Boksör Kırığı Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Boksör Kırığı Nedir?

Günlük yaşamda ellerimizi sağlıklı kullanabilmek, birçok işimizi kolayca halletmemizi sağlar. Dolayısıyla, el bölgesindeki herhangi bir kırık, yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Boksör kırığı, adından da anlaşılacağı üzere çoğu zaman yumruk atma yaralanması ile ilişkili olsa da, sert bir yere elin aniden çarpması, düşme veya kazalar sonucunda da meydana gelebilir. Bu kırığı erken teşhis edip doğru tedavi planlamasına sadık kalmak, uzun dönemli sakatlıkların önüne geçmek için elzemdir.

Boksör kırığı sonrasında tam olarak iyileşmek isteyen sporcuların, profesyonel antrenörler eşliğinde el koruması ve doğru vuruş tekniklerini öğrenmeleri tavsiye edilir. Benzer şekilde, günlük hayatta öfke kontrolüne dikkat etmek veya sert cisimlere yumruk atmaktan kaçınmak da bu tür sakatlanmaların tekrar etmesini önleyecektir. Unutmayın, elinize doğru davranmak, hem kısa vadede ağrı ve sakatlanmaları önler hem de uzun vadede kronik problemlerle uğraşmanızı engeller.

Boksör Kırığının Tanımı ve Anatomisi

Boksör kırığı, el tarak kemiği kırığı olarak da bilinen, özellikle beşinci metakarp kemiğinin hasarıyla sonuçlanan bir travma şeklidir. Metakarp kemikleri, parmaklarımızın avuç içindeki devamını sağlar ve elin fonksiyonelliği için kritik öneme sahiptir. Özellikle beşinci metakarp kemiği, serçe parmağı ile bilek arasında konumlanır ve sert bir darbeyle kolayca kırılabilir. Boksör kırığının en belirgin özelliği, yumruk atma esnasında elin yanlış pozisyonda olması ya da şiddetli bir çarpma sonucunda ortaya çıkmasıdır. Bu kırık, nadiren dört ya da üçüncü metakarp kemiklerinde de meydana gelse de en yaygın görüldüğü bölge beşinci metakarp kemiğidir.

Boksör Kırığının Sıklığı ve Risk Faktörleri

Boksör kırığı, genellikle ergenlik çağından itibaren aktif spor yapan veya fiziksel aktivitelerde bulunan kişilerde daha sık görülür. Özellikle boks, karate, kick boks gibi dövüş sporlarıyla uğraşanlar, risk altındadır. Yanlış yumruk atma tekniği, elin hassas bölgelerinin yeterince korunmaması veya uygun eldiven kullanılmaması gibi faktörler, bu kırığa davetiye çıkarabilir. Bunun yanı sıra, duvara sertçe vurma, kavga esnasında kontrolsüzce yumruk sallama veya kazalar da boksör kırığı riskini artırır.

Risk faktörleri ise şu şekildedir:

• Dövüş sporlarıyla ilgilenmek: Özellikle korumasız veya yanlış teknikle atılan yumruklar.
• Genç yaş ve aktif yaşam: Ergenlikten genç yetişkinliğe kadar yoğun fiziksel aktiviteler.
• Trafik kazaları veya düşmeler: Kontrolsüz bir şekilde elin sert bir yere çarpması.
• Kemik yoğunluğunun düşük olması: Özellikle kemik erimesi olan ileri yaş gruplarında daha kolay kırılma meydana gelebilir.

Boksör Kırığının Belirtileri

Eğer elinizde ani bir ağrı, şekil bozukluğu veya hareket kısıtlılığı hissediyorsanız, vakit kaybetmeden bir ortopedi uzmanına danışmanız önemlidir. Teşhis konulduktan sonra, konvansiyonel (alçı tedavisi, atel) veya cerrahi yöntemlerin yanı sıra, fizik tedavi ve rehabilitasyon ile birlikte tam iyileşme hedeflenir. Tedavi süresince doktorunuzun önerilerine uymak, düzenli kontrolleri aksatmamak ve elinize binen yükü kontrol altında tutmak, hızlı ve sağlıklı bir iyileşme için gereklidir.

El ve Parmaklarda Ağrı

Boksör kırığının en belirgin belirtisi, yoğun bir el ağrısı ve rahatsızlık hissidir. Kırık oluştuğunda, anlık olarak çok şiddetli bir ağrı ve ardından zonklama hissi yaşanabilir. Ağrı genellikle elin dış kenarında ve serçe parmağın alt kısmında yoğunlaşır. Ayrıca kırık bölgesine dokunulduğunda, sızı ve hassasiyet artar.

Şişlik ve Morarma

Kırık bölgesinde el şişmesi ve çevresinde yaygın morarma da boksör kırığının sık görülen belirtilerindendir. Doku içi kanama ve iltihabi süreç, kırığın çevresindeki yumuşak dokunun şişmesine yol açar. Bu şişlik, parmağın ve elin hareket etmesini zorlaştırır. Morarma da kılcal damarların zedelenmesi sonucu ortaya çıkan bir belirtidir.

Parmak Hareketlerinde Kısıtlılık

El tarak kemiği kırığı meydana geldiğinde, elinizi sıkı bir yumruk yapmaya çalıştığınızda şiddetli bir ağrı hissedebilirsiniz. Özellikle serçe parmağınızı kullanarak objeleri kavramak zorlaşır. Kırığın şiddetine göre hareket kısıtlılığı artabilir ve günlük hayatı büyük ölçüde etkileyebilir. Bu durumda, iş veya spor faaliyetlerini gerçekleştirmek oldukça güçleşir.

Elin Şekil Bozukluğu

Ciddi boksör kırıkları, elin görünümünde belirgin bir deformiteye neden olabilir. Bazen kırılan kemik yanlış konumlanarak dışarı doğru çıkıntı yapabilir. Bu, elin doğal kıvrımının bozulmasına ve yumruk atma kapasitesinin azalmasına yol açar. Şiddetli vakalarda parmakların hizası bozularak elin bütünsel anatomik yapısı da değişebilir.

Boksör Kırığının Nedenleri

Elin anatomik yapısı, bilekten başlayan ve parmaklara uzanan birçok küçük kemik, eklem, kas ve bağ dokusundan meydana gelir. Bu kompleks yapı sayesinde el, günlük hayatta tutma, kavrama ve ince motor becerileri gerçekleştirme yeteneğine sahiptir. Metakarp kemikleri, el içi kemikleri olarak anılır ve her bir parmak için bir metakarp vardır. Boksör kırığı, genellikle sert bir yüzeye veya rakibin kemiksel yapılarına yanlış teknikle vurma sonucu gelişen bir travma tipi olduğu için, “yumruk atma yaralanması” olarak da tanımlanabilir.

Yumruk Atma ve Travma

Boksör kırığının en yaygın nedeni, yumruk atma esnasında yanlış teknik kullanılması veya kontrolsüz şekilde şiddet uygulanmasıdır. Özellikle duvara veya sert bir cisme öfkeyle vurma sonucu da bu tür yaralanmalar ortaya çıkar. Yumruk atma yaralanması, elin dayanabileceğinden fazla bir basıncın oluşmasıyla kemiklerde çatlak veya tam kırılma meydana getirir.

Spor Yaralanmaları

Sadece dövüş sporları değil, basketbol, futbol veya diğer temas gerektiren sporlarda da sert darbelere maruz kalmak, boksör kırığına neden olabilir. Örneğin futbol sırasında düşerken elinizle yere sert bir biçimde dayanmak veya basketbol topunu çok hızlı bir şekilde tutmaya çalışırken parmaklarınızın geriye doğru zorlanması, beşinci metakarp kemiğinin zarar görmesine sebep olabilir.

Kazalar ve Düşmeler

Günlük hayatta karşılaşılan trafik kazaları, iş kazaları veya yüksekten düşmeler sırasında elin doğal olarak refleksle yere doğru uzatılması, sert bir darbeyi karşılamaya çalışması gibi durumlar da boksör kırığına neden olabilir. Bu tür kazalarda, kontrolsüz şekilde elinizi sert bir zemine çarptığınızda, özellikle serçe parmağınızın altındaki kemik bölgesi zarar görebilir.

Boksör Kırığının Teşhisi

Boksör kırığını teşhis etmek için muhtelif yöntemler söz konusudur. Kırık tespitinde profesyonel uzmanlar tarafından tercih edilen yöntemler ise şu şekildedir:

Fiziksel Muayene

Boksör kırığından şüphelenildiğinde ilk adım, bir ortopedi uzmanına veya acil servise başvurmaktır. Doktor, öncelikle şişlik, morarma, şekil bozukluğu gibi dış belirtileri gözlemler. Ellerinizi hareket ettirmenizi ister, ağrı noktalarını tespit eder ve parmak eklemlerinizdeki hassasiyeti kontrol eder. Aynı zamanda elin fonksiyonunu ve kavrama gücünü değerlendirir.

Radyolojik Görüntüleme Yöntemleri

Fiziksel muayene sonrasında, kesin teşhis için röntgen görüntülemesi yapılır. Bazen kırığın konumu ve derecesi tam olarak röntgende anlaşılmazsa, doktor ek olarak MR (Manyetik Rezonans) veya BT (Bilgisayarlı Tomografi) taraması isteyebilir. Ancak çoğu boksör kırığı vakasında röntgen, tanı koymak için yeterli olur. Röntgende kırığın tam yeri, şekli, varsa parçalı olup olmadığı ve kemiklerin birbirinden ne kadar ayrıldığı görülür.

Boksör Kırığının Tedavi Yöntemleri

Boksör kırığının tedavisi yöntemleri oldukça kapsamlı ve çeşitlidir. Bu yöntemler arasında bilinen ve en yaygın olanları ise şu şekildedir:

Konservatif Tedavi (Alçı ve Atel)

Birçok boksör kırığı vakası, kemik uçlarının fazla ayrılmadığı veya parçalı olmayan durumlarda alçı tedavisi veya atel uygulanarak iyileştirilebilir. Doktor, kırılan kemiğin yeniden doğru pozisyona getirilebilmesi için manipülasyon yapabilir. Ardından el, dirsekten el parmaklarına kadar uzanan bir alçı ya da atel ile sabitlenir. Bu sayede kırık kemiklerin düzgün bir şekilde kaynaması sağlanır. Alçının veya atelin ne kadar süreyle kalacağı, kırığın derecesine ve iyileşme hızına göre değişiklik gösterebilir. Genellikle 3-6 hafta arası sabitleme gerekebilir.

Konservatif tedavi sırasında dikkat edilmesi gereken bazı noktalar şunlardır:

• Alçının kurallara uygun şekilde tutulması ve suyla temas ettirilmemesi.
• Elinizi, özellikle ilk günlerde, kalp seviyesinin üzerinde tutarak ödem ve şişliği azaltmaya çalışmak.
• Doktorun önerdiği ağrı kesici ilaçları düzenli kullanmak.

Cerrahi Müdahale

Eğer kırık ileri derecede parçalı ise veya kemik uçları ciddi anlamda yer değiştirmişse, cerrahi müdahale gerekebilir. Ameliyat sırasında kırılan kemik uçları yeniden uygun hizaya getirilir ve bunların sabitlenmesi için plak, vida, tel veya pin gibi materyaller kullanılabilir. Böylece kemiğin doğru konumda kaynaması ve elin fonksiyonunu koruması sağlanır. El cerrahisi yapıldıktan sonrasında da atel veya alçı uygulaması devam edebilir. Bazı durumlarda ameliyat sonrasında fizik tedavi süreci de zorunlu hale gelir.

Cerrahi müdahale, yan etki riskini ve iyileşme süresini artırabilse de, özellikle parçalı ve doğru hizalanamamış kırıklarda en etkili seçenektir. Ameliyat sonrasında doktorun yönlendirmesiyle düzenli kontroller yapılmalı, enfeksiyon veya plak-vida sorunları açısından dikkat edilmelidir.

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon

Boksör kırığı tedavisinde son aşama, elin fonksiyonlarının yeniden kazanılmasıdır. Alçı veya atel çıkarıldıktan ya da ameliyat sonrasında iyileşme belli bir düzeye ulaştıktan sonra, fizik tedavi ve rehabilitasyon süreci başlar. Bu süreçte hedef, elin eski hareket açıklığını, kas gücünü ve koordinasyonunu yeniden kazandırmaktır.

Fizik tedavi programı genellikle şunları içerir:

• Eklem hareket açıklığı egzersizleri: Parmaklar ve el bileği için germe ve esnetme hareketleri.
• Kas güçlendirme egzersizleri: Küçük el kaslarının ve önkol kaslarının kuvvetlendirilmesi.
• Koordinasyon çalışmaları: Objeleri kavrama, top fırlatma, yazı yazma gibi elin ince motor becerilerini geliştirmek.

Boksör Kırığının İyileşme Süreci

Boksör kırığının iyileşme süreci çeşitli faktörlere bağlı olarak değişiklik göstermektedir. İyileşme süreci hakkında bilinmesi gereken hususları şu şekilde ele almak mümkündür:

İyileşme Süresi

Boksör kırığında iyileşme süresi, kırığın türüne, derecesine ve uygulanan tedavi yöntemine göre değişir. Basit, ayrılmamış kırıklarda yaklaşık 3-4 hafta gibi kısa bir süre içerisinde ilk kaynama elde edilebilir. Ancak kemiğin tam anlamıyla eski gücünü kazanması ve günlük yaşam aktivitelerine sorunsuz devam edilebilmesi genellikle 6-8 haftayı bulur.

Cerrahi müdahale gerektiren durumlarda veya parçalı kırıklarda bu süre daha da uzayabilir. Bazı hastalarda 2-3 ayı aşkın bir süre, tam fonksiyonelliğin yerine gelmesini beklemek gerekebilir. Ayrıca ameliyat sonrasında rehabilitasyon süreci de uzayarak 6 aya kadar ilerleyebilir.

Yan Etkiler ve Riskler

Her tıbbi müdahalede olduğu gibi boksör kırığı tedavisinde de bazı yan etkiler görülebilir. Özellikle cerrahi işlem sonrasında enfeksiyon riski, plak veya vidaların gevşemesi, sinir hasarı gibi sorunlar nadiren de olsa yaşanabilir. Konservatif tedavide ise yanlış kaynama veya kaynama gecikmesi riski bulunur. Bu durumlar, tedavinin uzamasına ve ek müdahalelere ihtiyaç duyulmasına neden olabilir.

Boksör kırığı tedavisi sırasında veya sonrasında dikkat edilmesi gereken yan etkiler şunlardır:

• Yanlış kaynama: Kemiklerin hatalı hizalanması sonucu kalıcı şekil bozukluğu.
• Kireçlenme: Uzun dönemde eklem sertleşmesine ve ağrıya yol açabilir.
• Sinir hasarı : Travma veya cerrahi esnasında sinirlerin zedelenmesiyle hissizlik veya karıncalanma yaşanabilir.

Günlük Hayata Dönüş

Alçı ya da atel çıkarıldıktan sonra günlük hayata tam olarak dönmek biraz zaman alabilir. İlk başta hafif ev işleri veya masa başı işleri yapmak mümkün olsa da ağır kaldırma veya el ile yapılan yoğun spor hareketleri için bir süre daha beklemek gerekebilir. Doktorunuzun ve fizyoterapistinizin önerdiği egzersiz programına bağlı kalmak, iyileşme sürecini hızlandırır. Sporcuların, eski performans seviyelerine ulaşmak için birkaç ay düzenli antrenman ve rehabilitasyon çalışması yapması gerekebilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Boksör Kırığı Yalnızca Boks Yapanlarda Mı Görülür?

Hayır, boksör kırığı adı verilmiş olmasına rağmen, herhangi bir sert darbeye maruz kalan ya da yumruk atma sonucu oluşan travmalarda herkes bu kırığı yaşayabilir. Spor yapmayan kişilerde de, yanlışlıkla bir yere yumruk atma veya öfkeyle duvara vurma gibi durumlarda ortaya çıkabilir.

Beşinci Metakarp Kemiği Kırığı Nasıl Anlaşılır?

Elin beşinci metakarp kemiği kırığı, elin dış kenarında yoğun ağrı, şişlik, morarma ve şekil bozukluğuyla kendini belli eder. Yumruğunuzu sıktığınızda artan ağrı ve hareket kısıtlılığı da önemli belirtilerdendir.

Alçı Tedavisi Ne Kadar Sürer?

Kırığın derecesine göre değişmekle birlikte, genellikle 3-6 hafta arasında alçı veya atel uygulaması yapılır. Bu süre zarfında kemiğin doğru pozisyonda kaynaması hedeflenir.

Cerrahi Müdahale Sonrası Ne Kadar Süre İstirahat Etmek Gerekir?

Cerrahi işlem sonrasında, genellikle ilk birkaç hafta alçı veya atel kullanımı devam eder. Dikişlerin alınması ve alçının çıkarılmasını takiben fizik tedaviye başlanır. Tam iyileşme için 2-3 ayı kapsayan bir süreç beklenebilir.

Boksör Kırığı Tekrarlar Mı?

Doğru tedavi ve iyileşme sürecinin ardından, aynı kırığın tekrarlama ihtimali genellikle düşüktür. Ancak tekrar sert darbelere maruz kalmak, aynı kemiğin yeniden zarar görme riskini artırabilir. Bu nedenle dövüş sporları yapanlar, doğru eldiven ve tekniklerle kendilerini korumalıdır.

Fizik Tedavi Ne Zaman Başlar?

Fizik tedavi, alçı veya atelin çıkarılması sonrasında başlar. Eğer cerrahi müdahale olduysa, doktorun önerdiği dönemde rehabilitasyona başlanır. Erken dönemde egzersiz yapılması, eklemlerin sertleşmesini önler ve kas gücünün korunmasına yardımcı olur.

El Tarak Kemiği Kırığı ve Boksör Kırığı Aynı Şey Midir?

Genellikle “el tarak kemiği kırığı”, elin herhangi bir metakarp kemiğinin kırılması için genel bir ifadedir. Boksör kırığı ise özellikle beşinci metakarp kemiğini ilgilendiren, yumruk atma yaralanması sonucu ortaya çıkan özel bir durumdur. Ancak tıp dilinde iki terim de sıkça birbirinin yerine kullanılabilir.