Yaşam Bulgularını Öğrenin, Hayat Kurtarın
İlkyardım sırasında hasta/yaralıyı değerlendirmeden önce yaşam bulgularının anlamlarının bilinmesi gerekir. Çünkü; yaşam bulguları müdahaleler için önem taşır. Yaşam bulguları hasta/yaralının;
- Bilinci,
- Solunumu,
- Dolaşımı,
- Vücut ısısı,
- Kan basıncını ifade eder.
Bilinç durumunun değerlendirilmesi
Normal bir kişi kendine yöneltilen tüm uyarılara yanıt verir. Bilinç düzeyi yaralanmanın ağırlığını gösterir. Kişinin bilinci yerinde ise, tüm uyarılara yanıt verir.
- Birinci derece bilinç kaybında; sözlü ve gürültülü uyaranlara,
- İkinci derece bilinç kaybında; ağrılı uyaranlara,
- Üçüncü derece bilinç kaybında; tüm uyaranlara karşı tepkisizdir, yanıt vermez.
Solunum değerlendirilmesi
Hasta/yaralının solunumu değerlendirilirken;
- Solunum sıklığına,
- Solunum aralıklarının eşitliğine,
- Solunum derinliğine bakılır.
Kişinin 1 dakika içinde nefes alma ve verme sayısı solunum sıklığını gösterir. Sağlıklı yetişkin bir kişide dakikada solunum sayısı 12–20, çocuklarda 16–22, bebeklerde 18-24’dür.
Kan basıncının değerlendirilmesi
Hasta/yaralı değerlendirilirken kan basıncı kontrol edilmez. Ancak, kan basıncının anlamının bilinmesi önemlidir. Kalbin kasılma ve gevşeme anında damar duvarına yaptığı basınçtır. Kalbin kanı pompalama gücünü gösterir. Normal değeri 100/50- 140/100 mm Hg’dir.
Nabız değerlendirilmesi
Kalp atımlarının atardamar duvarına yaptığı basıncın damar duvarında parmak uçlarıyla hissedilmesine nabız denir. Nabız sayısı dakikada;
- Yetişkin bir kişide 60–100,
- Çocuklarda 100–120,
- Bebeklerde 100-140’dır.
Vücutta nabız alınabilen bölgeler; şah damarı, ön-kol damarı, bacak damarı, kol damarıdır. Hasta/yaralıların dolaşımını değerlendirirken, çocuk ve yetişkinlerde şah damarından, bebeklerde kol atardamarından nabız alınır.
Vücut ısısının değerlendirilmesi
İlkyardımda vücut ısısı koltuk altından ölçülmelidir. Normal vücut ısısı 36,5 derecedir. Normal değerin üstünde olması yüksek ateş, altında olması düşük ateş olarak belirtilir. 41–42 derece üstü ve 34,5 derece tehlike olduğunu ifade eder. 31.0 derece ve altı ölümcüldür.
