Nomofobi nedir?
Teknoloji geliştikçe yaşam şekli de değişir. Özellikle çocuk ve gençler için teknolojik ürünler birer ‘gereklilik’ haline gelir. Ancak bu durum, teknoloji bağımlılığı gibi olumsuzluk sonuçlar doğurabilir. Çeşitli korkular gelişebilir. Bunlardan biri de ‘nomofobi’dir. ‘No mobile phobia’dan türetilen nomofobi; cep telefonu ile sağlanan iletişimden kopmaktan aşırı korkma anlamına gelir. Yani cep telefonundan bir şekilde mahrum kalma kokusudur. Modern çağın yeni sendromlarından biri olarak tanımlanabilecek bu durum, özelikle akıllı telefonların kullanımının giderek artmasından sonra yaygınlaşmaya başladı. Ulaşma ve ulaşılabilir olma isteği akıllı telefonların baş tacı edilmesine neden olur. Bu yüzden de telefonsuz kalmaktan, telefonla iletişim kuramamaktan dolayı kişiler psikolojik gerginlik yaşayabilir. Henüz bu fobiyi yaşayanların kişilikleriyle ilgili yeterli veri olmasa da uzmanlara göre bu sendrom, başparmak nesli denilen gençlerde daha sık görülür.
Nomofobi belirtileri
- Kişinin telefonu yokken kendini “eksik” gibi hissetmesi, boşluk duygusu yaşaması
- Telefonu yanındayken bile obsesif bir şekilde kontrol etme
- Şarj bitince kendini aşırı çaresiz hissetme
- Telefonunu bir yerlerde unutmak, telefonun arızalanması yani telefonunu kullanamamaktan korkma
- Telefonu olmayınca baş dönmesi, kalp çarpıntısı, nefes almada zorluk, mide krampları gibi bir takım anksiyete belirtileri yaşaması
Neden korkarlar?
Cep telefonu bağlantısını kaybetme korkusunun altında yatanın bağımlılık olduğu söylenebilir. Cep telefonu ve sosyal medya bağımlılığı da tıpkı diğer bağımlıklardaki mekanizma ile işler. Kişi nasıl ki bağımlı olduğu şeye ulaşamayınca yoksunluk belirtileri yaşıyorsa, gittikçe daha fazlasına ihtiyaç duyuyorsa, nomofobide de aynı etkiler görülür. Hatta yine bağımlılıktaki gibi birçok kişi telefonunu daha az kullanma kararı alabilir; yani bırakmaya çalışmayı deneyebilir. Modern çağ fobisi olarak nitelendirilebilecek bu korkunun altında yatan ise modern çağın tetiklediği yalnızlık, izolasyon, korku gibi duygulardır.
Nomofobi-sosyal medya ilişkisi
Teknolojik aygıtlar ve sanal ağlar artık bir iletişim ve onun da ötesinde bir temas biçimidir. Telefonlar aracılığıyla sosyal medyayı takip etmek, gelişmeleri anında öğrenmek, başkalarını gözetlemek ve görünür olmak bu bağımlılığı tetikler. Sosyal ağlardaki “Görünüyorum öyleyse varım” diye düşünen kişiler, telefon söz konusu olunca “Ulaşıyorum/ulaşılıyorum öyleyse varım” der. Telefonla internete kolayca ulaşmak bu fobiyi besleyen en önemli kaynak.
Nasıl çözülebilir?
Öncelikle kişinin bunu bir sorun olarak kabul etmesi ve bu durumla ilgili bir farkındalık geliştirmesi gerekir. Bağımlılık neye olursa olsun bağımlıktır. Telefonlar çok önemlidir ama asla gerçek ilişkilerin yerini tutmaz. Kişinin hayatındaki hangi boşluğun ikamesi olarak telefonu kullandığını ve ona bağımlı olduğunu anlaması, o konuda hayatını değiştirip dönüştürmesi ya da yenilemesi için bir fırsat olabilir. Bu konuda ruh sağlığı uzmanlarından yardım alınabilir.
'Teknoloji detoksu' yapın
Nomofobiden kurtulmak için uygulanabilecek basit yöntemler mevcut. Telefonu evde bırakmak, bir süre kullanmamak günün ilk saatlerinde zor gelebilir. Ama aslında bunun bir konfor olduğunu da fark ederseniz. Ara sıra ‘teknoloji detoksu’ yapmak iyi bir çözüm olabilir. Böylece insanların duygularını anlayabilir ya da ne hissettiğinizi fark edebilirsiniz. Gökyüzünün nasıl oluğunu gözlemleyin. Bu basit yöntemlerle, bir çiçeğin ya da çimenin rengini fark edersiniz. Teknoloji size değil, siz ona hükmedin ve hiç olmazsa ara sıra hayatınızdan teknolojiyi çıkarın. Nomofobiye yakalanmadan bu yöntemleri uygulayın. Çocuğunuzu da nomofobiden korumak için benzer yöntemler için bazı kurallar koyabilirsiniz.
