Çocuk Göz Hastalıkları Nelerdir? Çocuk Göz Sağlığı Koruma Yolları

Çocuk Göz Hastalıkları Nelerdir?

Çocuk göz hastalıkları, 18 yaş altı çocuklarda görülen göz rahatsızlıklarını kapsar. Gözdeki problemlerin erken teşhis edilmesi, olası hasarları en aza indirmeye yardımcı olur ve tedavinin daha hızlı olmasını sağlar. Çocuk göz sağlığı ve güvenliği sağlamak, çocukların gelişimine katkı sağlar, öğrenmenin önündeki engelleri kaldırır. Kalıcı görme kayıplarının önüne geçilebilir.

Çocuk göz hastalıkları birçok farklı göz rahatsızlığına sebep olabilir. Görme taramaları çocukların görme kalitesini tespit etmek için yapılır. Yaşam boyu görme bozuklularından kaçınmak için erken tanı ve tedavi önemlidir. Görme hasarı erken dönemde yakalanabilir ve güncel tedavi seçenekleri değerlendirilebilir.

Çocuklarda en sık görülen göz hastalıkları şu şekildedir:

• Astigmat
• Miyop
• Şaşılık ve Gözde Kayma
• Göz Tembelliği
• Çift Görme (Diplopi)
• Göz Titremesi (Nistagmus)

Astigmat

Astigmat, bulanık görmeye neden olan yaygın bir durumdur. Göze gelen ışınlar retinada odaklanamaz ve bulanık bir görüntüyle kırma kusuru oluşur. Astigmat olduğunda ışığın göze girme şekli değişir, hem yakındaki hem de uzaktaki nesnelerin bulanık görünmesi oluşabilir. Bir çocuğun bir veya iki gözünde astigmatizma olabilir. Gözün en önündeki korneanın şekil bozukluğuyla meydana gelir.

Astigmat bebeklerde yaygın olabilir, genellikle çocuk bir yaşına girdiğinde kendiliğinden düzelir. Miyop veya hipermetrop olan çocuklarda astigmat görülme olasılığı daha yüksektir.

Teşhis edilmemiş astigmatı olan çocuklar okulda zorluk çekebilir ve bu durum öğrenme güçlüğü olarak yorumlanabilir. Tüm çocukların bebeklikten başlayarak okul yılları boyunca düzenli göz muayenesi yaptırması önemlidir.

Miyop

Çocuklarda miyop, genellikle 6-14 yaşları arasında başlar. Okul öncesi çocukların yaklaşık yüzde 5’ini, okul çağındaki çocukların yaklaşık yüzde 9’unu etkilediği tahmin edilmektedir. Anne veya baba miyopsa, çocukta da miyop görülme olasılığı yüksektir.

Miyop, çocuğunuzun göz küresi önden arkaya doğru çok uzun olduğunda ortaya çıkar. Gözün ön tarafındaki kornea çok dik bir şekilde kavisli olduğunda da gelişebilir. Işık çocuğun gözüne geldiğinde, ışınlar gözün arkasındaki duyarlı doku olan retinanın hemen altına düşer.

Hipermetrop veya ileri görüşlülükte uzaktaki nesneler yakındaki nesnelerden daha nettir. Her şeye, ama özellikle de yakın nesnelere odaklanmak daha fazla çaba gerektirir. Miyop genellikle ergenlik döneminde kötüleşir.

Şaşılık

Şaşılık çocuklarda en sık görülen rahatsızlıklardan birisidir. Gözler düzgün hizalanmadığında ortaya çıkar. Çocuğunuzun bir veya ii gözü içe, dışa, yukarıya veya aşağıya dönebilir. Şaşılık doğuştan olabilir veya sonradan edinilebilir. Kaza veya başka bir hastalığa bağlı olarak da gelişebilir.

Özellikle hafif şaşılık durumunda ebeveynlerin bu durumu tespit etmesi zordur. Doğumdan sonraki ilk 3 ayda gözler sürekli olarak dışarı doğru veya içe doğru kayabilir. Göz muayenesi ile teşhis edilir.

Göz Tembelliği

Ambliyopi diğer adıyla göz tembelliği, göz ve beynin gerektiği gibi birlikte çalışmadığı bir durumdur. Bu rahatsızlığa sahip çocuklarda bir veya iki gözde zayıf görme gelişir. Çocuklar genellikle bu görme sorununa alışabilir ve ebeveynlerine bundan bahsetmeyebilir.

Doğumdan yaklaşık 8 yaşına kadar bir çocuğun gözleri ve beyni hayati bağlantıları oluşturur. Görüşü engelleyen veya bulanıklaştıran herhangi bir şey olduğunda bu bağlantılar yavaşlayabilir. Eğer bu gerçekleşirse, beyin gözdeki görüntüleri tam olarak tanımayabilir. Beyin, sağlıklı gözün görüntüleri görmezden gelmeye başladıkça göz zayıflar ve gücünü kaybeder. Bu şekilde göz tembelliği oluşur.

Çift Görme (Diplopi)

Çift görme, diplopi olarak da bilinir. Çocuğunuz çift görme yaşıyorsa, bir yerine iki görüntü gördüğü anlamına gelir. Bu, çoğaltılmış veya üst üste binen görüntüler görmeyi içerebilir ve önemli görsel rahatsızlığa neden olabilir. Çocuğun çift görmesi ebeveynler için endişe verici olabilir. Şaşılık; çocuklarda, ergenlerde ve yetişkinlerde çift görmenin en yaygın neden olan bir göz kası bozukluğudur.

Göz Titremesi (Nistagmus)

Nistagmus, diğer adıyla göz titremesi, gözlerin sürekli ve kontrol edilemez bir şekilde hareket ettiği, dikey veya yatay sallandığı bir durumdur. Başka bir göz rahatsızlığıyla ortaya çıkabileceği gibi sağlıklı gözleri olan çocuklarda da görülebilir.

Nistagmus gelişiminde, çocuklar genellikle göz hareketlerinin farkında olmazlar, ancak diğer insanlar bunları görebilir. Göz titremesi doğuştan olabilir, hastalık veya yaralanma kaynaklı sonradan oluşabilir.

Çocuk Göz Sağlığı Tanı ve Tedavi Yöntemleri

Çocuklarda göz sağlığını korumak için düzenli doktor kontrollerini ihmal etmemek gerekir. Doktorunuz bir görme sorunu fark ettiğinde, uygun tanıyı koyacak ve tedavi yöntemini belirleyecektir.

Çocuğunuz büyüdükçe gözleri de hızla değişmektedir. Görme taraması, ek göz bakımına ihtiyaç duyan çocukları belirlemek için kullanılan bir yöntemdir. Kapsamlı göz muayenesi ise bir göz doktoru tarafından yapılır.

Çocuklar İçin Göz Testleri

Yenidoğan bebeklere ve küçük çocuklara rutin göz kontrolleri yapılarak olası sorunların erken dönemde tespiti sağlanır. Göz problemi ne kadar erken tespit edilirse, çocuğunuz da ihtiyaç duyduğu tedaviye ve desteğe o kadar erken başlayabilir.

Çocuklar görme sorunları olduğunun farkında olmayabilir. Rutin testler tamamlanmazsa bu sorunlar ilerleyen dönemde büyüyebilir. Bebeklerde ve çocuklarda; görme veya göz problemlerini belirlemek için bir dizi test uygulanabilir.

Kırmızı refleks testi: Kırmızı refleks testi genellikle yenidoğan kontrollerinde yapılır. Gözlerin büyütülmesi ve ışıktan yararlanılarak net bir şekilde incelenmesini sağlayan bir aletin kullanılması ile yapılır. Bebeğinizin gözlerine ışık tutulduğunda kırmızı bir yansıma görülmelidir. Yansımanın rengi beyaz olursa bu bir göz probleminin işareti olabilir.

Göz bebeği refleks testi: Bebeğin iki gözüne de ışık tutulur, göz bebelerinin ışığa nasıl tepki verdiğinin kontrol edilmesiyle yapılır. Bebeğinizin göz bebekleri ışığa tepki olarak otomatik olarak küçülmelidir. Eğer küçülmüyorlarsa bu bir sorun belirtisi olabilir.

Görsel nesne testi: Yenidoğan bir bebeğin görsel nesnelere dikkat edip etmediğini kontrol etmek için yapılan basit bir testtir. Bebeğin dikkatini çekmek için ilginç bir nesne kullanılır. Daha sonra çocuğun gözleriyle takip edip etmediği gözlemlenir.

Yaşa Göre Göz Muayenesi

Çocukların görme sağlığında sorun yaşanmaması için düzenli olarak göz muayenesi yaptırılması önerilmektedir.

İlk Göz Muayenesi

Yenidoğan bebeklerde ilk göz muayenesi yapılır. Katarakt, kornea veya retina tabakasında doğuştan gelen bir bozukluk olup olmadığı incelenir. Prematüre doğan riskli bebeklerde, ailede göz hastalıkları öyküsü olanlarda, gözde titremesi olanlar da ayrıca değerlendirilir.

İlk Yaş Muayenesi

Bebeklerin ilk yaş muayenesinde, göz sağlığının çocuğun gelişimi ile uyumlu olup olmadığına bakılır. Göz teması ve göz takibi incelenir. Göz hareketlerinde sorun veya şaşılık bulgusu elde edilmişse tedavi planına başlanır. Göz bebeklerinin eşit olup olmadığı değerlendirilir. Çocuğun ışığa verdiği yanıtlar da incelenir.

3 Yaş Göz Muayenesi

Bu yaş çocukların görme keskinliğinin anlaşılmaya başlandığı ilk dönemdir. Çocuğa uygun olarak hazırlanan testle görme düzeyi tespit edilir. Çocuğun göz numaralarının normal sınırlarda olup olmadığı değerlendirilir. Çocuğun renk körlüğü olup olmaması da ilk olarak bu yaşta değerlendirilebilir.

6 Yaş Göz Muayenesi

Çocuğun eğitim hayatına başlamasıyla bazı görsel problemlerin de olduğu ortaya çıkabilir. Bu yaş grubu, çocuklarda görme keskinliğini ve her iki gözün dengeli görüp görmediğini teyit edebilir. Bu yaşta bir göz hastalığı ortaya çıkarsa, hastalığın durumuna bağlı olarak sık sık göz muayenesi istenebilir.

10 Yaş Göz Muayenesi

Miyop ve astigmat gibi göz hastalıklarının daha çok ortaya çıktığı bir dönemdir. Ergenlik çağının başlangıcıyla gözlük kullanımında da problem yaşanabilir. Çocukla sağlıklı ve güvene dayalı bir ilişki kurulmalı, doğru gözlüğü takması sağlanmalıdır.

Çocuk Göz Hastalıkları Tedavi Yöntemleri

Astigmat: Bulanık görmeye neden oluyorsa gözlük kullanımı önerilebilir.

Gözyaşı Kanalında Tıkanma: Gözyaşı kanalında nazikçe masaj yapılması tıkanıklığın giderilmesine yardımcı olabilir. Bu işe yaramazsa, gözyaşı kanalı açmak için cerrahi işlem planlanabilir.

Katarakt: Bebeklerde ve çocuklarda katarakt tedavisi genellikle cerrahi olarak yapılır. Doğuştan oluşan katarakt nedeniyle, hastalığın gözden çıkarılması ve yapay bir merceğin yerleştirilmesi gerekebilir.

Göz Kapağı Kisti: Kendiliğinden geçebilir veya göz damlaları ya da sıcak kompreslerle tedavi edilebilir. Bazı durumlarda küçük bir ameliyat gerekebilir.

Göz Kapaklarında Düşüklük : Göz kapakları olması gerektiği kadar açık olmadığında, zayıf görme gelişimi oluşturabilir. Bu nedenle göz kapağı ameliyatına ihtiyaç duyulmasına neden olabilir.

Hipermetrop: Hipermetrop derecesinde ilk 3 yaş içinde belki bir miktar azalma olabilir. 3 yaşından sonra hipermetrop derecesi genellikle değişmez ve gözlük kullanımı önerilebilir.

Glokom: Çocukluk çağında görülen glokom genellikle ameliyat gerektirebilir.

Göz Tembelliği: Küçük yaşlarda iyi gören gözün günde 1-2 saat kapatılarak tembel olan gözün çalıştırılması sağlanır. Ayrıca gözlük, kontakt ve göz damlası kullanımı önerilebilir. Hekiminizin kararına göre cerrahi operasyon yapılabilir.

Şaşılık: Tedavi seçenekleri arasında gözlük, göz bandı veya ameliyat bulunur. Tedavi yöntemi şaşılığın nedenine bağlıdır.

Miyop: Bebeklerde nadir görülür, okul çağındaki çocuklarda daha yaygındır. Bulanık uzak görüşü düzeltmek için gözlük kullanılabilir. Büyüdükçe kontakt lens kullanımına geçilebilir. 5-18 yaş arasındaki çocuklarda ilerlemeye engel olmak için göz damlaları kullanılabilir. İlerleyen yaşlarda göz lazer ameliyatı ile tedavisi mümkündür.

Çocuklarda Görme Sağlığını Koruma Yolları

Çocuğunuzun görme yeteneği ve görsel gelişimi doğumdan itibaren birçok farklı aşamadan geçecektir. Görme gelişimi ve göz sağlığını korumak için uygulanabilecek yöntemler bulunmaktadır.

Görsel Etkileşimi Artırın

Çocuğunuzun yeni doğmuş ve yürümeye başlamışken, oyuncaklarda ve dekorlarda yüksek kontrastlı renkler ve desenler kullanabilirsiniz. Saklambaç gibi oyunlar oynamak çocuklar için el göz koordinasyonunu teşvik edebilir.

Dengeli Bir Beslenmeyi Önemseyin

Çinko, omega-3 yağ asitleri, A, C ve E vitaminleri gibi besin maddeleri göz sağlığına faydalıdır. Portakal, çilek, mango gibi C ve E vitamini içeren meyveler, gözde dokuların onarılmasına ve enfeksiyonların önlenmesine yardımcı olabilir.

Balıkta bulunan omega-3 yağ asitleri göz kurumasını önleyebilir, gelecekte yaşanacak katarakt ve yaşa bağlı makula dejenerasyonu riskini azaltabilir.

Ispanak ve kara lahana gibi A vitamini içeren yapraklı yeşillikler kuru göz ve gece körlüğüyle mücadelede yardımcı olabilir. Ayrıca, yumurta ve kuruyemiş gibi et dışı protenler de çocuğunuzun beslenmesini dengelemeye yardımcı olur.

Gözleri Uygun Bir Gözlükle Koruyun

Çocuklar daha hareketli hale geldikçe, kırılmaz plastikten yapılmış koruyucu gözlükler takabilir. Böylelikle gözün zarar görmesinin önüne geçilmiş olur.

Dijital Ekran Kullanımını Sınırlayın

Bilgisayar, tablet ve cep telefonlarından gelen ekranlar çocukların hayatlarında her zamankinden daha fazla yer kaplıyor. Çocukları ekranlara bakmaktan uzak tutmalı, 20-20-20 kuralına uymaya teşvik etmelisiniz. Dijital cihazlardan yayılan mavi ışık gözlerde yorgunluğa sebep olabilir. Bu ekranlara sürekli olarak yakından bakmak; bulanık görmeye, gözlerin kurumasına, tahriş olmasına ve odaklanma sorunlarına yol açabilmektedir.

Düzenli Göz Muayeneleri Yaptırın

Çocuğunuzun gelişim sürecinde gözlerinde herhangi bir sorun olup olmadığını tespit etmek için düzenli göz muayeneleri yaptırmak gerekir. Herhangi bir görme sorunundan şüpheleniyorsanız, ek tarama için randevu alabilirsiniz.