El yaralanmalarında yapılması gerekenler
Ellerimiz, bizi hayata tutunduran en önemli uzuvlarımızdır. Ellerimizde yaşanacak basit bir kaza sonrası hayatın birçok alanından yoksun kalabiliriz. Günlük birçok işi yapamamanın ağırlığı ile baş başa kalabiliriz. Ayakkabılarınızı bağlayamadığınızı, bir fincan kahveyi tutamadığınızı bir düşünsenize… Kol ve önkolda toplam üç kemik bulunurken, sadece tek bir elde toplam 27 kemik var ve bunlar kaslar, bağlar ve tendonlarca birbirine sıkıca tutunurlar. Yanıktan kırığa kadar ellerimizin başına gelecek kazalar ve yaralanmalar…
1. Kaygan zeminde düşme el bileği kırıklarını getirir
Gerek evde gerekse dışarıda kaygan bir zemine basma veya bir yere takılma sonucunda oluşan düşmelerde el bileği kırıkları sık görülür. Özellikle yaşlıların tedavisinde bazı zorluklar ortaya çıkabilir. Düşme sonucu el bileğiniz zarar gördüyse hemen hastaneye gitmelisiniz. Kırığın şiddetine, tipine ve parçalanma derecesine göre birçok yöntemle tedavi edilebilir. İyileşme süreci ortalama 6 ile 8 hafta sürer.
2. Bıçak kesilmelerinde enfeksiyon risk
Bıçak kesiği de en sık görülen yaralanmalardan. Parmaklarda veya elde meydana gelen kesilerde sadece deri kesilebileceği gibi damar, sinir, tendon ya da bağlar da kesilebilir. Şiddetli bir kanama durumunda ilk olarak o bölgeye temiz bir bezle basınç yaparak kanamayı durdurun ve bir an önce en yakın sağlık kuruluşuna gidin. Acil servise gittiğinizde kesiğin oluştuğu ortam ve ne keserken olduğuyla ilgili bilgi verin. Ayrıca en son tetanoz aşısı yapılma tarihiniz de önemli olduğundan mutlaka belirtin. Örneğin limon keserken meydana gelen kesilerde; bıçakta mikrobik ajan olmayacağı için enfeksiyon riski çok düşük olur. Ancak et ve et ürünleri kesilirken meydana gelen kesilerde enfeksiyon oranı da yüksek olacağından tedavide antibiyotik gerekir. Yaralanma ufak bir kesiden oluşuyorsa hemen suyla yıkayın ve antiseptik solüsyonlarla temizleyin, kesiye dikiş atılması gerekiyorsa da hemen bir acil servise müracaat edin.
3. Yanıklar oluştuysa…
Mutfakta iş yaparken ufak yanıkların oluşması durumunda elinizi soğuk suya tutmaktan antibiyotikli pomat sürmeye dek değişik yöntemlerle tedavi edebilirsiniz. Ama derin yanıkların muhakkak hastanede bir uzman tarafından tedavi edilmesi gerekir. Yanıkta enfeksiyon riski yüksek olduğu için yanık tedavisi sonrası çok dikkatli olmalısınız.
4. Parmak kopmalarında izlenmesi gereken yol
Yüzük, dikkat edilmesi gereken, tehlikeli olabilen bir aksesuar. Küçük bir dikkatsizlikte bile yüzüğün bir yere takılması sonrası parmakta kopma meydana gelebilir. Bu durumda hemen parmak kopma bölgesine temiz bir bezle basınç yapılarak kanama durdurulmalı. Ellerdeki bütün yüzükler, el şişmesi riski nedeniyle hemen çıkarılmalı. Ayrıca kopmuş parça delik olmayan bir naylon torba içine konulmalı, bu naylon torba ise buzlu su içerisine atılmalı. Buzların hareket halinde olduğu, yarısı su yarısı buz şeklinde ayarlanmalı. Parmağın kopmuş parçası kesinlikle doğrudan buzla temas ettirilmemeli. Çünkü bu durum buz yanığına neden oluyor ve kopmuş parçanın dikilebilirliğini ortadan kalkar. Ardından hiç vakit kaybetmeden en yakın hastaneye gitmek yerine 112 acil servis aranmalı. Böylece 112 acil servis, kopan parmağın hangi hastanelerde tedavi edilebileceği konusunda organize olarak vakit kaybetmenize engel olacaktır. Kopmuş parmağın soğutulmuş haliyle en geç 8 saat içinde dikilmesi gerektiğinden vakit kısa ve çok büyük önem taşır.
5. Blender kesebilir
Mutfakta blenderi temizlerken bir anlık dikkatsizliğiniz sonucunda parmak ucunuzda yaralanma veya kopma meydana gelebilir. Tırnağın büyümesi ve uzamasını sağlayan bölümde bir yaralanma meydana gelmişse tedavi edilmediğinde ileride tırnak deformasyonlarına neden olabilir. Bu nedenle hastaneye gitmekte fayda var. Ufak da olsa bazı parçalar kopmuş ise hastaneye götürmeniz yararlı olabilir.
6. Sıkışmış kavanoz kapağını açmakta inat etmeyin
Özellikle sıkışmış kavanoz kapağını açmaya zorlamak, ellerimizi en sık tehdit eden risklerden biri. Zararsız gibi görülebilen bu davranış, elde bağ yaralanmalarına neden olabilir. Bağ yaralanması en çok da başparmakta görülür. Başparmağın bir yere takılması sonucunda parmak kökündeki bağlarda meydana gelen kopmalar da en sık görülen yaralanmalardan. Bu tür durumlarda bazı ilaç tedavileri ve duruma göre atel tedavileri uygulanırken çok önemli bağlar yırtıldıysa bunların ayrıca cerrahi olarak tedavisi gerekebilir.
7. Cam kesileri tipleri
Cam kesileri de sık görülen yaralanmalardan biridir. Kesi sonrası fışkırır tarzda ve kırmızı renkte kanama olması arter yaralanması belirtisi olup temiz bir bezle yara bölgesine bası yapılıp en yakın acil servise başvurmak gerekir. Kesiyi takiben elde parmaklarda duyu kaybı gelişmesi sinir yaralanması bulgusudur. El ve el bileği bölgesi, kesiler sonrası parmaklarda veya el bileğinde hareket kaybı olması kas veya tendon kesisine işaret eder. Dirsek bölgesi üstünde kesilerde hem duyu kaybı hem de hareket kaybı sinir yaralanmasının diğer bir bulgusudur. Cam kesileri sonrası bunların hepsi bir arada olabilir. En yakın sağlık kuruluşuna müracaat etmek gerekir.
8. Çekiçle yaralanmalarda yapılması gerekenler
Parmak ucuna çekiçle darbe sonrası oluşan tırnak altı kanama, tırnak yatağı alanının yüzde 25’den fazlasını kaplıyorsa hekim kontrolünde tırnakta delik açılarak steril ortamda boşaltılması gerekir. Gerek çekiçle darbe, gerekse bir yere sıkışma, ezilme gibi nedenlerle ortaya çıkabilen parmak kırıklarında ise şiddetli bir ağrı hissetmeniz durumunda en yakın acil servise gitmeniz şart. Tedavisi mutlaka bir hastane ortamında yapılmalı. Hastaneye gidildiğinde, kırılmış kemiklerin düzgün biçimde sarılabilmesi için çeşitli malzemelerden yapılmış destek olan atelden, alçı ve plak vida tespitlerine kadar değişik yöntemler kullanılır. İyileşme süresi 4 ile 6 hafta sürer.
