FOR INTERNATIONAL PATIENTS
Analjezik Nedir?
Analjezik ilaçlar ağrıyı hafifletme amacı taşır. Analjezikler, gerçeklik algısını veya bilinci etkilemez. Ağrıyı dindirirler ancak altta yatan nedeni tedavi etmezler. Genellikle ağrının olduğu bölgedeki iltihabı azaltarak ya da beynin ağrıyı algılama şeklini değiştirerek etki gösterirler. Tablet, kapsül gibi ağız yoluyla alınan ilaçlar, krem, jel ve merhem gibi topikal uygulamalar veya fitiller şeklinde olabilir.
Analjezik ilaçlar merkezi sinir sistemini etkileyerek ağrıyı kesmeye yardımcı olabilir. İltihabı azaltıcı ve ateş düşürücü özelliklere de sahip olan analjezik ilaçlar çoğu durumda antibiyotiklerle birlikte kullanılabilir.
Analjezik İlaç Türleri Nelerdir?
Analjeziklerin üç ana türü vardır. Bu türler, non-opioid analjezikler, opioid analjezikler ve her iki türün kombinasyonundan oluşan bileşik analjeziklerdir.
Non-opioid analjezikler iltihabı azaltırken, opioid analjezikler opioid reseptörleri ile etkileşime girerek beynin ağrıyı işleme şeklini değiştirir. Birçok non-opioid analjezik reçetesiz olarak temin edilebilirken, opioidler yalnızca reçeteyle alınabilir. Çoğu anti-inflamatuar ağrı kesici, iltihabı azaltarak hafif ve orta şiddette ağrıyı dindirir.
Lokal ağrı kesiciler, hedeflenmiş ağrı tedavisinde kullanılır. Sistemik ağrı kesicilere göre daha az yan etkiye sahiptirler. Vücudu uyuşturmayabilir veya uyku düzenini etkilemeyebilir. Travma, baş ağrısı, ameliyat sonrası gibi durumlar için kullanılabilir. Osteoartrit, gut, ankilozan spondilit ve romatoid artrit gibi belirli bölgelerde ağrıya yol açabilen uzun vadeli hastalıklarda kullanılabilir. Ancak bu ilaçların tavan etkisi olabilir. Orta veya hafif şiddetli ağrılarda etkilidir ve iltihap azaltmaya yardımcı olurlar.
Merkezi etkili ağrı kesiciler, merkezi sinir sistemi üzerinden tüm vücudu etkiler. Morfin benzeri narkotik ağrı kesiciler uyku ve uyuşukluk hali yapabilir. Morfin gibi opioidler bağımlılık yapabilir.
Bazı ağrı kesiciler içerdiği ek bileşenler nedeniyle ikincil analjezik özelliklere sahiptir. Maddelerin tek başına kullanıldığından daha etkili bir şekilde çalışmasını sağlayan kombinasyonları içerir, aynı zamanda ağrıyı azalttığı da görülür. Kas gevşeticiler, kortizonlar, antidepresanlar gibi ilaçlar bu gruba girebilir.
Analjezik İlaçlar Hangi Durumlarda Kullanılır?
Analjezik ağrı kesiciler; baş ağrısı, diş ağrısı, adet sancısı gibi akut ağrıların yanı sıra fibromiyalji, artrit gibi kronik ağrı tedavisinde de kullanılabilir.
Analjezik ilaçların kullanım alanları genellikle şunlardır:
- Adet sancısı
- Baş ağrısı
- Diş ağrısı
- Kas ve eklemlerde burkulma veya zorlama
- Eklem iltihaplanmaları
- Kronik sindirim problemleri
- Kemiklerde kırık
- Yanıklar
- Isırık ve sokmalar
- Fibromiyalji
- Artrit
- Kanserler
- Enfeksiyonlar
- Nöropati
Analjezik İlaçlar Nasıl Kullanılır?
Reçeteli ağrı kesiciler kullanırken doktorun önerdiği talimatlara uyulmalı ve bu talimatların dışına çıkılmamalıdır. Reçetesiz ağrı kesicileri kullanmadan önce bir hekime danışmak faydalı olabilir.
Analjezik ağrı kesiciler birçok formda olabilir. Kapsül ve tabletler şeklinde olabileceği gibi damla veya şurup şeklinde alınabilir. Topikal kremler, jeller, rektal fitiller ve enjeksiyonlar da analjezik ilaçların diğer formlarıdır.
Analjezik ilacı kullanma yolları bilinmiyorsa, bir doktora ve eczacıya danışmak en doğrusu olacaktır. Dozaj, kullanım süresi ve sıklığı konusunda doktor tavsiyelerine uyulmalıdır.
Analjezik İlaç Kullanımının Riskleri
Doğru kullanıldığı takdirde, kısa süreli ağrılar için kullanılan non-opioid analjeziklerin riskleri düşüktür. Ancak yüksek dozda kullanımda veya uzun süreli kullanımda yan etkiler meydana gelebilir.
Non-opioid ilaçlara bağımlı hale gelmek oldukça nadirdir. Ancak opioidlerde bağımlılık gelişebilir. Analjezik bağımlılığı, vücudun ağrı kesiciye alışarak ilacın etkisinin azalması durumudur. Bu da aynı ağrı kesici etkiyi elde edebilmek için daha yüksek dozlara ihtiyaç duyulmasına yol açar.
Uzun süreli analjezik ilaç kullanımında karaciğer veya böbrek gibi iç organlar zarar görebilir. İshal veya kabızlık meydana gelebilir, kalp sorunları riski artar. Midede bulantı, yanma ve rahatsızlık hissi yaşanabilir. Kulak çınlaması, işitme kaybı gibi durumlar meydana gelebilir. Opioidler fiziksel bağımlılığa yol açabileceği için sıkı bir şekilde kontrol edilir.
Analjezik İlaçların Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Analjezik ilaç kullanıldığında ortaya çıkan istenmeyen durumlarda derhal tıbbi yardım alınması gerekebilir. Kan kusma, siyah dışkı, görme veya işitme değişiklikleri ciddi durumlara işaret edebilir.
Analjezik ağrı kesici yan etkileri oluştuğunda ilaç kullanımı bırakılmalıdır. Aşağıdakilerden herhangi birisi yaşanıyorsa sağlık kuruluşuna başvurulması önerilebilir:
- Vücutta kızarıklık ve şişlik gibi alerjik reaksiyonlar
- Siyah dışkı veya dışkıda kanama
- Şiddetli mide bulantısı
- Kan veya kahve telvesi görünümlü kusma
- Görme ve işitme hissiyatında değişiklik
- Denge kaybı
- Şiddetli mide ve baş ağrısı
- İdrar yapmada zorluk, kanama veya renk değişikliği
- Gözlerde ve ciltte sararma
- Olağandışı kilo değişikliği
Analjezikler Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Ağrı kesiciler zamanla etkisini kaybeder mi?
Evet, ağrı kesiciler zamanla etkisini yitirebilir. Daha yüksek dozlara veya daha sık kullanıma ihtiyaç duyulabilir. Ancak yan etkilerden ve uzun süreli ilaç almanın zararlarından korunmak için dikkatli kullanılmalıdır.
Ağrı kesici kaç saatte bir alınır?
Ağrı kesici ilaçlar kullanmadan önce doktora danışılması önerilir. Doktorunuz kullanım sıklığı ve uygun dozajı belirleyecektir.
Analjezik ne demek?
Analjezik, ağrıları dindirmeyi amaçlayan, iltihabı azaltan veya beynin ağrıyı algılama biçimini değiştiren ilaçlardır.
Ağrı kesici her gün alınır mı?
Ağrı kesiciler önerilen doz ve süre boyunca kullanılmalıdır. Önerilen sınırlar aşılırsa böbreklerde kalıcı hasarlar meydana gelebilir. Kronik böbrek yetmezliği vakalarının yaklaşık yüzde 5’i ağrı kesicilerin aşırı kullanımından kaynaklanır.
Ağrı kesiciler karaciğere zarar verir mi?
Evet, bazı ağrı kesici türleri yüksek dozlarda ve uzun süre kullanıldığında karaciğere zarar verebilir. Karaciğer hasarını önlemek için dozlara dikkat edilmelidir.
Ağrı kesiciyle alkol içilir mi?
Alkol ağrı kesicilerin yan etkilerini daha da kötüleştirebilir. Ağrı kesicilerle birlikte alkol tüketiminden kaçınmak en iyisidir çünkü karaciğer hasarı riski artabilir.