FOR INTERNATIONAL PATIENTS
Ayak Kokusu Nedir?
Normal şartlarda ayaklarda vücudun diğer bölgelerinden çok daha fazla ter bezi bulunur. Ayakkabılar ve çoraplar terin buharlaşmasını veya emilmesini önleyebilir ve burada biriken ter bakterileri çekebilir. Bakteriler terin kötü kokmasına neden olarak ayak kokusuna yani tıbbi adıyla bromodoz durumunun ortaya çıkmasına yol açar. Ayak kokusu yaygın bir tıbbi durumdur.
Terleme ve vücut kokusu, birey egzersiz yaptığında veya çok sıcak bir ortamda bulunduğunda yaygın bir durumdur. Buna ek olarak birey kendisini gergin, endişeli veya stresli hissettiğinde de yaygındır. Terlemedeki aşırı terleme yani hiperhidroz veya çok az terleme veya hiç terlememe yani anhidroz gibi olağandışı değişiklikler sağlık için endişe kaynağı olabilir. Vücut kokusundaki değişiklikler de bir sağlık sorununa işaret eden belirti veya semptomların bir parçası olabilir.
Birçok vakada yaşam tarzı ve evde yapılan tedaviler genellikle normal terleme sürecine dönülmesine ve vücut kokusundan kaçınmaya yardımcı olabilir.
Ayak Kokusu Neden Olur?
Hava almayan ayakkabılar ve kalın çoraplar, normalde bakterileri çeken terin buharlaşmasını veya emilmesini önleyebilir. Sentetik malzemelerden yapılan ayakkabılar ve çoraplar genellikle bireyin ürettiği doğal ter miktarını artırır ve buharlaşmasına veya emilmesine izin vermez, bu nedenle ayak ıslak kalır. Terin vücudun uzun süre nemli kalmasına yol açması bakteri ve mantarların terleyen bölgelerde büyümesini teşvik edebilir. Bu şekilde biriken bakteriler terin kötü kokmasına neden olarak ayak kokusuna yani bromodoz durumuna yol açar. Bazı vakalarda bu atlet ayağı adı verilen duruma da neden olabilir.
Bazı vakalarda ayakların nadiren yıkanması veya günde en az bir kez çorap değiştirmemek gibi kötü hijyen alışkanlıkları ayak kokusu gelişmesinde bir rol oynayabilir. Stres, diyabet veya tiroid bozuklukları gibi çeşitli hastalıklar ya da kullanılan bazı ilaçlar da vücudun ürettiği ter miktarını artırabilir ve bu da ayakların aşırı terlemesine neden olur. Bromodoz , cildin aşırı terlediği bir durum olan hiperhidrozdan da kaynaklanabilir. Hiperhidroz yaygın olarak hormonları sürekli değişiklik gösteren ergenlerde ve hamile kadınlarda görülür.
Terlemeye bireyin vücudundaki ter bezleri neden olur. İki ana ter bezi türü ekrin bezleri ve apokrin bezleridir . Ekrin bezleri vücudun büyük bir bölümünde bulunur ve doğrudan cilt yüzeyine açılır. Bu bezler vücut ısısı yükseldiğinde buharlaşırken vücudu soğutan sıvıları salgılar. Apokrin bezleri ise koltuk altları ve kasıklar gibi genellikle kıllı bölgelerde bulunur. Bu bezler birey stresli olduğunuzda bir sıvı salgılar. Bu sıvı, ciltteki bakterilerle birleşene kadar kokusuzdur.
Ayak kokusuyla veya terlemeyle ilgili bir sorunu teşhis etmek için doktor muhtemelen bireyin tıbbi geçmişini soracak ve bir fizik muayene yapacaktır. Bazı durumlarda doktor kan veya idrar testi yapılmasını isteyebilir. Yapılan testler bireyin sorununun enfeksiyon, diyabet veya aşırı aktif tiroid yani hipertiroidizm , ya da hiperhidroz yani aşırı terleme gibi tıbbi bir durumdan kaynaklanıp kaynaklanmadığını gösterebilir.
Ayak Kokusu Belirtileri Nelerdir?
Ayak kokusunun kendisi bir belirtidir. Ayakların, ya da giyilen çorap veya ayakkabıların bireye ve çevresindekilere rahatsızlık verecek derecede kokmasıdır. Bazı bireyler diğer insanlardan doğal olarak daha fazla veya daha az terler.
Vücut ve ayak kokusu da kişiden kişiye değişebilir. Ancak terlemedeki bir takım değişiklikler bir başka tıbbi sorunun habercisi olabilir. Bu nedenle aniden normalden çok daha fazla veya daha az terlemeye başlayan, terlemenin nedeniyle günlük rutini bozulan, belli bir sebep olmadan gece terlemesi yaşayan ve vücut ve ayak kokusunda beklenmedik bir değişiklik fark eden bireyler doktora başvurmalıdır.
Ayak Kokusu Nasıl Önlenir ve Tedavi Edilir?
Ayak kokusu genellikle terli ayakları ve bakterileri azaltmak için doğru adımların atılması ile kontrol altına alınabilir ve tedavi edilebilir. Bunun için hem ayakların, hem de giyilen çorap, ve ayakkabı gibi ayak ile alakalı kıyafet öğelerinin temizliğine dikkat edilmesi gereklidir.
Ayak kokusu tedavisinde iyi ayak hijyeni çok önemlidir. Bireyler ayaklarını yumuşak sabun veya antifungal sabun ile ovalama fırçası kullanarak her gün yıkamalıdır. Yıkanma sonrasında başta ayak parmakları arası olmak üzere ayaklar iyice kurulanmalıdır. Ayak tırnakları kısa ve temiz tutulmalıdır. Ayak tabanında sert, ölü deri olup olmadığı kontrol edilmeli ve bir ayak törpüsü ile temizlenmelidir. Sert cilt nemli olduğunda bakteriler için ideal bir yuva sağlar.
Hiperhidroz durumu olan ve terlemeyi kontrol edemeyen bireylere doktorun tavsiyesi ile uygulanabilecek iyontoforez ve enjeksiyon uygulamaları gibi bir kaç farklı tıbbi tedavi yöntemi vardır. İyontoforez sürecinde bireyin ayakları çok zayıf bir elektrik akımının geçtiği bir kase suya batırılır. Bu sayede ter bezleri geçici olarak tıkanır.
Ayak Kokusuna Karşı Yaşam Tarzı Değişiklikleri Ve Evde Bakım
Her gün banyo yapmak, özellikle antibakteriyel bir sabunla düzenli banyo yapmak ciltte bakteri oluşumunu azaltır.
Bireyler faaliyetlerine ve mevsime uygun ayakkabı ve çorap seçmelidir. Günlük kullanım için doğal liflerden yapılmış kalın, yumuşak kumaşlı çoraplar veya spor gibi terlemeyi artıracak dönemlerde nemi emmesi için özel olarak tasarlanmış spor çorapları gibi teri emecek çoraplar tercih edilmelidir. Bunlar cildin nefes almasını sağlar. Benzer şekilde sentetik olmayan deri veya kanvas ayakkabılar tercih edilmelidir. Yaz döneminde açık parmaklı sandalet kullanılması ve akşamları evde çıplak ayakla vakit geçirilmesi faydalı olabilir.
Yanlış ayakkabı ve çorap kullanmak veya aynı çifti çok sık giymek ayakların kokmasına neden olabilir. Bundan kaçınmak için bireyler çorapları günde en az bir kez değiştirmelidir. Çok terleme durumunda veya ıslandıkları zaman, ayakkabılar daha kolay kurusunlar diye 24 saatte bir değiştirilmelidir. Ayakkabı tabanları, kuruma sürecine yardımcı olması adına çıkarılabilir.
Antifungal ayak spreyi veya ilaçlı ayak pudrası, ya da ayakkabıların içinde deodorant görevi gören ilaçlı tabanlıklar, veya antibakteriyel sabunlar gibi bir takım ürünler ayakların kokusunu gidermeye veya kokuyu azaltmaya yardımcı olabilir.
Diyeti değiştirmek ter kokusunu veya ter miktarını kontrol edebilir. Kafeinli içecekler ve baharatlı veya güçlü kokulu yiyecekler bireyi normalden daha fazla terletebilir veya daha güçlü vücut kokusuna yol açabilir. Bu yiyeceklerden kaçınmak bireye yardımcı olabilir.
Ayak Kokusu Nasıl Geçer?
Bir çok vakada iyi temizlik ve hijyen alışkanlıkları ayak kokusunun geçmesi için yeterli olur. Ancak bazı vakalarda altta yatan ve ayak kokusuna neden olan tıbbi durumun tedavi edilmesi gereklidir.