Bronşektazi Nedir?
Bronşektazi , akciğerlerde bulunan bronş duvarlarının genişlemesine sebep olan iltihaplı ve kalıcı bir hastalıktır. Hastalık, solunum yollarında kesecikler oluşmasına sebep olabilen kronik bir hastalık olması ile bilinir. Solunum yollarında oluşan tahribat akciğerlerde oluşan mukus tabakasının dışarı atılmasını engeller. Mukusun dışarı atılamaması kalıcı akciğer hasarına ve iltihaplanmaya yol açabilir. Hastalığın akciğerlerde en sık rastlandığı bölge sol alt kısımdır. Hastalığın nedeni tam olarak bilinmese de geçmişte geçirilen akciğer enfeksiyonlarının tedavi edilmemesi ya da aksatılma sebepli ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bronşektazi belirtileri sebebiyle yaşam kalitesini ciddi anlamda etkileyen bir durumdur. Hastalığın en yaygın belirtisi sık ve uzun süren öksürük nöbetleridir. Bronşektazi için geliştirilmiş bir tedavi bulunmamaktadır. Ancak ek tedaviler yoluyla semptomların hafifletilmesi sağlanabilir. Ayrıca kadın bireylerde daha fazla karşılaşılan bir hastalıktır. Bronşektazi silindirik, variköz ve kistik olarak üçe ayrılır. Silindirik bronşektazi, görünüm itibariyle düz bir yüzeye sahiptir. Diğer bronşektazi çeşitlerine göre daha sık karşılaşılan bir türdür. Variköz bronşektazi, hava yollarının iç bölümlerinin genişlemesi ve daralması ile oluşur. Bu durum düzensiz bir şekilde gerçekleşmesine rağmen hava yollarının şekli düzgündür. Kistik bronşektazi ise bronşlarda oluşan kistlerdir. Genişleme ve daralma sırasında kistler ortaya çıkar ve bu durum bronşektazi çeşitlerinden en ağır seyirlisi olarak bilinmektedir.
Bronşektazi Neden Olur?
Bronşektazi, akciğerlerde bulunan solunum yollarının hasarı sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Hastalığa sebep olan birçok durum düşünülmektedir. Bu nedenler arasında kistik fibrozis gibi hastalıklar ya da geçmişte geçirilen akciğer enfeksiyonlarının tedavisinin başarı oranının düşük olması sayılabilir.
Bronşektazi nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Geçmişte ve özellikle çocukluk çağında geçirilen ve akciğerleri etkileyen enfeksiyon hastalıklarının tedavi edilmemesi ya da uygulanan tedavinin başarı oranının düşük olması ilerleyen dönemlerde bronşektaziye sebep olabilir.
- Sigara kullanımı ve sigara dumanına çok sık ve uzun süreli maruz kalmak solunum yollarının hasar görme olasılığını arttırabilir.
- Bağışıklık sisteminin yeteri kadar güçlü olmaması yani immün yetmezlik olarak adlandırılan durum da enfeksiyonlara yeteri kadar müdahale edilememesine sebep olabilir bu durumda daha sık ve uzun süreli oluşan enfeksiyonlar bronşektazi oluşması olasılığını arttırabilir.
- Yoğun kimyasalların zararlı dumanlarına çok sık ve uzun süreli maruz kalmak da bronşektazi riskini arttıran sebepler arasındadır.
- Bazı genetik durumlar akciğerlerde bulunan solunum yollarında yapısal bozukluklar oluşmasına neden olabilir.
- Bazı yiyeceklerin akciğere kaçması ve solunum yollarında kalan kalıntılarda bazen bronşektaziye neden olabilir.
- Bağışıklık düşüklüğüne sebep olan diyabet ve HIV gibi hastalıkların varlığı bronşektomi riskini arttırmaktadır.
- Verem (tüberküloz) hastalığı solunum yollarında deformasyona sebep olabilir.
- Geçirilen mantar enfeksiyonları bronşektaziye neden olabilir.
Bronşektazi hastalığı birçok bireyde görülebilir. Erken teşhis edilmesi durumunda hasta medikal tedaviler yardımıyla hayatına kolayca devam edebilir.
Bronşektazi Belirtileri Nelerdir?
Bronşektazi, solunum yollarının genişlemesine ve bu bölümdeki mukus tabakasının atılamaması sonucu sık ortaya çıkan enfeksiyonlara sebep olur. Hastalık, öksürük ve sık balgam çıkarılması gibi belirtiler ile ortaya çıkar. Hastalık ilerledikçe belirtiler de artmaktadır.
Bronşektazi belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Şiddetli ve çok ortaya çıkan öksürük,
- Yeşil, sarı renkli ve kökü kokulu balgam
- Kanlı balgam,
- Ateş,
- Çomak parmak,
- Ağız kokusu,
- Nefes darlığı,
- Göğüs ağrısı,
- Göğüste doluluk ve ağırlık hissi.
Yukarıda yer alan belirtilerin görülmesi halinde bir göğüs hastalıkları uzmanına başvurulması önemlidir.
Bronşektazi Teşhisi Nasıl Konulur?
Bronşektazi teşhisi , öncelikle hastanın fiziksel muayenesi ile başlamaktadır. Hastanın tıbbi öyküsü dinlenerek değerlendirilir. Bunun sonucunda yapılacak testlere karar verilir.
Bronşektazi tanısının konulabilmesi için akciğer grafisi ve toraks BT gibi görüntüleme testleri kullanılmaktadır. Solunum fonsiyon testi ve akciğer grafisi gibi daha yüzeysel yöntemler hastalık tanısının tam olarak konulamamasına sebep olabilir. Kesin ve net bir tanı konulabilmesi için daha detaylı ve net sonuç veren bilgisayarlı tomografi yöntemi en doğru ve en çok tercih edilen yöntemdir.
Bronşektazi Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Bronşektazi tedavisi hastalığın ağırlık seviyesine göre değişebilir ve hastalık için tasarlanmış özel bir tedavi bulunmamaktadır. Hastalığın hafif seyrettiği zaman diliminde ilaç ve antibiyotik tedavisi tercih edilmektedir. Hastalığın ilerlemesi ve ek semptomlar görülmesi halinde cerrahi yöntemlere başvurulur.
Bronşektazi tedavisi genellikle semptomları azaltmaya yönelik planlanır. Hastalık semptomları kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkilediğinden dolayı belirtileri hafifletecek ek tedaviler hem hastanın sağlığı için hem de sosyal yaşamında zorlanmaması bakımından önemlidir.
Bronşektazi semptomlarını hafifletmeye yarayan diğer tedavi yöntemleri:
Pulmoner rehabilitasyon: Pulmoner rehabilitasyon akciğer problemleri için tasarlanmış, solunumu güçlendirmek amacıyla yapılan egzersizlerden oluşan bir tedavi yöntemidir.
Solunum fizyoterapisi: Solunum fizyoterapisi solunum yollarında ve solunum sırasında oluşan bozuklukların giderilmesine yardımcı olmak amacıyla tercih edilen bir tedavi yöntemidir. Bu yöntem akciğerin nasıl kolayca temizlenebileceği ve hastanın daha kolay nefes alıp verebilmesi için tasarlanan egzersizler yolu ile tedavi etmeyi amaçlar.
Bronşektazi Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Bronşektazi hastalığının tedavi edilmemesi bazı problemlere yol açabilir ve bir takım hastalıkların tetiklenmesine sebep olabilir.
Bronşektazi hastalığının tedavi edilmediği durumlarda:
- Akciğerde apse oluşması,
- Akciğerde oluşan enfeksiyonların daha sık tekrarlanması ve uzun sürmesi,
- İleri safhalarda beyinde apse oluşumu,
- Sepsis başlangıcı,
- Kanama.
Bronşektazi hastalığının olumsuz etkilerine maruz kalmamak için tedavi aksatılmamalı ve günlük yaşam tarzı değişikliklerine uyulmalıdır.
Bronşektazi Hastaları İçin Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Bronşektazi hastaları için yaşam tarzı değişiklikleri aşağıdaki gibidir:
- Varsa sigara alışkanlığını sonlandırmak,
- Sigara dumanı solunacak ortamlardan uzak durmak,
- Sağlıklı ve dengeli beslenmek,
- Akciğeri etkileyecek güçte zararlı kimyasalları solumaktan kaçınmak,
- Günlük su tüketimini arttırmak,
- Çok nemli ortamlardan kaçınmak,
- Bağışıklık sistemini güçlendirecek besinler tüketmek ve takviyeler almak,
- Tozlu ve kirli ortamlardan kaçınmak.
Bronşektazi Nasıl Önlenir?
Bronşektazi akciğerlerin doğrudan etkilendiği ve şiddetli öksürük ve balgam gibi belirtilerin sık yaşanması sebebiyle günlük yaşamı büyük oranda etkileyen bir hastalıktır. Hastalığın tedavi edilmemesi gündelik hayatı etkileyerek yaşam kalitesini de düşürebilir. Bronşektazinin önlenmesi için birçok önlem alınabilir. Akciğerleri etkileyen enfeksiyonların geçirilmesi durumunda tedavinin aksatılmaması ve tedaviyi önerildiği üzere zamanında ve eksiksiz tamamlamak önemlidir. Aynı zamanda grip ve pnömoni (zatürre) gibi aşıların aksatılmaması ve zamanında yapılması bronşektazi hastalığının oluşumuna engel olabilir. Var ise sigara alışkanlığına son vermek ve sigara dumanına sık maruz kalmaktan kaçınmak da önem taşıyan durumlardandır. Ayrıca zararlı ağır kimyasalların oluşturduğu kokuları solumak da bronşektaziye sebep olabilir. hastalık riskini arttırmak için bu gibi durumlara dikkat edilmesi önemlidir.
Bronşektazi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Bronşektazi Hastaları Nerede Yaşamalı?
Bronşektazi hastaları için en ideal yaşam ortamı havanın temiz olduğu ve ılıman hava tipine sahip yerlerdir. Ayrıca sigara dumanı ve ağır kimyasal kokusundan uzak durmak önemlidir. Bu dumanları ve kokuları solumak semptomların ilerlemesine sebep olabilir.
Bronşektazi Ne Demek?
Bronşektazi, solunum yollarının kalıcı olarak genişleyerek yapısal bir bozukluğa uğraması ve iltihaplanması durumudur.
Bronşektazi Tanısı Nasıl Konulur?
Bronşektazi tanısı bilgisayarlı tomografi (BT) ile kesin olarak konulur.
Bronşektazi Nedir Belirtileri Nelerdir?
Bronşektazi solunum yollarının anormal genişlemesi ve bunun sonucunda bu bölgede yapısal bozukluklar oluşmasıdır. En yaygın belirtileri şiddetli öksürük ve balgam görülmesidir.
Bronşektazi En Sık Nerede Görülür?
Bronşektazi genellikle akciğerin sol alt lobunda görülmektedir.
Bronşektazi Geçer Mi?
Bronşektazi tamamen iyileşebilen bir hastalık değildir. Kronik olarak seyreden bronşektazi semptomları ek tedaviler yoluyla hafifletilebilir.
Bronşektazi Akciğer Filminde Çıkar Mı?
Bronşektazi akciğer filminde saptanamayabilir. Hastalığın kesin teşhisi için bilgisayarlı tomografi (BT) yapılması daha sağlıklı bir sonuç verecektir.