Sokak Hayvanları ile Çocukların İlişkisi: Pozitif Etkiler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Sokak Hayvanlarının Çocuklara Pozitif Etkileri

Çocuklara sokak hayvanlarıyla ilgili öğretilenler çocukluk dönemlerinde onlarda yer eder. Sokak hayvanlarına doğru şekilde yaklaşmayı öğrenen çocuklar ilerleyen süreçlerde bunun pozitif etkilerini görebilirler. Çocuklar, hayvanlarla ne kadar zaman geçirirse onlarla o kadar güçlü bağlar kurabilir. Sokak hayvanlarıyla etkili iletişim kurmayı öğrenmek ve öğretmek çok da zor değildir.

Çocuklar ve hayvan sevgisi kavramlarının bir araya gelmesi yabancı karşılanacak bir durum değildir. Çocukların, duygusal ve sosyal gelişimlerini desteklemek için sokak hayvanlarına nasıl davranacaklarını erken yaşta öğrenmeleri onlar için faydalıdır. Çocuğun çıkar gözetmeden, sorumluluk alarak bir havyanla sevgi dolu bir bağ kurması onun ilerleyen süreçte kişisel gelişimine de olumlu katkı sağlar. Bu olumlu etkilerin izlerini fiziksel, duygusal, sosyal gelişimde ve sağlık açısından görmek mümkündür.

Fiziksel ve Duygusal Gelişim: Hayvanlarla vakit geçirmek çocukların motor becerilerinin gelişimine katkı sağlayabilir. Çocuklar, bir hayvanla bağ kurduğunda onun temel ihtiyaçlarını karşılamak için destek sağlayarak sorumluluk alır. Mama kabının doldurulması, onu sevmek için zaman geçirilmesi gibi durumlarda fiziksel aktiviteleri gelişeceği için bu durum motor becerilerini de etkiler. Bunun yanında çocuklar hayvanlarla duygusal bağ kurar. Bu durum onların dünyayı sokak hayvanlarının gözünden görebilmesi açısından empati geliştirmelerini de destekler. Empati gelişimi küçük yaşta oluşmaya başlayan çocuklar, yetişkinlik döneminde hem aile içerisinde hem sosyal hayatta duygusal zekâsı yüksek bireyler olurlar.

Sosyal Becerilerin Gelişimi: Sosyal becerilerin gelişmesiyle ilgili yapılan araştırmalarda çocukların bir hayvanla büyüdüklerinde sosyal yetkinliğe sahip davranışları daha fazla gösterdikleri ve yetişkinliklerinde de bunu korudukları yönünde bulgular elde edilmiştir. Bu noktada bir hayvanla vakit geçirmek sorumluluk bilinci kazanma açısından da çocukların sosyal becerilerinin gelişimine katkı sağlayabilir. Çocuklar çevrelerindeki hayvanlarla etkileşim hâlinde olduklarında bunların yanında iletişim ve sosyal etkileşim becerilerinin artması da söz konusu olabilir. Bu da çocukların yetişkinlik süreçlerine giden yolda sosyal gruplarda yer almalarını destekleyerek onları olumlu yönde etkileyebilir.

Sağlık Üzerine Etkileri: Çocuklar sokak hayvanlarıyla zaman geçirdiğinde çocukların fiziksel becerileri üzerinde de gelişim gözlenir. Yuva hazırlamak gibi onlar adına sorumluluk alınacak aktiviteler çocukların hem stresten arınmasına hem mutluluk hormonu salgılanmasına zemin hazırlayabilir. Böylece sokak hayvanlarıyla zaman geçiren çocukların genel sağlığı üzerinde psikolojik ve fizyolojik olarak olumlu etkiler görülebilir.

Sokak Hayvanları ile Güvenli Etkileşim Yöntemleri

Zaman zaman bazı sokak hayvanlarının saldırgan davranışlar sergilediğini görmek mümkündür. Bununla beraber çocuklar sokak hayvanlarıyla sık zaman geçirmek isteseler bile bazı durumlarda hayvanların beden dili çocuklarla iletişime açık olmayabilir. Bu da çocuklarla hayvanların ilişkisi konusunda yetişkinlere kolaylaştırıcı rol üstelenerek bazı çözümler sunmak gerektiğini gösteriyor. Bu çözümler şu şekilde olabilir:

Ebeveynlere Öneriler: Hayvanlarla güvenli bir şekilde iletişim kurmak ve onlarla etkileşime geçmek için ilk olarak çocuğun bir yetişkinin bir sokak hayvanına nasıl yaklaştığını gözlemesi önemlidir. Bu konuda çocuğa ilgili ortamı yaratmak bir ebeveynin üzerine düşen görevlerden biri olabilir. Çocuklara hayvanlarla nasıl güvenli bir şekilde etkileşime gireceklerini öğretmek, çocuk ve sokak hayvanı arasındaki dostlukla ilgili başlıca adımlardandır. Hayvanlarla çocukların etkileşiminde hayvanların davranışlarını anlamak ve doğru yaklaşım yöntemlerini göstermek de bu sürecin bir parçası olabilir. Birçok araştırma doğrultusunda da çocukların hayvanlarla olan etkileşiminde doğru yaklaşımın öğrenilmesiyle onlarla kurulan olumlu bağlar görünür olmaktadır.

Çocukların Dikkat Etmesi Gerekenler: Çocuklar sokak hayvanları konusunda sevgi dolu ve duyarlı olsalar da bir hayvanın hangi durumlarda nasıl tepki vereceğini kestiremeyebilirler. Bu da tanımadıkları hayvanlara nasıl yaklaşmaları gerektiği konusunda bir güvenlik açığını ortaya koyabilir. Böyle durumlarda hayvanlarla etkileşime geçerken ebeveynlerin gözetimi altında olacak şekilde bir iletişim biçimi belirlenebilir. Sokak hayvanları, sokakta yaşamanın getirdiği bazı reflekslere sahiptir. Bu sebeple çocuğun beden dilini her zaman ifade etmek istediği şekilde algılayamayabilir. Hayvanların beden dilini ve sinyallerini anlama konusunda çocukları uyarmak ve bilinçlendirmek önemli olabilir.

Çocukların Sokak Hayvanlarına Yaklaşım Şekilleri

"Çocuklar sokak hayvanlarına nasıl yaklaşmalı?" sorusunun birkaç farklı cevabı olabilir. Sokak hayvanları tehdit olarak görmediği insanlara saldırgan bir tutumla yaklaşmazlar. Bu nedenle bazı konulara özellikle dikkat ederek çocuklarla sokak hayvanları arasındaki bağı güçlendirmek fayda sağlayabilir. Dikkat edilmesi gereken kolaylaştırıcı unsurlar şu şekilde olabilir:

Sevgi ve Saygı: Sokak hayvanları evcil hayvanlara kıyasla çevrenin zorlu koşullarına ayak uydurmak zorunda kalan canlılardır. Bu nedenle hayvanlara karşı şefkat ve sevgi göstermek, çocukların sokak hayvanlarına yaklaşımında ve onlarla iyi bir bağ yaratmasında etkili olabilir. Sokak hayvanlarına sağlık, beslenme ve barınma gibi alanlarda destek sağlamanın yanında sevgi göstermek de çocuğun onlara karşı yaklaşımında olumlu bir izlenim bırakabilir. Canlılar kendi yaşam alanlarında konforlu hissederler. Sokak hayvanlarının konfor alanıysa kimi zaman diğer canlılar kadar güvenli olmayabilir. Çocuklar onların yaşam alanlarına saygı duymayı öğrendiğinde sokak hayvanlarına yaklaşımları da onların iyi koşullarda yaşamasını sağlamak üzere şekillenecektir.

Besleme ve Bakım: Çoğu sokak hayvanının beslenme imkânı yeterli seviyede olmayabilir. Bu nedenle de çocuklar onlar için işe yarar bir şeyler yapma sorumluluğunu almak isteyebilirler. Sokak hayvanlarını gördüklerinde onları beslemek için yetişkinlerden destek talep edebilirler. Bazı hayvanlarsa uzun süre aç kaldıklarında saldırgan bir tutuma sahip olabilirler. Bu sebeple sokak hayvanlarını beslerken dikkat edilmesi gerekenlerin en başında sokak hayvanlarıyla güvenli iletişim kurmak gelir. Sokaklarda yaşayan hayvanlar için birçok çevresel faktör onların sağlık durumunu etkileyebilir. Kuduz gibi bulaşıcı hastalıkların yanında bit, pire, kene gibi böcekler iyi bakımı olmayan sokak hayvanlarında rastlanabilecek sorunlardır. Bu nedenle çocuklar sokak hayvanlarıyla iletişim kurarken hasta veya yaralı hayvanlara nasıl yardım edilir konusunu da dikkate almak faydalı olabilir.

Sokak Hayvanlarının Çocukların Psikolojisine Etkisi

Sokak hayvanlarına yönelik tutumlar ve kötü davranışlar sık sık gündeme gelse de erken dönemde çocuklara sokak hayvanlarına nasıl davranılacağını öğretmek, bu süreci iyileştirmede aktif bir rol oynar. Sokak hayvanları, çocukların kişisel gelişiminde farkındalık kazanmaları noktasında önemli bir yerdedir.

Sokak hayvanlarının çocukların gelişimine sağlayacakları faydalar arasında hayvanlara karşı duyulan korkunun ya da kaygının yenilmesinin yanı sıra iyi iletişim becerilerinin oluşturulması da sayılabilir. Çocuklar sokaktaki hayvanlara nasıl yaklaşacaklarını erken dönemde öğrendikleri zaman bu durum onlar için korku verici bir olay ya da bir tehdit olmaktan çıkar. Geleceğin yetişkinlerine hayvan sevgisini aşılamak için sokak hayvanlarıyla etkileşim yollarını öğretmek oldukça etkili olabilir. Bu noktada korkuların yenilmesi ve öz güven gelişimi olmak üzere iki başlık değerlendirilebilir:

Korkuların Yenilmesi: Sokak hayvanlarıyla etkileşime girmek ve onlarla doğru bir iletişim kurmak çocukların hayvan korkusunun üstesinden gelmeleri için atılması gereken adımlardan biri olabilir. Her çocuk sokakta yaşayan canlılara karşı aynı tutumları ve davranışları sergileyemiyor olabilir. Onlara kimi zaman korkuyla ve kaygıyla yaklaşan çocuklara sokak hayvanlarıyla doğru bir şekilde etkileşime girmeyi öğretmek gerekebilir. Bu durumun çocukların sosyal duyarlılıklarını beslediği ve hayvanlara yönelik farkındalıklarını artırdığı birçok araştırmada da görülür. 

Öz Güven Gelişimi: Çocuklar sokak hayvanlarıyla etkileşime girdiklerinde onların beden dilini kendilerince yorumlamayı da öğrenirler. Bu da çocukların hayvanlarla etkileşiminde onlara öz güven kazandırmanın bir yoludur. Sokak hayvanlarıyla çocuklar arasında erken yaşlarda kurulan doğru ve sağlıklı bağın bireylerin öz güvenine olan katkıları araştırmalarla da kanıtlanmıştır.

Sokak Hayvanları ve Çocuk Sağlığı Üzerine Araştırma Bulguları

Sokak hayvanlarının çocuklarla ilişkileri üzerine birçok araştırma yapılsa da çoğu benzer sonuçlar ortaya koymuştur. Sokak hayvanlarıyla etkili ve doğru kanallardan iletişime geçmek, onlar için sorumluluk almak ve onların haklarına saygılı davranmayı erken yaşlarda öğrenmek çocuklarda ilerleyen süreçlerde de olumlu etkiler gösterir. 

Bilimsel Çalışmalar

Çocukların sokak hayvanlarına karşı davranışları araştırma grupları içerisinde incelendiğinde sokak hayvanlarıyla etkileşim içinde büyüyen çocuklar ve sokak hayvanlarından uzak kalan çocuklar kıyaslanmıştır. Sokak hayvanlarıyla büyüyen çocuklarda gelişen sorumluluk duygusu, saygı, empati, çevreye duyarlılık, paylaşma becerilerinin yanında çocukların hem psikolojik hem fizyolojik sağlık durumu diğer çocuklara bakıldığında farklılık göstermiştir. Araştırma sonuçlarına göre Avrupa ülkelerinde kimi sınıflarda hayvanlar da yer alır. Bu sınıflarda çocukların hayvanlarla zaman geçirirken kendilerini iyi hissetmelerinin yanı sıra bağışıklık kazandıkları da gözlemlenmiştir. 

Hayvanların da dâhil olduğu bir araştırmada ailelerden çocuklarıyla sokak hayvanlarının fotoğraflarını çekip göndermeleri istenmiştir. Güne başlama zamanında çocuklarla ailelerinin gönderdiği fotoğraflar incelenerek bu hayvanları nerede gördükleri, gördükleri yerdeki barınma ve beslenme olanaklarının durumu konuşulmuştur. Bu sohbetin ardından çocuklara kuklalarla bir etkinlik yaptırılmış, yaralı hayvanlarla ilgili bir öykü anlatılmış ve değerlendirme yapılmıştır. Bu etkinlikte öğretmenlerin hazırladığı öykü çomak kuklalarla anlatılarak köpek için ne yapılabileceği konusunda çocukların fikirleri alınmıştır. Bu araştırmaların sonucundaki genel değerlendirmede sokak hayvanlarıyla büyüyen çocukların hem fiziksel hem psikolojik gelişimde önemli artıların olduğu ortaya koyulmuştur. Bu da çocuklara farkındalık kazandırmakla ve bir ebeveyn olarak çocukların sokak hayvanlarına karşı yaklaşımlarının nasıl olması gerektiğini öğretmekle mümkün olabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Sokak hayvanlarını beslemek güvenli mi?

Sokak hayvanlarını beslerken onların konfor alanına zarar vermeden yaklaşarak ne istediklerini beden dillerinden ve tepkilerinden anlamak mümkündür. Aynı şekilde onlar da karşılarındakinin beden dilinden sevilip sevilmediğini ya da kendisinden korkulduğunun sinyallerini alabilir. Beden dili doğru bir şekilde okunduğu zaman sokaklardaki aç hayvanları beslemenin güvenli bir yolunu bulmak kolaylaşabilir.

Hasta veya yaralı bir sokak hayvanı gördüğümde ne yapmalıyım?

Hasta ya da yaralı bir sokak hayvanıyla karşılaşıldığında öncelikle yarasının ne durumda olduğunu ya da hastalığının nasıl bir hastalık olduğunu anlamak gerekir. Daha sonra aileye, çevreye veya yetkili kişilere bunu iletmek, ilgili belediyelerin veteriner işleri birimlerine ya da özel veteriner kliniklerine hayvanları ulaştırmak bir çözüm olabilir.

Sokak hayvanlarına hangi durumlarda yaklaşılmamalı?

Agresif, saldırgan veya tehlikeli görünen sokak hayvanlarına çok fazla yaklaşmamak gerekebilir. Bu durumlarda sorunun ne olduğunu anlamak amacıyla yetkili kişilere haber vermek uygun olabilir.