Akciğer Grafisi Nedir ve Nasıl Çekilir?

Akciğer Grafisi Nedir?

Akciğer grafisi, şüphelenilen hastalıkların teşhisini koymak adına doktorlar tarafından en sık başvurulan röntgen yöntemi olarak bilinir. Akciğer dışında vücudun birçok noktasının da görüntülenmesini sağlayan akciğer röntgeni, bu görüntülemeyi X ışınlarını kullanarak gerçekleştirir. Böylelikle bölgenin radyolojik açıdan incelenmesini sağlar. Akciğer grafiği organ, doku ya da kaslarda meydana gelen hasarların ve anomali durumlarının dışında akciğeri çevreleyen havayı, akciğerin içindeki ve çevresindeki sıvı miktarını da gösterir.

Akciğer grafisi, X ışınlarının yanı sıra çok küçük miktarda iyonlaştırıcı radyasyon da kullanır. Bu sayede siyah beyaz bir görüntü ortaya çıkar. Akciğer dokusu çok az miktarda radyasyon emerken radyasyonun büyük bir çoğunluğunu kaburgalar ve omurga emer. Bunun sonucunda akciğer grafisinde omurga ve kaburgalar beyaz görünür. Akciğer dokusuysa karanlıktır. Görüntüleme sırasında vücudun emdiği radyasyonun bir hasar yaratma ya da zarar verme olasılığıysa oldukça düşüktür.

Akciğer Grafisi Sağlık Taramalarında Yapay Zeka ile Değerlendirme

Akciğer grafisi, düşük radyasyon dozları kullanılarak gerçekleştirilen ve radyolojide en sık başvurulan görüntüleme yöntemlerinden biridir. Bu yöntem, akciğer kanseri, pnömoni, tüberküloz ve diğer solunum sistemi hastalıkları gibi bir dizi ciddi sağlık durumunun erken teşhisinde kritik öneme sahiptir. Geleneksel olarak, radyoloji teknisyenleri tarafından çekilen grafiler, dijital ortamda deneyimli radyologlar tarafından incelenir.

Yapay zeka (AI), son yıllarda sağlık teknolojilerinde önemli bir dönüşüm aracı olarak ortaya çıkmıştır. Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere dünya genelinde birçok sağlık merkezi, AI destekli sistemleri radyoloji bölümlerine entegre etmeye başlamıştır. Bu sistemler, radyologların yanı sıra, akciğer grafilerini analiz ederek nodül, kitle, pnömoni, atelektazi, ödem ve plevral efüzyon gibi birçok hastalığın belirlenmesinde yardımcı olur. AI teknolojisi, bu görüntüler üzerinde karmaşık algoritmaları kullanarak, insan gözünün gözden kaçırabileceği detayları bile saptayabilir.

Acıbadem Sağlık Grubu olarak, hastalarımıza sunduğumuz hizmetlerde medikal teknolojilerden yararlanmaya devam ediyoruz. 2024 yılı itibariyle, check-up ve diğer tıbbi ihtiyaçlar için çekilen akciğer grafileri, radyologlarımız tarafından yapay zeka teknolojileri kullanılarak değerlendirilmektedir.

Yapay zeka destekli taramalar, akciğer grafisinin çekimi sırasında standart prosedürlerle gerçekleştirilirken, AI'nin sağladığı veri işleme kabiliyeti, hastalıkların teşhisinde hekimlere destek sağlamaktadır. AI destekli sistemler, aynı zamanda radyologların iş yükünü azaltarak, daha fazla hastaya hızlı ve etkin bir şekilde hizmet verilmesini sağlar.

Acıbadem Sağlık Grubu, yapay zeka kullanarak tıbbi teşhislerdeki doğruluğu artırmak ve hastalara bakım sağlamak amacıyla medikal teknolojilerden faydalanmaktadır. Bu yaklaşım, sağlık hizmetlerimizi geliştirmeye yönelik çalışmalarımızın bir parçasıdır.

Akciğer Grafisi Nasıl Çekilir?

Akciğer grafisinin nasıl çekileceği, hangi hastalığa tanı konulduğuna ve hangi hastalığın takibinin yapıldığına göre farklılık gösterir. Aynı zamanda akciğer filminin vücudun hangisi bölgesinden çekileceği ve hastanın genel sağlık durumu da grafinin nasıl çekileceğine etki eder. Bu çerçevede "Akciğer filmi nasıl çekilir?" sorusuna yanıt olarak verilebilecek farklı grafi çekim teknikleri bulunur.

En yaygın olarak kullanılan çekim teknikleri şu şekilde sıralanabilir:

PA (Posterior-Anterior) Akciğer Grafisi

Akciğer grafisi çekim teknikleri arasında en yaygın kullanılan yöntemdir. PA akciğer grafisinde hasta göğsünü röntgen tablasına yaslar. Hastanın omuzlarını öne doğru çekerek göğüs kafesini genişletmesi de istenir. Böylelikle görüntülemenin net bir biçimde yapılması sağlanır. X ışını, 180 cm'lik bir mesafeden dik açıyla arkadan öne doğru verilir.

AP (Anterior-Posterior) Akciğer Grafisi

Çoğunlukla acil durumlarda ya da yoğun bakım ünitelerinde kalan hastalar için kullanılan bir görüntüleme tekniğidir. AP akciğer grafisi ayrıca yatarak akciğer grafisi çektirmek durumunda olan tüm hastalar için de tercih edilir. X ışınları önden alınır ve arkaya doğru verilir. AP akciğer grafisinde mediastinal yapılar ve kalp, PA akciğer grafisine oranla daha büyük görünebilir. Bu nedenle görüntüleme sonuçlarının dikkatli bir şekilde değerlendirilmesi gerekir.

Lateral Akciğer Grafisi

Hem akciğerin hem göğüs boşluğunun yan profilini görüntülemek için yararlanılan bir çekim tekniğidir. Ayakta çekilen lateral akciğer grafisinde hastanın kolları yukarı kaldırılır ve görüntülenmek istenen bölge röntgen tablasına yerleştirilir. X ışınları 100 cm'lik bir mesafeden, çekilecek bölgeye göre sağdan ya da soldan verilir. Ayıca lateral akciğer grafisinin, PA ya da AP grafisiyle beraber çekilmesi genellikle daha kapsamlı bir sonuç verir.

Lateral Dekübit Akciğer Grafisi

Hasta yan yatarken çekilen özel bir görüntüleme tekniğidir. Bu teknik daha çok akciğer zarındaki sıvı birikmelerini saptamak amacıyla kullanılır. Hastanın yan yatırılmasının nedeniyse sıvı ve hava değişimlerini incelemektir.

Tüm bu yöntemlerin dışında doktorlar nadiren de olsa oblik, lordotik ve ekspiryum akciğer grafisi çekim tekniklerinden de yararlanır. Akciğer grafisi, hastanelerin radyoloji bölümünde ve radyolog hekimlerin gözetiminde çekilir. "Akciğer grafisi nerede çekilir?" sorusu kısaca bu şekilde yanıtlanabilir. Akciğer grafi talebiyse başta dahiliye ve göğüs hastalıkları doktorları olmak üzere çeşitli branşların doktorları tarafından talep edilebilir.

Akciğer Grafisinde Hangi Hastalıklara Bakılır?

Adından da anlaşıldığı üzere akciğer grafısi temel olarak akciğer kaynaklı gelişen hastalıkları ve akciğerde meydana gelebilecek çeşitli hasarları saptamak amacıyla çekilir. Ancak akciğer grafisinin sundukları sadece bunlarla da sınırlı değildir. "Akciğer filmi neden çekilir?" sorusunun yanıtını biraz daha genişletmek gerekirse akciğer grafisi; kalp, solunum yolları, kalp damarları, omurga kemiklerinin durumu, yemek borusu ve mide görüntülenerek hastalığın tanısını ya da takibini yapabilmek amacıyla çekilir.

"Akciğer filminde neler çıkar?" sorusuna da şu şekilde yanıt verilebilir:

• Bir organın ya da dokunun şekil bozukluğu,
• Akciğer embolisi,
• Tüberküloz,
• Göğüs tümörleri ve yararlanmaları,
• Enfeksiyon kaynaklı meydana gelen verem, bronşit ve zatürre gibi hastalıklar,
• KOAH ve astım gibi hava yolu patolojileri,
• Diyaframın hareket kusurları ve yapısal durumu,
• Akciğer zarına bağlı gelişen hastalıklar,
• Kalp zarı hastalıkları,
• Kalbin boyutu ve pozisyonu,
• Damarların genel durumu ve yapısı,
• Damar duvarı hastalıkları,
• Omurilikte oluşan tümoral hastalıklar ve omurilik patolojileri,
• Omuz eklemini ve köprücük kemiğini oluşturan kemik yapısına bağlı gelişen hastalıklar,
• Kaburganın ve omurganın yapısal durumu, dizilimi ve travmatik belirtileri.

Akciğer grafisi tüm bu hastalıkların belirlenmesinin yanı sıra akciğer kanseri tanısı koyabilmek için de doktor tarafından istenebilir.

Akciğer Grafisinin Avantajları

Diğer birçok görüntüleme ve tanı yönteminde olduğu gibi akciğer grafisi de gerek hastanın takibini yapmak gerek hastalık tanısı koyabilmek için pek çok avantaj sunar.

Akciğer grafisinin sunduğu avantajlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Uzun ve özel bir hazırlık süreci gerektirmez. Bu nedenle acil durumlarda da sıkça başvurulan bir yöntemdir.
• Kısa sürede ayrıntılı bir görüntüleme imkânı sunar.
• Hastalık tanısı koyularak tedavi aşamasına geçilmesine yardımcı olur. Aynı zamanda erken tanıda da önemli bir rol oynar.
• Çoğu tıbbi görüntüleme cihazı ve ekipmanlarıyla kıyaslandığında maliyeti oldukça düşüktür. Bu nedenle hastaların kolaylıkla yararlanabileceği bir görüntüleme yöntemidir.
• Akciğer grafisi çekilirken hastanın maruz kaldığı radyasyon miktarı oldukça düşüktür. Bu miktarın hastanın sağlığına olumsuz etki etme ihtimali oldukça zayıftır. Ayrıca akciğer grafisi çekildikten sonra emilen radyasyon genellikle vücuttan atılır.

Akciğer Grafisinin Dezavantajları

Akciğer grafisinin olumlu yönlerinin yanı sıra birtakım dezavantajları da bulunur. Hastaların karşılaşabileceği bazı olası dezavantajlar da şu şekilde sıralanabilir:

• Sık sık akciğer grafisi çekilmesi hastanın maruz kaldığı radyasyon miktarını artırır. Nadiren de olsa kansere yakalanma riski oluşturabilir.
• Hamile olan hastalarda fetüsün radyasyona maruz kalma olasılığı bulunur.
• Akciğer grafisi çekilirken hastanın en küçük bir hareketi dahi görüntünün bozulmasına neden olabilir. Bu sebeple akciğer grafisinin birkaç kez çekilmesi gerekebilir.
• Akciğer grafisinde karşılaşılan bazı bulgular yanıltıcı olabilir. Aynı zamanda akciğer grafisi küçük tümörlerin saptanmasında da yetersiz kalabilir. Bu gibi durumlarda MR ve CT başta olmak üzere diğer görüntüleme yöntemlerinden de destek almak gerekebilir.

Akciğer Grafisi Nasıl Alınır?

Akciğer grafisi oldukça hızlı bir görüntüleme tekniği olduğundan çekimi yaklaşık olarak 10 ila 15 dakika kadar sürer. Akciğer grafisinin sonucu hem fiziki film hem dijital olmak üzere iki farklı türde alınabilir. Ayrıca günümüz sağlık sisteminde çıkan sonuçlar, akciğer grafisini talep eden doktora da gider. Çıkan sonuç da yine aynı şekilde doktor tarafından değerlendirilir. Sağlıklı akciğer röntgeninde sadece göğüs boşluğu ve akciğer dokusu görünür. Grafide herhangi bir lezyon ya da anormallik bulunmamalıdır.