Zehirli Temizlik Ürünlerinin Tehlikeleri Nelerdir?
Zehirli temizlik ürünlerinin kimyasal içerikleri sağlık üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Karbonmonoksit zehirlenmesine benzer semptomların görülmesi dahi mümkündür. Söz konusu maddeler boğazı tahriş etmenin yanı sıra çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir:
- Amonyak içeren temizlik ürünleri gözlerin ve solunum yollarının zarar görmesine neden olabilir. İçeriğinde amonyak bulunan çamaşır suyu kullanımı sonrasında öksürük gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
- Hidrojen peroksit içeren temizlik ürünleri de insan sağlığına zarar verebilir. Hidrojen doğrudan göze veya cilde temas ettiğinde tahrişe yol açabilir. Yüzde 10 oranında hidrojen peroksit içeren maddelerin solunması akciğerlere zarar verebilir. Bu nedenle hidrojen peroksit içeren dezenfektan kullanımında dikkatli olmak gerekir.
- Sodyum peroksit ve kalsiyum peroksit de solunduğunda bireyi olumsuz etkileyebilir. Cilt veya gözle temas ettiğinde tahrişe ve yanmaya neden olabilir. Solunduğunda burun, boğaz ve akciğerleri tahriş edebilir, öksürüğe ve hırıltılı nefes almaya, akciğer zararına neden olabilir.
- Bazı ürünlerin içerisinde uçucu organik bileşikler (VOC'ler) başta olmak üzere birçok tehlikeli madde vardır. VOC'ler oda sıcaklığında buharlaşarak diğer kimyasallarla etkileşime girebilen maddelerdir.
Temizlik malzemelerinin kullanımı esnasında havaya salınan VOC'lerin ve diğer kimyasalların neden olduğu problemler arasında kronik solunum sorunları, alerjik reaksiyonlar, astım, kanser ve baş ağrısı bulunur. Bu kimyasalların astım ve diğer solunum yolu hastalıkları olan kişiler üzerindeki etkilerini anlamak için yapılan ve yapılmaya devam edilen birçok çalışma vardır.
Uçucu organik bileşikler ve diğer toksik maddeler içeren temizlik malzemeleri arasında oda spreyleri, klor bazlı ağartıcı, deterjan ve bulaşık yıkama deterjanı, kuru temizleme kimyasalları, halı ve döşeme temizleyicileri, mobilya ve yer cilaları bulunur.
Zararlı Kimyasallardan Nasıl Korunabilirsiniz?
Temizlik ürünlerinin içerisinde yer alan zararlı kimyasallardan korunmak için bazı stratejik adımlar atılabilir. Bu adımlar şu şekilde sıralanabilir:
- Temizlik ürünlerinin etiketlerini doğru okumak etkili bir stratejidir. Böylece içerisinde toksik maddeler bulunan temizlik ürünleri satın alınmayacağından bu maddelere maruz kalmakla ilgili riskler de ortadan kalkar. Bu aynı zamanda hangi ürünün hangi içeriklerle temas etmemesi gerektiği hakkında da bilgi verir ve kimyasal reaksiyonla ortaya çıkabilecek olumsuz etkileri minimize eder.
- Kimyasal içeriği azaltılmış veya tamamen doğal ürünler tercih edilebilir. Bu ürünler insan bedeniyle uyumlu ve tene temas ettiğinde veya solunduğunda toksik etkilere neden olmayan maddelerdir.
- Evde sirke, karbonat ve limon gibi malzemelerle doğal temizlik ürünleri yapılabilir.
Güvenli Temizlik Alternatifleri Nelerdir?
Güvenli temizlik ürünleri arasında bitki bazlı olanlar son derece etkilidir. Bitki bazlı temizleyicilerin içerisinde uçucu yağlar, bitkisel özler ve diğer bitki bazlı bileşikler başta olmak üzere doğal bileşenler bulunur.
Doğal içerikleri sayesinde sert ve yıpratıcı olmayan bu temizleyici maddeler, toksik ürünlere karşı etkili ve güvenli bir seçimdir. Bu temizlik alternatifleri mutfak yüzeylerinden banyo zeminine kadar yaşam alanlarının pek çok noktasında rahatlıkla kullanılabilir.
Hem etkili hem çevre dostu çeşitli bitki bazlı temizlik çözümlerinin faydalarıysa şunlardır:
- Yeşildir: Zararlı kimyasallar içermeyen çevre dostu alternatifler, ev içerisinde yaşayan canlılar için daha güvenlidir. Toksik olmayan bu ürünlerin ciltle temasında veya solunmasında zararlı etkiler ortaya çıkmaz.
- Biyolojik olarak parçalanabilir: Biyolojik olarak parçalanabilen maddeler toprakta çözünerek ekosisteme karışır. Bu maddeler çevreye zarar vermeyerek sürdürülebilirliğe katkı sağlar.
- Hipoalerjeniktir: Güvenli temizlik alternatiflerinin alerjik reaksiyonlara veya cilt tahrişine neden olma olasılığı daha düşüktür.
- Kirliliğe neden olmaz: Biyolojik olarak parçalanabilir bileşenlerden oluşan temizleyiciler, suyun ve toprağın kirlenmesine neden olmaz.
- Sürdürülebilirdir: Genellikle geri dönüştürülebilir veya tekrar kullanılabilir ambalajlara sahiptir. Bu sayede plastik atık oranı düşüktür.
Temizlik Sırasında Koruyucu Ekipman Kullanımı
Zararlı kimyasallardan korunmak için alınacak önlemler arasında eldiven, maske ve gözlük kullanımı vb. bulunur. Bu kimyasalları kullananlar, eldiven takarak zararlı bileşenlerin ciltlerine temas etmesini engellerler. Ayrıca gözlük göze madde sıçramasını önlerken maske zararlı bileşenlerin daha az solunmasına yardımcı olur. Koruyucu ekipmanlar sayesinde kimyasal maddelerden olumsuz etkilenme olasılığı en aza indirilebilir.
Sağlık Risklerini Azaltmanın İpuçları
Temizlik yaparken daha az kimyasal madde solumak için uygun havalandırma yapmak büyük önem taşır. Bu amaçla pencerelerin ve kapıların mutlaka açılması gerekir. İyi bir havalandırma, odanın havasındaki toksik maddelerin en aza indirilmesine yardımcı olur.
Temizlik bittikten sonra ciltte kalan toksik kimyasal maddeleri tamamen temizlemek için ellerin iyice yıkanması gerekir. İşlem sonrasında kıyafetleri değiştirmek de giysilerde kalan kimyasal maddelerden kurtulmak için önemli bir adımdır. Ayrıca bu kıyafetlerin tekrar giyilmeden önce de yıkanarak kimyasal madde kalıntılarından arındırılması önemlidir.
Çocukları ve Evcil Hayvanları Zararlı Maddelerden Koruma Yolları
Çocukları ve evcil hayvanları zararlı maddelerden korumak için bu ürünleri doğru şekilde depolamak gerekir. Öncelikle bu maddelerin buharlaşarak veya dökülerek yiyeceklere ve içeceklere bulaşmaması için bunların kapalı kaplarda saklanması gerekir. Yiyecek kaplarıyla temizlik ürünlerinin kapları kesinlikle farklı olmalı ve üzerlerinde ürünün ne olduğunu belirten bir yazı bulunmalıdır. Pestisitler ve toksik kimyasallar çocukların yiyecek veya içecek sanabileceği kaplara konmamalıdır.
Zararlı maddelerin çöpleri çocukların ve evcil hayvanların erişemeyeceği veya açamayacağı kaplarda saklanmalıdır. Pestisit uygulandığında veya evde toksik madde içerebilecek ürünlerle temizlik yapıldığında çocuklar ve evcil hayvanlar evin dışında tutulmalıdır.
Kimyasal temizlik ürünleriyle zehirlenme durumunda hemen tıbbi yardım almak gerekir. Zehirlenmeye neden olan ürünün adı, biliniyorsa içeriği, yutulduğu zaman ve miktar da bildirilmesi gereken önemli bilgiler arasında yer alır.
Zehirli Temizlik Ürünlerine Karşı Çevre Dostu Alternatifler
Ekolojik temizlik ürünleri, çevreye ve bireye zarar vermeyen bileşenlerden oluşan güvenli ürünlerdir. Doğrudan hazır satılan ekolojik temizlik ürünlerinin yanı sıra evde hazırlanabilecek yeşil temizlik ürünleri de bulunur.
Çevreye zarar vermeyen ve evde hazırlanabilecek alternatifler arasında sirke, karbonat, çay ağacı yağı ve kastil sabunu bulunur. Bazısı antibakteriyel ürünler arasına da giren bu malzemeler tek başına veya çeşitli kombinasyonlarla hazırlanarak doğal temizlik malzemeleri yapılabilir. Örneğin aynı oranda sirke ve suyu bir sprey şişesinin içine koyarak sert yüzeylerde kullanılabilecek antibakteriyel temizlik ürünü elde etmek mümkündür.
Sıkça Kullanılan Doğal Temizlik Ürünleri
Sirke ve karbonat, doğal temizlik çözümlerinin yapımında sıklıkla tercih edilen malzemelerdir. Asidik bir yapıya sahip olan sirke bu sayede kirleri ve kalıntıları rahatlıkla söker. Cam yüzeylerden mutfak tezgâhlarına kadar evin birçok yerinde sirke kullanılabilir.
Karbonat da hem ev temizliğinde hem ağız bakımında kullanılabilecek doğal bir temizlik maddesidir. Kötü kokuları ortadan kaldırmak yerine onları maskeleyen bazı oda spreylerinden farklı olarak koku parçacıklarını nötralize eder. Böylece kokuyu tamamen ortadan kaldırabilir. Bu bakımdan kimyasal içermeyen iyi bir oda spreyi alternatifidir.
Esansiyel yağlarla etkili bir şekilde yüzey temizliği yapılabilir. Bunun için 1 su bardağı beyaz sirke, 1 su bardağı su ve 30 damla lavanta esansiyel yağı karıştırılır. Bu solüsyon temizlenecek yüzeylere püskürtülür.
Zehirli Temizlik Ürünleri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Zehirli temizlik ürünleri yerine hangi doğal alternatifleri kullanabilirim?
Zehirli temizlik ürünleri yerine karbonat, sirke, uçucu yağlar ve kastil sabun kullanılabilir.
Temizlik sırasında hangi güvenlik önlemleri alınmalı?
Temizlik sırasında koruyucu ekipmanlar kullanmak, birbiriyle reaksiyona girecek maddeleri birlikte kullanmamak önemlidir.
Zehirli temizlik ürünleri solunduğunda ne yapılmalı?
Zehirli temizlik ürünleri solunduğunda aşağıdaki adımlar izlenmelidir:
- Pencereler açılır ve oda havalandırılır.
- Odadan direkt dışarı çıkılır çünkü temiz hava birçok rahatsız edici semptomu iyileştirebilir.
- Tahriş olmuş gözler yıkanır. Boğaz için süt veya buzlu su içilir. Öksürük için banyoda sıcak suda buhar solunur. Mide bulantısı için karbonatlı içecekler içilebilir.
- Semptomlar devam ederse mutlak doktora gidilmesi gerekir.
