Cilt (Deri) Kanseri Nedir?
Cilt kanserleri, hiçbir uyarı vermeksizin normal deri üzerinde ortaya çıkabileceği gibi önceden var olan bir ben üzerinde de gelişebilir. Bu nedenle benlerin dikkatle izlenmesi gerekmektedir.
Hayatı tehdit eden cilt kanserine neden olan melanomun kaynağı; melanosit adı verilen hücrelerdir. Melanositler, deriye rengini veren ve bronzlaşmayı sağlayan melanin pigmentini üretirler. Melanom, melanositlerin anormalleşerek aşırı ve kontrolsüz çoğalmaları sonucu oluşur ve başka organlara yayılma potansiyeli taşır.
Cilt Kanseri Türleri Nelerdir?
Cilt kanserinin 3 türü bulunur. Bunlar; bazal hücreli kanser, sküamoz hücreli kanser ve melanomdur. Bazı kanser türlerinin tedavisi kolayken, bazı türleri hayati tehdit oluşturabilir.
Bazal Hücreli Kanser
Cildin en üst katmanında bulunan bazal hücrelerde görülen kanser türüdür. Cilt kanserleri arasında en yaygın olan türdür. Çoğunlukla cildin güneş etkisine maruz kalan bölgelerinde oluşur. Bu kanser türü için risk grubunda bulunanlar, açık ten rengine sahip olanlardır. Hastalık ilerleyen yaşlarda, cilt üzerindeki yaralar, kabarıklıklar ve kırmızı lekeler şeklinde kendini gösterebilir.
Skuamöz Hücreli Kanser
Skuamöz hücreli kanser, bazal hücreli kansere benzer özellikler gösterir. Farkları Skuamöz hücreli kanserin cildin orta ve dış katmanlarını oluşturan skuamöz hücrelerinde gelişmesidir. Çoğunlukla UV ışınlarına maruz kalan yüz, saç derisi, boyun ve ellerde görülür. Ancak güneşe maruz kalmayan vücut bölgelerinde de ortaya çıkabilir. Belirtileri ve risk grubu bazal hücreli kansere benzerdir. Skuamöz hücreli kanserin yayılma ihtimali olduğundan erken tanı ve tedavisi önemlidir.
Melanom
Melanom cilt kanserlerinin en tehlikelisi ve en nadir görülen türüdür. Cilde rengini veren melanosit hücrelerinin kontrolsüzce çoğalması sonucu görülür. Genetik yatkınlık, UV ışınlarına maruz kalmak hastalığın nedenlerindendir. Tedavi edilmediğinde tüm vücuda yayılım gösterebilir. Vücudun herhangi bir yerinde siyah, kahverengi, mavi, mor lekeler şeklinde görülebilir.
Cilt Kanserlerinden Korunma Yolları Nelerdir?
Cilt kanserleri genellikle deri yüzeyinde başladığı için erken dönemde saptanma şansı çok yüksek kanserlerden biridir. Erken tanı için de, kişinin kendi derisini belli aralıklarla düzenli olarak kontrol etmesi çok yararlıdır. Bunun için her ay çırılçıplak boy aynasında yeterince aydınlatılmış bir ortamda derisini tepeden tırnağa incelemesi, görülmesi güç bölgeler için bir el aynasından faydalanması gerekiyor.
Yüzden başlayarak, saçlı deri (başka birinin yardımı istenebilir), boyun, omuzlar, sırt, göğüs vb. aşağı doğru sistemli olarak incelemelidir. Kasıklar, kolların ve bacakların iç kısmı, ayak tabanı ve parmak aralarını unutmamak gerekir. 5 dakikadan daha kısa süren bu işlemi, belirli aralıklarla düzenli olarak yapmak cilt kanserine karşı hazırlıklı olmak için gereklidir.
Güneş ışınlarının zararlı etkilerinden korunmak, cilt kanseri riskini azaltmada büyük önem taşır. Özellikle yaz aylarında 11-4 saatleri arasında direk güneşe maruz kalmamak, mutlaka koruyucu kıyafetler ve güneş koruyucular kullanmak, solaryum gibi suni ultraviyole ışınlarına uzun süre maruz kalmamak gerekir.
Benlerinizi izleyin!
Deri üzerindeki değişiklikleri, benlerdeki farklılaşmaları takip ederek vakit geçirmeden bir dermatoloğa başvurmak, cilt kanserinin en tehlikeli türü olan melanomun erken tanı şansını yüksek oranda artırıyor.
Cilt Kanseri Ciddi Midir?
Cilt kanseri ciddi ve erken teşhis edilmesi gereken ciddi hastalıkların başında yer alır. Cilt kanseri türlerinin yanı sıra melanom non-melanom olmak üzere iki farklı tipi vardır. Non-melanom tipleri daha yavaş büyüyen ve daha yavaş ilerleyen türleridir. Ancak tedavi edilmediği takdirde ciddi durumlara neden olabilir. Melanom tipi ise, cilt kanserlerinin agresif türüdür ve hızla yayılabilir. Bu nedenle ciltteki değişiklikleri düzenli olarak takip etmek ve belirli rutinlerle cilt muayenesi yapmak erken teşhis açısından önemlidir.
Cilt Kanseri Hangi Yaşlarda Görülür?
Cilt kanseri belirli yaş gruplarında daha yaygın olarak gözlemlense de, her yaş grubunda ortaya çıkabilir. Özellikle çocukluk ve gençlik dönemlerinde güneşe maruz kalma sonucu oluşan yanıklar, ileriki yaşlarda cilt kanseri riskini artıran faktörler arasındadır.
Cilt kanserinin her yaşta görülebilmesi nedeniyle, yaşam boyu güneşten korunma gibi alışkanlıkların kazanılması ve düzenli olarak cilt muayenesi yapılması önemlidir. Erken teşhis ve tedavi, cilt kanserinin etkilerini azaltmada önemli bir rol oynar.
Cilt Kanseri Stresten Olur Mu?
Cilt kanserinin doğrudan stresten kaynaklı olduğuna dair kesin bir kanıt bulunmamaktadır. Cilt kanserinin ana nedenleri arasında; sıklıkla güneşe maruz kalma, genetik yatkınlık, yaş, ten rengi ve diğer çevresel faktörler bulunsa da, stresin bağışıklık sistemi üzerindeki etkisi ve sağlıksız yaşam tarzı gibi alışkanlıkların da dolaylı yoldan riski artırabileceği düşünülüyor.
Stres, vücuttaki hormonal değişikliklere neden olabilir ve bağışıklık sistemi fonksiyonlarını önemli ölçüde etkileyebilir. Bu da, hücrelerin kansere karşı kontrolünü zayıflatabilir ve kanser gelişimine katkıda bulunabilir.
Cilt Kanseri Neden Olur?
Diğer cilt kanserlerinde olduğu gibi özellikle açık tenli kişilerde güneşe aşırı maruz kalma, melanom için de çok önemli bir risk faktörüdür. Aile fertlerinde melanom öyküsü bulunan kişiler, özellikle de çok sayıda (75-100 veya daha fazla) beni olanlar yine risk altındadırlar.
Melanom daha çok açık tenli ve kolay çillenen kişilerde görülürse de esmer tenli olmak melanomun gelişmesine karşı tamamen önleyici özellik göstermemektedir. Esmer tenli kişilerde melanom daha çok ayak tabanı ve avuç içinde, tırnak altında veya çok nadiren ağız içinde gelişebilir.
Cilt kanserinin gelişmesinden sorumlu olabilecek risk faktörleri şu şekilde sıralanabilir:
- Açık tenli, kızıl saçlı ya da çilli olmak
- Ailede ve kişide cilt kanseri öyküsü olması
- Uzun süreli UV ışınlarına maruz kalmak, güneş yanığı ya da solaryum etkisi
- Vücutta çok sayıda ben bulunması
- Zayıf bağışıklık sistemine sahip olmak
- Yoğun radyasyona maruz kalmak
- Uzun süre zehirli kimyasallara maruz kalmak
- İyileşmeyen açık yaralar
- Sigara kullanımı
- İlerleyen yaş
- Organ nakli yaptırmış olmak
- Bazı cilt hastalıkları ve bu hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar
Cilt Kanserinin İlk Belirtileri Nelerdir?
Cilt kanserleri, diğer kanser türlerine göre (genellikle cilt üzerinde gözlemlenebilmesi nedeniyle) daha hızlı teşhis edilebilir. Hekimin yaptığı fiziksel muayene sonrası, bir takım tanı yöntemleri uygulanarak hastalığın tespiti yapılır. Benlerin boyut ve renginin değişimi, cilt üzerindeki lezyonlar, ciltte renk değişikliği, ciltte şekil değişikliği, ağrı, kaşıntı ve döküntü gibi durumlar her zaman için deri kanserine yol açmasa da, cilt kanserinin ilk belirtileri arasında yer alır.
Cilt Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Cilt kanserleri hiçbir uyarı vermeksizin normal deri üzerinde ortaya çıkabileceği gibi önceden var olan bir ben üzerinde de gelişebilir. Bu nedenle, değişikliklerin algılanabilmesi için vücuttaki benlerin yerleşimini ve görünümünü iyi tanımak gerekir. Melanom benleri, diğer atipik benlerle karıştırmak mümkün. Bazen melonom, normal bir ben zannedilebilir; aslında o ben, başlangıcından beri melonom olabilir.
Cilt kanserinin belirtileri şu şekildedir:
- Benlerdeki form ve renk değişiklikleri
- Deride soyulma
- Derine kanama
- Ben üzerinde şişlik veya kabartı oluşması
Ayrıca kaşıntı, hassasiyet ve ağrı gibi benle ilgili his değişiklikleri de bulunabilir. Ancak anormal görünen bir benin çıkarılması ya da yakın olarak izlenmesi gerekliliği konusunda ilgili hekim (sıklıkla dermatolog) öneride bulunmalıdır.
Benlerin takibinde farklılaşmanın kolay tespiti için ABCDE kuralı adı verilen bir metot uygulanıyor. Buna göre aşağıdaki değişiklikler gözleniyorsa doktora başvurulması önerilir.
A (Asimetri)
Benin bir yarısı diğer yarısına benzemiyorsa (renk ve/veya şekil olarak),
B (Border/Sınır)
Benin sınırları düzensiz ise (girintili çıkıntılı ise),
C (Color/Renk)
Benin rengi homojen değilse (kahverengi, siyah, kırmızı, gri, beyaz gibi renklerin iki veya daha fazlası bir arada bulunuyorsa ya da alacalı bir görünüm varsa),
D (Diameter/Çap)
Ben çapı 6 mm’den büyük ise (kabaca silgili kurşun kalem çapından büyük bir ben ise),
E (Evolution/Değişim)
Benin boyut, renk, yükseklik veya başka özellikler açısından son birkaç haftalık dönemde değişim göstermesi veya yeni bir semptomun gelişmesidir.
Cilt Kanserinin Evreleri Nelerdir?
Cilt kanserinin evreleri, uygulanacak tedavi açısından oldukça önemli bir rol oynar. Kanserin evreleri, hücrelerin yayılma derecesini de belirten bir sistemdir. Bu nedenle kanserin hangi evrede olduğunu ve uygun tedaviye yönlendirmek hastalığın seyri açısından son derece önemlidir.
Cilt Kanserinin 0. Evresi
Kanserin bu evresinde hücreler sadece cildin en üst tabakasında bulunur. Hücreler hala çevre dokulara ya da lenflere yayılmamıştır.
Cilt Kanserinin 1. Evresi
Bu evrene kanser cildin yüzeyinden daha derin katmanlara yayılır. Fakat bu yayılım hala belirli bir alanla sınırlı olduğu için lenf düğümleri veya diğer organlara yayılmamıştır.
Cilt Kanserinin 2. Evresi
İkinci evresinde kanser, cildin daha derin tabakalarına veya çevre dokulara yayılsa da, hala daha lenf bezleri ya da diğer organlara yayılmaz.
Cilt Kanserinin 3. Evresi
Kanser bu evresinde artık metastaz yapmaya başlar ve cilt altındaki dokulara, lenf düğümlerine ve kanser hücrelerine en yakında organlara yayılır.
Cilt Kanserinin 4. Evresi
Dördüncü evre ise kanserin cilt dışındaki organlara metastaz yaptığını veya lenf düğümlerine yayıldığını gösteren ileri evresidir.
Kanserin evreleri, kanserin ilerlemesini önleme ve tedavi seçeneklerini değerlendirmede son derece önemlidir. Kanser türlerinde tedavi seçenekleri genellikle kanserin evresine, türüne ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak belirlenir.
Cilt Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
Dermatoskopi, benleri 10-20 kat büyüterek gösteren özellikle pigmentli olan benlerin cilt kanserlerinden ayırımında çok önemli bir yardımcı tanı yöntemidir.
Bu yöntem, elle tutulan bir cihaz yardımıyla ya da bilgisayarlı sistemler aracılığıyla görüntü kaydı yapılarak gerçekleştiriliyor. Gerek çıplak gözle algılanan özellikler gerekse dermatoskopik muayene ile saptanan bulgular, cilt kanseri tanısını yönlendirir.
Cilt kanserinin kesin tanısı ise cerrahi olarak çıkarılan dokunun patolojik incelemesi ile konulur. Ancak halk arasında yaygın ama yanlış bir kanı var: Neşter değerse kanser olur! Bu inanış doğru değildir. İyi huylu ya da pigmentli lezyonun cerrahi olarak çıkarılması o bene ek bir risk getirmez. Ancak tanı yöntemlerinin kullanılması ile benlerin gereksiz olarak çıkarılması önlenebilir.
Cilt Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?
Melanom, deri kanserinin agresif türlerinden biridir. Patoloji raporuyla doğrulanan melanom vakalarında, cerrahi müdahale sıklıkla tercih edilen tedavi yöntemlerinin başında yer alır. Bu cerrahi işlem, melanomun tamamının çıkarılmasını ve çevresindeki sağlıklı dokunun korunmasını amaçlar.
Cilt Kanserinde Mohs Cerrahisi
Ameliyatla tedavi gereken durumlarda ise genellikle mohs cerrahisi yöntemi tercih edilir. Günümüzde mohs cerrahi yöntemi , deri kanserinin tedavisinde önemli bir role sahiptir. Mosh cerrahisinin temeli, sağlıklı deri dokusunun korunarak, kanserli hücrelerin en etkili şekilde temizlenmesini sağlamaktır. Bu yöntem, özellikle melanom gibi agresif deri kanseri türlerinde tercih edilir.
Melanom tedavisinde cerrahi, genellikle birincil tedavi seçeneğidir. Ancak hastalığın evresine ve hastanın özelliklerine bağlı olarak, cerrahi tedaviye ek olarak kemoterapi, radyoterapi, immünoterapi ve/veya hedefe yönelik tedavi gibi diğer yöntemler de kullanılabilir. Bu ek tedaviler, kanserin
Melanom tedavisinde primer tedavi yöntemi olarak cerrahi uygulanıyor. Hastalığın evresine ve hastanın özelliklerine bağlı olarak, cerrahi tedaviye kemoterapi, radyoterapi, immünoterapi ve/veya hedefe yönelik tedavi gibi ek yöntemler de eşlik edebiliyor.
Cilt (Deri) Kanseri Hakkında Sık Sorulan Sorular
Cilt Kanseri Nedir?
Cilt kanseri, cilt hücrelerinin kontrolsüz bir şekilde büyümesi sonucu oluşan bir kanser türüdür. Bu kanser türü, ciltteki farklı hücre tiplerinden kaynaklanabilir.
Cilt Kanseri Neye Benzer?
Cilt kanseri genellikle deride yeni bir büyüme veya değişiklik olarak ortaya çıkar. Benzer görünebilecek belirtiler arasında benlerde büyüme, yaraların iyileşmemesi, ciltte renk değişiklikleri ve kabuklanma yer alabilir.
Cilt Kanseri Neye Sebep Olur?
Cilt kanserinin başlıca nedenleri arasında güneşe ve UV ışınlarına uzun süreli maruz kalma yer alır. Diğer risk faktörleri arasında genetik yatkınlık, açık ten rengi, sigara içme, yaş ve bağışıklık sistemi zayıflığı yer alır.
Cilt Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
Cilt kanseri genellikle cilt muayenesi ve dermoskopi gibi görüntüleme teknikleri kullanılarak teşhis edilir. Şüpheli lezyonlardan doku örneği alınarak biyopsi yapılabilir.
Cilt Kanseri Nasıl Eedavi Edilir?
Cilt kanseri tedavisi, kanserin türüne, evresine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi çıkarılma, radyoterapi, kemoterapi, immunoterapi ve hedefe yönelik tedaviler bulunur.
Cilt Kanseri Önlenebilir Mi?
Cilt kanseri riskini azaltmak için güneşten korunma önlemleri almak önemlidir. Bunlar arasında güneş kremi kullanımı, güneş gözlüğü takma, geniş kenarlı şapka giyme ve güneşin en yoğun olduğu saatlerde dışarıda uzun süre kalmamak yer alır.
Cilt Kanseri Tedavi Edilebilir Mi?
Erken teşhis edilen cilt kanseri vakaları genellikle başarılı bir şekilde tedavi edilebilir. Ancak, tedavi edilmeyen veya ileri evrelerde olan vakalarda prognoz daha kötü olabilir.