyonlarla iltihaplanmasından kaynaklanır. En yaygın nedeni, solunum sinsityal virüsü (RSV) olup, özellikle bebekler ve küçük çocuklar arasında bulaşıcıdır ve enfekte bir kişinin öksürmesi veya hapşırmasıyla yayılan solunum damlacıklarıyla bulaşır. Bunun yanı sıra, parainfluenza, adenovirüs, influenza ve insan metapnömovirüsü gibi diğer virüsler de bronşiolite yol açabilir. Bu virüsler bronşiollerin epitel hücrelerini enfekte ederek iltihaplanma, şişme ve artan mukus üretimine neden olur; bu durum, hava akışını engelleyerek bronşiolitin tipik semptomlarını ortaya çıkarır. Erken yaş (özellikle 3-6 ay), prematüre doğum, doğuştan gelen kalp hastalıkları, kronik akciğer rahatsızlıkları, bağışıklık sistemi zayıflığı, sigara dumanına maruz kalma ve kalabalık yaşam koşulları bronşiolit riskini artıran faktörler arasındadır. Bu nedenlerin ve risk faktörlerinin bilinmesi, bronşiolitin önlenmesi ve erken teşhisinde büyük önem taşır.
Bronşiolite yol açan nedenler arasında HMPV virüsü (insan metapnömovirüsü) önemli bir yer tutar. HMPV, RSV’den sonra en yaygın bronşiolit sebeplerinden biridir ve özellikle bebekler, küçük çocuklar ve bağışıklık sistemi zayıf bireylerde hastalığa neden olur. Bu virüs, bronşiollerde iltihaplanma, şişme ve mukus birikimine yol açarak hava akışını kısıtlar ve bronşiolitin tipik semptomlarına neden olur. HMPV, genellikle kış ve erken ilkbahar aylarında yaygındır ve damlacık yoluyla kolayca bulaşabilir.
Bronşiolit Tanısı ve Uygulanan Testler
Bronşiolit tanısı genellikle hastanın semptomlarının ve fiziksel muayene bulgularının değerlendirilmesiyle konur. Doktor, burun akıntısı, öksürük, hırıltılı solunum, hızlı veya zor nefes alma gibi belirtileri inceleyerek tanıya ulaşır. Steteskopla yapılan dinlemelerde akciğerlerde hırıltılı sesler duyulabilir. Genellikle laboratuvar testlerine ihtiyaç duyulmaz, ancak şiddetli vakalarda solunum sinsityal virüsü (RSV) veya insan metapnömovirüsü (HMPV) gibi viral enfeksiyonları doğrulamak için burun veya boğaz salgılarından örnek alınabilir. Nadir durumlarda, hastalığın ciddiyetini değerlendirmek için kan oksijen düzeylerini ölçmek (pulse oksimetri) veya göğüs röntgeni çekmek gerekebilir.
Bronşiolit Tedavisi ve Uygulanan Yöntemler
Bronşiolitin tedavisi, spesifik bir ilaç içermeyip semptomları hafifletmeye yönelik destekleyici yöntemlere dayanır. Hafif vakalar genellikle evde, yeterli sıvı alımı, burun tıkanıklığını hafifletmek için burun aspirasyonu ve nemlendirici kullanımıyla yönetilir. Ateşin kontrolü için parasetamol gibi ilaçlar kullanılabilir. Daha ciddi vakalarda, hastanede oksijen terapisi, intravenöz sıvılar ve nadiren solunum desteği gerekebilir. Antibiyotikler bronşiolit viral bir enfeksiyon olduğundan genellikle kullanılmaz, ancak bakteriyel bir enfeksiyon eşlik ediyorsa reçete edilebilir. Ayrıca, bronkodilatörler veya steroidlerin kullanımı genellikle önerilmez, ancak bazı durumlarda doktor tarafından değerlendirilebilir. Erken tıbbi müdahale, komplikasyonların önlenmesi açısından önemlidir.
Çocuklarda Bronşiyolit Nedenleri Nelerdir?
Çocuklarda bronşiyolit olgularının yaklaşık %50’sinin nedeni RSV (respiratuvar sinsityum virüsü) adı verilen bir virüs olmakla beraber, kimi başka virüsler de bronşiyolite sebep olabilmektedir.
Bronşiyolit, anne sütü almayan bebeklerde daha sık görülür.
Çocuklarda Bronşiyolitin Belirtileri Nelerdir?
Çocukta önce hafif üst solunum yolu enfeksiyonu belirtileri görülür; burun tıkanıklığı, hapşırma, su gibi sıvı burun akıntısı, daha sonra hafif ateş yüksekliği ve huzursuzluk ilk etapta görülebilecek belirtilerdir.
Daha sonra öksürük ve solunum esnasında hırıltı-hışıltı sesi duyulabilir.
Çocuklarda Bronşiyolitin Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Bronşiyolitin tedavisi semptomatiktir yani belirtileri geçirmeye yöneliktir.
Bebeğin bol sıvı alması (6 aydan sonra), mukusun temizlenmesi için burun damlaları, gereken durumlarda buhar tedavisi verilebilir. Yatağın bir metre uzaklığından soğuk buhar ile solunum yolu nemlendirilebilir.
Ateş uzun sürerse ve diğer belirtiler düzelmezse, bronşiyoliti komplike eden, yani bronşiyolit zemininde gelişen, bakteriyel bir enfeksiyon düşünülerek tedaviye antibiyotik eklenebilir. Bakteriyel enfeksiyondan şüphelenilmediği takdirde antibiyotik kullanılmaz.
Kimi durumlarda bronşiyolit seyrinin bebek için zorlayıcı olabileceği tahmin edilerek, hastanede yatarak tedavi de önerilebilir. Bronşiyolit açısından riskli grupta sayılabilecek kimi prematüre bebeklerde belirli bir döneme kadar koruyucu ilaç uygulamaları da tavsiye edilebilir.
